In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Philips, E.&nbsp; Aan: Philips, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943-02-02 (poststempel) Onderwerp: pakketten ontvangen, kans om op transport te moeten gaan (als het zover is, stuurt Eduard een telegram), ontslag uit het ziekenhuis, er worden ook patiënten uit het ziekenhuis doorgestuurd. Tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis heeft hij alleen zijn vrouw en kinderen op bezoek gehad. Familieleden en bekenden zijn reeds doorgestuurd. Schoontje zit in kamp Vught. Er zal vannacht een transport binnenkomen. Eduard zal zich niet verbazen als daar familieleden bij zullen zitten. Hij hoopt in kamp Westerbork te mogen blijven of anders naar kamp Vught te worden doorgestuurd

Van: Philips, E.&nbsp; Aan: Philips, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943-02-02 (poststempel) Onderwerp: pakketten ontvangen, kans om op transport te moeten gaan (als het zover is, stuurt Eduard een telegram), ontslag uit het ziekenhuis, er worden ook patiënten uit het ziekenhuis doorgestuurd. Tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis heeft hij alleen zijn vrouw en kinderen op bezoek gehad. Familieleden en bekenden zijn reeds doorgestuurd. Schoontje zit in kamp Vught. Er zal vannacht een transport binnenkomen. Eduard zal zich niet verbazen als daar familieleden bij zullen zitten. Hij hoopt in kamp Westerbork te mogen blijven of anders naar kamp Vught te worden doorgestuurd

Briefkaart van de familie Philips aan zoon Arthur Philips vanuit kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen (vrouwen) aan het werk in de kabelsloperij.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen (vrouwen) aan het werk in de kabelsloperij.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Bewijs van crematie Datum: 23-06-1943 Nr. 372 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Adler, Recha geb. 18-03-62 overleden te Westerbork op 18-06-1943 op 22-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 23-06-1943 Nr. 372 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Adler, Recha geb. 18-03-62 overleden te Westerbork op 18-06-1943 op 22-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Recha Adler

Abraham Sommerfeld met zijn vrouw Lina en zoon Herbert in Groningen.

Abraham Sommerfeld met zijn vrouw Lina en zoon Herbert in Groningen.

Het gezin Sommerfeld

Van: Buijvoets&nbsp; Aan: Vries, de, Irma Sophie&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1945-06-14&nbsp; Onderwerp: Toestemming voor het voorgoed verlaten van het kamp.

Van: Buijvoets&nbsp; Aan: Vries, de, Irma Sophie&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1945-06-14&nbsp; Onderwerp: Toestemming voor het voorgoed verlaten van het kamp.

Verklaring voor Irma de Vries dat zij kamp Westerbork definitief mag verlaten

Foto's Onderwerp: afbeeldingen van de verschillende leden van de familie Philips.&nbsp; Boven: Philips, Betje, Philips-Frinkel, Schoontje en Philips, Philipp Midden: Philips, Eduard en Philips-Slier, Grietje Onder: Philips, Abram (Arthur), Philips-van Gelder, Wilhelmina Magdalena en Philips, Elie

Foto's Onderwerp: afbeeldingen van de verschillende leden van de familie Philips.&nbsp; Boven: Philips, Betje, Philips-Frinkel, Schoontje en Philips, Philipp Midden: Philips, Eduard en Philips-Slier, Grietje Onder: Philips, Abram (Arthur), Philips-van Gelder, Wilhelmina Magdalena en Philips, Elie

Portretfoto's van de familie Philips

Van: Waterman, Mirjam&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-18 Oproep voor transport naar Bergen-Belsen op 19 mei 1944.

Van: Waterman, Mirjam&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-18 Oproep voor transport naar Bergen-Belsen op 19 mei 1944.

Oproep voor Mirjam Waterman voor een transport naar Bergen-Belsen

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-03-07/08 Onderwerp: over Stella en Werner; Werner moest stoppen met schrijven vanwege het lossen van kolen, alweer de 8ste wagon na zijn terugkomst uit Amsterdam; bezoek van Stella; Werner heeft voor haar een slaapplaats in Hooghalen geregeld bij de familie Boonstra: het is nog niet duidelijk hoe de bezoekersregeling tijdens het Joods Pasen in het kamp zal zijn.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-03-07/08 Onderwerp: over Stella en Werner; Werner moest stoppen met schrijven vanwege het lossen van kolen, alweer de 8ste wagon na zijn terugkomst uit Amsterdam; bezoek van Stella; Werner heeft voor haar een slaapplaats in Hooghalen geregeld bij de familie Boonstra: het is nog niet duidelijk hoe de bezoekersregeling tijdens het Joods Pasen in het kamp zal zijn.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01 Onderwerp: mensen die in aanmerking komen voor uitwisseling gaan op transport; opsturen van kleding, scheerzeep en mesjes Op briefpapier Lager Westerbork

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01 Onderwerp: mensen die in aanmerking komen voor uitwisseling gaan op transport; opsturen van kleding, scheerzeep en mesjes Op briefpapier Lager Westerbork

JosephRose

Joseph
Rose