In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Magnus, Josef Datum: 1944-06-21 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: legitimatie waaruit blijkt dat de eigenaar in het bezit is van Ecuadoraanse papieren. Tevens persoonskenmerken op de achterkant van de kaart.

Van: Magnus, Josef Datum: 1944-06-21 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: legitimatie waaruit blijkt dat de eigenaar in het bezit is van Ecuadoraanse papieren. Tevens persoonskenmerken op de achterkant van de kaart.

Ausweis van Josef Magnus in Theresienstadt

Mededeling Datum: 1943-10-22 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: toewijzing van sigaretten

Mededeling Datum: 1943-10-22 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: toewijzing van sigaretten

Mededeling over toewijzing van sigaretten

Van: Magnus, Leon Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945 Onderwerp: status gezondheid Leon Magnus, transport XXIV/5, transportnummer 170. Op het document staat verschillende aantekeningen.

Van: Magnus, Leon Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945 Onderwerp: status gezondheid Leon Magnus, transport XXIV/5, transportnummer 170. Op het document staat verschillende aantekeningen.

Document over de status gezondheid (Krankenstand) van Leon Magnus in Theresienstadt

Van: Magnus, Leon Geboren: 1926-05-30 Datum: 1944-08-02 Plaats: Theresienstadt, Ghetto Woonadres: Langestrasse 5/271 Onderwerp: Identiteitskaart met persoonskenmerken op de achterkant. Laatste woonadres Westerbork, transport XXIV/5-170.

Van: Magnus, Leon Geboren: 1926-05-30 Datum: 1944-08-02 Plaats: Theresienstadt, Ghetto Woonadres: Langestrasse 5/271 Onderwerp: Identiteitskaart met persoonskenmerken op de achterkant. Laatste woonadres Westerbork, transport XXIV/5-170.

Ausweiskarte van Leon Magnus in Theresienstadt

Van: Theresienstadt, Ghetto, Gesundheitswesen Aan: Magnus, Simon Plaats: Theresienstadt Onderwerp: inentingskaart Datum: 1944-1945

Van: Theresienstadt, Ghetto, Gesundheitswesen Aan: Magnus, Simon Plaats: Theresienstadt Onderwerp: inentingskaart Datum: 1944-1945

Bewijs van inentingen in Theresienstadt van Simon Magnus

Van: Magnus, Leon datum: 1944-12-04 Plaats: Theresienstadt, Ghetto Onderwerp: werkgeschiedenis van Leon vanaf april tot en met december 1944.

Van: Magnus, Leon datum: 1944-12-04 Plaats: Theresienstadt, Ghetto Onderwerp: werkgeschiedenis van Leon vanaf april tot en met december 1944.

Van: Magnus, Leon Onderwerp: status gezondheid Leon Magnus, transport XXIV/5, transportnummer 170.&nbsp; Het document is verder blanco.

Van: Magnus, Leon Onderwerp: status gezondheid Leon Magnus, transport XXIV/5, transportnummer 170.&nbsp; Het document is verder blanco.

Document Krankenstand van Leon Magnus in Theresienstadt

Van: Magnus, Simon Plaats: Theresienstadt, Ghetto Onderwerp: de kaart is geldig van 14-8-1944 tot en met 27-8-1944.

Van: Magnus, Simon Plaats: Theresienstadt, Ghetto Onderwerp: de kaart is geldig van 14-8-1944 tot en met 27-8-1944.

Etenskaart van Simon Magnus In Theresienstadt

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 2 november 1942 - Auschwitz

Vragenlijsten en antwoordlijsten bij de rapporten van de in het vluchtelingenkamp Reuver ondergebrachte vreemdelingen.

Lijst met vragen voor in het Vluchtelingenkamp Reuver ondergebrachte Joodse vluchtelingen

Vluchtelingenkampen

Vluchtelingenkamp Ermelo

Sonder-Ausweis Van: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Hij moet op 19 okt. 1943 dringende en noodzakelijke werkzaamheden buiten zijn eigen barak verrichten.

