In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

A.V.R.O. Persdienst Holland - Belgie 11 maart 1928 - 7 april 1968 Op 11 maart 1968 was het veertig jaar geleden, dat het eerste radio-sportverslag door Han Hollander voor de A.V.R.O. werd verzorgd vanuit het oude stadion te Amsterdam. In dit boekje halen een vijftal bekende radio- en sportfiguren herinneringen op.

A.V.R.O. Persdienst Holland - Belgie 11 maart 1928 - 7 april 1968 Op 11 maart 1968 was het veertig jaar geleden, dat het eerste radio-sportverslag door Han Hollander voor de A.V.R.O. werd verzorgd vanuit het oude stadion te Amsterdam. In dit boekje halen een vijftal bekende radio- en sportfiguren herinneringen op.

Boekje met herinneringen aan Han Hollander

Van: Boezeman, Dr. Aan: verschillende bewoners Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1941-02-10 Onderwerp: bewoners die in aanmerking komen voor een bril of nieuwe glazen.

Van: Boezeman, Dr. Aan: verschillende bewoners Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1941-02-10 Onderwerp: bewoners die in aanmerking komen voor een bril of nieuwe glazen.

lijst met namen van bewoners die in aanmerking komen voor een (nieuwe) bril of glazen

Van: Hoofd Afdeling Armwezen&nbsp; Aan: Baron van Atersum en W. Lammers&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-05-08&nbsp; Onderwerp: Lijst met de samenstelling van de bevolking in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Dit als voorbereiding voor een eventuele evacuatie. Volgens de lijst gaat het om 791 personen.

Van: Hoofd Afdeling Armwezen&nbsp; Aan: Baron van Atersum en W. Lammers&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-05-08&nbsp; Onderwerp: Lijst met de samenstelling van de bevolking in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Dit als voorbereiding voor een eventuele evacuatie. Volgens de lijst gaat het om 791 personen.

Brief van het Hoofd Afdeling Armwezen aan Baron van Atersum en W. Lammers

Schema voor de besprekingen over het in gebruik nemen van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Datum: 1939-10-09

Schema voor de besprekingen over het in gebruik nemen van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Datum: 1939-10-09

Beleidsplan met schema voor besprekingen over het in gebruik nemen van het kamp

Pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op de pagina staat een versje van haar vader Hans Müller. Datum: 1941-03-17 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)

Pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op de pagina staat een versje van haar vader Hans Müller. Datum: 1941-03-17 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)

Gedicht uit het poëziealbum van Gisela Müller met een versje van haar vader Hans Müller.

Revisie bliksemafleider installatie Barak B en het schoolgebouw&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Schaal: 1:250

Revisie bliksemafleider installatie Barak B en het schoolgebouw&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Schaal: 1:250

Bouwtekening van de revisie van de bliksemafleider op de barakken van het type B en de schoolbarak

Foto van het gezin Weissenstein&nbsp; Plaats: Sluis, Vluchtelingenkamp Datum: 1940

Foto van het gezin Weissenstein&nbsp; Plaats: Sluis, Vluchtelingenkamp Datum: 1940

Foto van het gezin Weissenstein in Vluchtelingenkamp Sluis

Pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op de pagina staat een versje van Hermine Faktor. Datum: 1942-03-31 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)&nbsp;

Pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op de pagina staat een versje van Hermine Faktor. Datum: 1942-03-31 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)&nbsp;

Gedicht uit het poëziealbum van Gisela Müller met een versje van Hermine Faktor

Van: Prov. Electr.bedrijf Groningen Aan: College van Gedeputeerde Staten Groningen Plaats: Groningen Datum: 1939-05-15 Onderwerp: stroomlevering Vluchtelingenkamp Overeenkomst + begeleidende brief

Van: Prov. Electr.bedrijf Groningen Aan: College van Gedeputeerde Staten Groningen Plaats: Groningen Datum: 1939-05-15 Onderwerp: stroomlevering Vluchtelingenkamp Overeenkomst + begeleidende brief

Brief, Overeenkomst van het Prov. Electr. bedrijf Groningen aan het College van Gedeputeerde Staten Groningen

Van: Droppers, Jan en Ali Aan: Droppers en familie, mej. G. Plaats: Haren Datum: 1944-05-13 Onderwerp: Met hen beiden gaat het goed. Zij hebben deze morgen nog een brief van thuis ontvangen. De ouders maken het goed, alhoewel zij momenteel nogal druk zijn, wat in deze tijd natuurlijk heel begrijpelijk is. Ali en hij willen met Pinksteren naar huis gaan. Moeder schrijft dat zus dan ook zou komen. Voor moeder zou het leuk zijn als iedereen tijdelijk weer bij elkaar is. Het weer wordt de laatste dagen erg mooi, maar ze kunnen er 's avonds niet van genieten omdat ze om acht uur binnen moeten zijn, als strafmaatregel voor het doodschieten van een politie-officier. Er zijn de laatste tijd niet vel vliegtuigen. Bij hen in Enschede zal het wel erger zijn, dat hoorden zij namelijk van moeder. Hartelijke groeten, ook aan Jan en Annie en de kinderen.

Van: Droppers, Jan en Ali Aan: Droppers en familie, mej. G. Plaats: Haren Datum: 1944-05-13 Onderwerp: Met hen beiden gaat het goed. Zij hebben deze morgen nog een brief van thuis ontvangen. De ouders maken het goed, alhoewel zij momenteel nogal druk zijn, wat in deze tijd natuurlijk heel begrijpelijk is. Ali en hij willen met Pinksteren naar huis gaan. Moeder schrijft dat zus dan ook zou komen. Voor moeder zou het leuk zijn als iedereen tijdelijk weer bij elkaar is. Het weer wordt de laatste dagen erg mooi, maar ze kunnen er 's avonds niet van genieten omdat ze om acht uur binnen moeten zijn, als strafmaatregel voor het doodschieten van een politie-officier. Er zijn de laatste tijd niet vel vliegtuigen. Bij hen in Enschede zal het wel erger zijn, dat hoorden zij namelijk van moeder. Hartelijke groeten, ook aan Jan en Annie en de kinderen.

Betty Simonevan Rhijn

Betty Simone
van Rhijn