In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: het hoofd van de Binnenbewaking (D.A. v.d. Burg) en de chef Afdeling Doc.- en Werkverdeeling (F. Beekman) Aan: Brouwers, J. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-11-12 Onderwerp: J. heeft een vergunning voor het passeren van de wacht om naar het Jeugdkamp te kunnen gaan voor het geven van les (Culturele Verzorging). Elke maand weer een nieuwe toestemmingsstempel met handtekening van Beekman of v.d. Burg (periode november 1946/april 1947).

Van: het hoofd van de Binnenbewaking (D.A. v.d. Burg) en de chef Afdeling Doc.- en Werkverdeeling (F. Beekman) Aan: Brouwers, J. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-11-12 Onderwerp: J. heeft een vergunning voor het passeren van de wacht om naar het Jeugdkamp te kunnen gaan voor het geven van les (Culturele Verzorging). Elke maand weer een nieuwe toestemmingsstempel met handtekening van Beekman of v.d. Burg (periode november 1946/april 1947).

Vergunning voor J. Brouwers om de wachtpost van de Z.-Barakken te passeren om zich te kunnen begeven naar het Jeugdkamp

Afkomstig van het registratiebureau Lager Westerbork&nbsp; Van: Slager, Jochem&nbsp; Datum: 1942-10-29&nbsp; Betreft: vrijstelling van transport van 2-11-1942. Met stempel van ondercommandant 'de Haan'.

Afkomstig van het registratiebureau Lager Westerbork&nbsp; Van: Slager, Jochem&nbsp; Datum: 1942-10-29&nbsp; Betreft: vrijstelling van transport van 2-11-1942. Met stempel van ondercommandant 'de Haan'.

Bewijs van vrijstelling van transport voor Jochem Slager

Van: DGBR-Bewarings- en Interneringskamp Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-06 Onderwerp: loon(zakje) over de maand juni 1948.

Van: DGBR-Bewarings- en Interneringskamp Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-06 Onderwerp: loon(zakje) over de maand juni 1948.

Bewijs van uit te betalen loon aan R. Niemeijer in Interneringskamp Westerbork

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum:&nbsp;1945-05 Onderwerp: Tewerkstelling in verband met ontginning van heide ten behoeve van bosaanplant op een half uur lopen van het kamp. Duizend geïnterneerden kunnen beschikbaar worden gesteld voor het werk.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum:&nbsp;1945-05 Onderwerp: Tewerkstelling in verband met ontginning van heide ten behoeve van bosaanplant op een half uur lopen van het kamp. Duizend geïnterneerden kunnen beschikbaar worden gesteld voor het werk.

Brief van Houtvester Assen over ontginning van heide

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 70

Joodse gemeenten in Drenthe

Joodse gemeente Assen

1942

November 1942

Nederlandse politie kamp Westerbork

Marechaussee kamp Westerbork

Deportatie vanuit kamp Westerbork

Transportbegeleiding vanuit kamp Westerbork

Deutsche Reichsbahn en de deportatie vanuit kamp Westerbork

Nederlandse Spoorwegen en de deportatie vanuit kamp Westerbork

Reisverloop vanuit kamp Westerbork

Samenstelling transportlijsten kamp Westerbork

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Sterfte kamp Westerbork

Kindersterfte kamp Westerbork

Uitvaart kamp Westerbork

Zelfmoorden kamp Westerbork

Post kamp Westerbork

Briefpost kamp Westerbork

Uit de trein geworpen brieven

Pakketpost kamp Westerbork

Voedselpakketten kamp Westerbork

Kamporganisatie kamp Westerbork

Administratie kamp Westerbork

Ziekenhuisbarakken

Kinderafdeling

Polikiniek

Medisch laboratorium

Apotheek

Pedicure

Orthopedische instrumentenmakerij

Diëtiek

Tandarts

Kampleven Westerbork

Nieuwsvergaring en verspreiding kamp Westerbork

Hygiënische omstandigheden kamp Westerbork

Stemming kamp Westerbork

Overnachten kamp Westerbork

Feestdagen kamp Westerbork

Barakleven kamp Westerbork

Kampjargon Westerbork

Privileges kampbewoners

Verjaardagen kamp Westerbork

Inkomsten kampbewoners Westerbork

Gezinsleven kamp Westerbork

Vriendschappen kamp Westerbork

Jeugdorganisaties kamp Westerbork

Dienstreizen kamp Westerbork

Werken in kamp Westerbork

Liefde en sexualiteit kamp Westerbork

Maaltijden kamp Westerbork

Conflicten kamp Westerbork

Huishouding kamp Westerbork

Diefstallen kamp Westerbork

Bezittingen kampbewoners Westerbork

Verhuizen binnen kamp Westerbork

Religieus leven kamp Westerbork

Kampregelementen kamp Westerbork

Sport kamp Westerbork

1943

Maart 1943

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Huwelijken kamp Westerbork

Joodse huwelijken kamp Westerbork

Barak 5

Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Barak 4

Schouwburg

Centrale Keuken

Kommandantur

Strafbarakken

Commandantswoning

Barak 88

Garages kamp Westerbork

Barak 89

Barak 90

Wasserij kamp Westerbork

Barak 43

Barak 91

Opslagplaatsen kamp Westerbork

Barak 51

Barak 50

Barak 92

Barak 49

Barak 48

Industriebarakken kamp Westerbork

Barak 47

Barak 46

Barak 45

Personeelsbarakken kamp Westerbork

Barak 29

Barak 76

Barak 28

Barak 27

Barak 26

Aardappelkeuken kamp Westerbork

Barak 25

Barak 66

Barak 35

Barak 34

Barak 33

Centraal Distributiekantoor kamp Westerbork

Barak 42

Barak 67

Barak 41

Barak 64

LaWa

Barak 68

Barak 40

Barak 39

Barak 38

Barak 37

Barak 36

LaKa

Barak 69

Toko kamp Westerbork

Casino kamp Westerbork

Barak 98

Kantine kamp Westerbork

Crematorium

Wachttorens kamp Westerbork

Barak 97

Bagagebarakken kamp Westerbork

Barak 96

Gracht kamp Westerbork

Barak 71

Ziekenhuiskeuken kamp Westerbork

Barak 95

Barak 72

Prikkeldraad kamp Westerbork

Grote woonbarakken kamp Westerbork

Familiebarakken kamp Westerbork

Barak 63

Barak 94

Barak 93

Beplanting kamp Westerbork

Kampboerderij

Barak 65

Latrines kamp Westerbork

Barak 102

Barak 101

Heidelager

Barak 100

Barak 99

Wegennet kamp Westerbork

Kappersafdeling kamp Westerbork

Eerste ingang kamp Westerbork

Barak 55

Barak 56

Jongerenbarakken kamp Westerbork

Barak 106

Mannenbarakken kamp Westerbork

ReginaRattenbach-Fischhamer

Regina
Rattenbach-Fischhamer