In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Bouw.&nbsp; De bouw van een administratiebarak en garages (brandweer).&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.&nbsp; Aan de kopzijde van de barak is een schilder, staande op een ladder, aan het werk.

Bouw.&nbsp; De bouw van een administratiebarak en garages (brandweer).&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.&nbsp; Aan de kopzijde van de barak is een schilder, staande op een ladder, aan het werk.

van de bouw van de brandweergarages aan de administratiebarak van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Praag, van, Alice Aan: Jannie Plaats: Den Haag Datum: 1943-01-23 Onderwerp: omstandigheden, verjaardag en verhuizing.

Van: Praag, van, Alice Aan: Jannie Plaats: Den Haag Datum: 1943-01-23 Onderwerp: omstandigheden, verjaardag en verhuizing.

Brief van Alice van Praag

Van: Schneider, Emiel (vader van E.C. Schneider) Aan: Leiter der deutschen Sicherheitspolizei Amsterdam&nbsp; Plaats: Neckarwestheim&nbsp; Datum: 1942-07-23&nbsp; Onderwerp: verzoek om vrijstelling van transport naar het Oosten op basis van niet-Joods zijnde van zijn dochter, die met de Jood Salomon Voorzanger is getrouwd.

Van: Schneider, Emiel (vader van E.C. Schneider) Aan: Leiter der deutschen Sicherheitspolizei Amsterdam&nbsp; Plaats: Neckarwestheim&nbsp; Datum: 1942-07-23&nbsp; Onderwerp: verzoek om vrijstelling van transport naar het Oosten op basis van niet-Joods zijnde van zijn dochter, die met de Jood Salomon Voorzanger is getrouwd.

Brief van E. Schneider aan de Leiter der Deutschen Sicherheitspolizei Amsterdam

Anti-Joodse maatregelen

Registratie van Joodse inwoners

Hoofdwacht, eerste ingang&nbsp; Interneringskamp Westerbork Datum: 1945 Het gaat om de eerste ingang en wachthuis vanuit de kant van Hooghalen gezien.

Hoofdwacht, eerste ingang&nbsp; Interneringskamp Westerbork Datum: 1945 Het gaat om de eerste ingang en wachthuis vanuit de kant van Hooghalen gezien.

Foto van de eerste ingang van het Interneringskamp Westerbork

Van: Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-10 Onderwerp: hoofdwacht bij de eerste doorgang naar het kamp: Van Essen, Steen, Niemeijer, &nbsp;Sporrel en Molenaar.

Van: Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-10 Onderwerp: hoofdwacht bij de eerste doorgang naar het kamp: Van Essen, Steen, Niemeijer, &nbsp;Sporrel en Molenaar.

Foto van de hoofdwacht van het Interneringskamp Westerbork

Van: Piller-Locher, D. (geschreven door haar echtgenoot Levie Piller) Aan: Rose, W. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-26 Onderwerp: algemeen briefje over omstandigheden en vraag hoe het met de familie gaat.

Van: Piller-Locher, D. (geschreven door haar echtgenoot Levie Piller) Aan: Rose, W. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-26 Onderwerp: algemeen briefje over omstandigheden en vraag hoe het met de familie gaat.

Briefkaart van Levie Piller aan W. Rose vanuit kamp Westerbork

Van: Tante Gerrie Aan: Boas, Salomon Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-29 Onderwerp: De schrijfster weet het baraknummer van Sals moeder niet en heeft het pakje daarom naar hem gestuurd. Ze vindt het vreemd dat moeder is vertrokken. Mr. K. zal zijn best voor haar doen.&nbsp;

Van: Tante Gerrie Aan: Boas, Salomon Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-29 Onderwerp: De schrijfster weet het baraknummer van Sals moeder niet en heeft het pakje daarom naar hem gestuurd. Ze vindt het vreemd dat moeder is vertrokken. Mr. K. zal zijn best voor haar doen.&nbsp;

Brief van Gerrie aan Salomon Boas in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Verzoek Van: Kwieser, Henri Aan: Jong-Cohen, de, E. Plaats: Westerbork, kamp (barak 41M) Datum: 1944-02-02 Onderwerp: verzoek om een jurk voor zijn vrouw. Op de buitenkant van het pakket vermelden "Bagage. Gepäck'.''

Verzoek Van: Kwieser, Henri Aan: Jong-Cohen, de, E. Plaats: Westerbork, kamp (barak 41M) Datum: 1944-02-02 Onderwerp: verzoek om een jurk voor zijn vrouw. Op de buitenkant van het pakket vermelden "Bagage. Gepäck'.''

Verzoek van Henri Kwieser aan E. de Jong-Cohen vanuit kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: toeschouwers tijdens een voetbalwedstrijd op de appelplaats van kamp Westerbork.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: toeschouwers tijdens een voetbalwedstrijd op de appelplaats van kamp Westerbork.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Yvonne Süskind is geboren op 28 maart 1939 in Bergen op Zoom. &nbsp;Haar ouders waren vanwege het opkomende antisemitisme in 1938 vanuit Keulen naar Nederland verhuisd. Hier ging haar vader Walter Süskind tijdens de bezetting voor de Joodse Raad in Amsterdam werken. In zijn functie was hij de beheerder van de Hollandsche Schouwburg, waar Amsterdamse Joden zich moesten melden voordat ze gedeporteerd zouden worden naar kamp Westerbork. Uiteindelijk moest het gezin Süskind op 29 september 1943 zelf ook op transport naar Westerbork. Ze kwamen in barak 63. Op 4 september 1944 werden ze vandaaruit op transport gezet naar Theresienstadt.

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-22 Onderwerp: Mevrouw Boas-Snuijff schrijft dat ze op het kantoor van haar zoon Salomon is geweest om fotokopieën van diens Palestinaverklaring te regelen. Salomons chef is bereid om duplicaten op te sturen. &nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-22 Onderwerp: Mevrouw Boas-Snuijff schrijft dat ze op het kantoor van haar zoon Salomon is geweest om fotokopieën van diens Palestinaverklaring te regelen. Salomons chef is bereid om duplicaten op te sturen. &nbsp;

RickaRosenberg-Mann

Ricka
Rosenberg-Mann