In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Nieuwkerk, Marinus Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-11-11 Onderwerp: bewijs dat Marinus deel uitmaakt van de wacht in Theresienstadt.

Van: Nieuwkerk, Marinus Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-11-11 Onderwerp: bewijs dat Marinus deel uitmaakt van de wacht in Theresienstadt.

Ausweis van Marinus Nieuwkerk als wacht in Theresienstadt

Van: Nieuwkerk, Karel, J. Onderwerp: Jodenster

Van: Nieuwkerk, Karel, J. Onderwerp: Jodenster

Jodenster gedragen door Karel Joost Nieuwkerk

Van: de gemeente Amsterdam Aan: Nieuwkerk, Marinus Plaats: Amsterdam Datum: 1945-08-20 Onderwerp: aanmelding bij het Bevolkingsregister voor inschrijving in de gemeente Amsterdam.

Van: de gemeente Amsterdam Aan: Nieuwkerk, Marinus Plaats: Amsterdam Datum: 1945-08-20 Onderwerp: aanmelding bij het Bevolkingsregister voor inschrijving in de gemeente Amsterdam.

Uittreksel uit het Bevolkingsregister betreffende aanmelding van Martinus Nieuwkerk

Van: Nieuwkerk, Marinus Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945 Onderwerp: werkzaam als wacht.

Van: Nieuwkerk, Marinus Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945 Onderwerp: werkzaam als wacht.

Bewijs voor Marinus Nieuwkerk dat hij in Theresienstadt werkzaam is als Gemeindwache (wacht)

Van: Duitse autoriteiten in Theresienstadt Aan: Nieuwkerk, Karel Plaats: Theresienstadt Datum:1945-02 Onderwerp: uitwisselingstransport naar Zwitserland, de avond ervoor klaarstaan met bagage op de verzamelplaats aan de Langesstrasse 3. Alleen handbagage en een koffer is toegestaan.&nbsp;

Van: Duitse autoriteiten in Theresienstadt Aan: Nieuwkerk, Karel Plaats: Theresienstadt Datum:1945-02 Onderwerp: uitwisselingstransport naar Zwitserland, de avond ervoor klaarstaan met bagage op de verzamelplaats aan de Langesstrasse 3. Alleen handbagage en een koffer is toegestaan.&nbsp;

Bewijs voor Karel Nieuwkerk dat hij met het transport naar Zwitserland mee mag gaan

Van: Adolphe Aan: Nieuwkerk, M.B.B. (in kamp Westerbork) Plaats: Davos Datum: 1943-11-18 Onderwerp: over het moeten verblijven van de Nieuwkerks in kamp Westerbork…

Van: Adolphe Aan: Nieuwkerk, M.B.B. (in kamp Westerbork) Plaats: Davos Datum: 1943-11-18 Onderwerp: over het moeten verblijven van de Nieuwkerks in kamp Westerbork…

Briefkaart van Adolphe aan M.B.B. Nieuwkerk in kamp Westerbork vanuit Davos

Van: de gemeente Amsterdam Aan: Nieuwkerk/Nijkerk, Martinus Plaats: Amsterdam Datum: 1945-10-23 Onderwerp: opgenomen samen met zijn vrouw in de administratie en wonende in de Richard Wagnerstraat.

Van: de gemeente Amsterdam Aan: Nieuwkerk/Nijkerk, Martinus Plaats: Amsterdam Datum: 1945-10-23 Onderwerp: opgenomen samen met zijn vrouw in de administratie en wonende in de Richard Wagnerstraat.

Carolina EsthellaReindorp-Bamberg

Carolina Esthella
Reindorp-Bamberg