Sonder-Ausweis Van: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Hij moet op 19 okt. 1943 dringende en noodzakelijke werkzaamheden buiten zijn eigen barak verrichten.

Sonderausweis van Jules Cohen

Arbeidskaart van: Gudema, Aron Afgegeven 1944-07-25 Bijz.: groep OD DB 3

Arbeidskaart van: Gudema, Aron Afgegeven 1944-07-25 Bijz.: groep OD DB 3

van Aron Gudema in kamp Westerbork

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Komst Indische Nederlanders kamp Westerbork

Vertrek Indische Nederlanders kamp Westerbork

Onderduik

Ontsnappen naar het buitenland

Bezetting postkantoor door de groep Leasa

Verzamelplaatsen voor deportatie naar kamp Westerbork

Hollandia Kattenburgfabriek

Opsomming van Leon Magnus van wat men onder andere in kamp Westerbork aan brood en boter krijgt en op welke dagen. Hij schreef dit op voor zijn geestelijke gehandicapte broer Simon, die het vervolgens overschreef, zodat Simon op deze manier beter kon begrijpen wat hem overkwam. Een totale weerslag van allerlei aspecten van het dagelijkse leven in kamp Westerbork is terug te vinden in het dagboek van Leon en Simon Magnus. Het was huiswerk van Leon aan zijn oudere broer Simon. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp;

Opsomming van Leon Magnus van wat men onder andere in kamp Westerbork aan brood en boter krijgt en op welke dagen. Hij schreef dit op voor zijn geestelijke gehandicapte broer Simon, die het vervolgens overschreef, zodat Simon op deze manier beter kon begrijpen wat hem overkwam. Een totale weerslag van allerlei aspecten van het dagelijkse leven in kamp Westerbork is terug te vinden in het dagboek van Leon en Simon Magnus. Het was huiswerk van Leon aan zijn oudere broer Simon. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp;

Verslag over voedselvoorziening in kamp Westerbork geschreven door Leon Magnus

Calendarium kamp Westerbork

1988

Foto album&nbsp; Westerbork, kamp Foto album met foto's van huis van de commandant; werkende kampbewoners; voetballen; kinderen; cabaret; vee.&nbsp; Totaal 32 foto's (5101-3-01 t/m 5101-3-32)&nbsp; Op de map bevonden zich de initialen A.G. (Gemmeker) uitgevoerd in brons.

Foto album&nbsp; Westerbork, kamp Foto album met foto's van huis van de commandant; werkende kampbewoners; voetballen; kinderen; cabaret; vee.&nbsp; Totaal 32 foto's (5101-3-01 t/m 5101-3-32)&nbsp; Op de map bevonden zich de initialen A.G. (Gemmeker) uitgevoerd in brons.

Het Westerborkfotoalbum met de initialen van kampcommandant Gemmeker

Van: de hulpsecretarie gemeente Westerbork Aan: Cohen-de Haaff Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01-03 Onderwerp: uittreksel van het persoonsbewijs van H.C. Cohen-de Haaff met pasfoto, ondertekend door B.T. Donselaar.

Van: de hulpsecretarie gemeente Westerbork Aan: Cohen-de Haaff Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01-03 Onderwerp: uittreksel van het persoonsbewijs van H.C. Cohen-de Haaff met pasfoto, ondertekend door B.T. Donselaar.

Persoonsbewijs van H.C. Cohen-de Haaff in kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Woonoord Schattenberg

Van: Eerstaanwezend Ingenieur der Genie Aan: Houtvester Assen Plaats: Groningen Datum: 1950-04-28 Onderwerp: beplanting (verwijderen) in verband met de aanleg en het gebruik van schiet- mortier en handgranaatbanen.

Van: Eerstaanwezend Ingenieur der Genie Aan: Houtvester Assen Plaats: Groningen Datum: 1950-04-28 Onderwerp: beplanting (verwijderen) in verband met de aanleg en het gebruik van schiet- mortier en handgranaatbanen.

KarlRosenthal

Karl
Rosenthal