In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bewaking kamp Westerbork

Commandanten kamp Westerbork

Van: M. (Loeb-Spiegel, Meta) Aan: Beste vrienden allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-31 Onderwerp:&nbsp;M. schrijft dat de sneeuw een sprookje was. Het gaf haar het idee op een hoogvlakte in de bergen te zitten, als het fabrieksfluitje (ketelhuis) de droom tenminste niet verstoorde. Met Leo gaat het na zijn operatie aan de beterende hand. Hij mag al twee dagen uit bed en mag komende dinsdag misschien het ziekenhuis verlaten. Er komt nog een tweede operatie, die Leo het liefst direct had gehad.&nbsp;

Van: M. (Loeb-Spiegel, Meta) Aan: Beste vrienden allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-31 Onderwerp:&nbsp;M. schrijft dat de sneeuw een sprookje was. Het gaf haar het idee op een hoogvlakte in de bergen te zitten, als het fabrieksfluitje (ketelhuis) de droom tenminste niet verstoorde. Met Leo gaat het na zijn operatie aan de beterende hand. Hij mag al twee dagen uit bed en mag komende dinsdag misschien het ziekenhuis verlaten. Er komt nog een tweede operatie, die Leo het liefst direct had gehad.&nbsp;

Brief van Meta Loeb-Spiegel aan beste vrienden vanuit kamp Westerbork

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-15 Onderwerp:&nbsp;Meta schrijft mede namens paps omdat hij volkomen rust moet houden. Door de vele ingrepen, geneesmiddelen, koorts, blaasontsteking en de twee transfusies is zijn hart sterk verzwakt. De drie dokters die hem behandelen hebben echter hoop dat hij het er goed afbrengt. Meta rekent op medeleven en begrip van de personen aan wie ze de brief schrijft. Ze hoopt dat een spoedige vrede hen zal verenigen. Ze groet mede namens Leo en Pim.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-15 Onderwerp:&nbsp;Meta schrijft mede namens paps omdat hij volkomen rust moet houden. Door de vele ingrepen, geneesmiddelen, koorts, blaasontsteking en de twee transfusies is zijn hart sterk verzwakt. De drie dokters die hem behandelen hebben echter hoop dat hij het er goed afbrengt. Meta rekent op medeleven en begrip van de personen aan wie ze de brief schrijft. Ze hoopt dat een spoedige vrede hen zal verenigen. Ze groet mede namens Leo en Pim.&nbsp;

Van: Nijkerk, M., waarnemend hoofd Medische Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-23 Onderwerp: overplaatsing van 6 patiënten naar andere instellingen. Deze patiënten bevinden zich nu in barak 3, vanwege personeelsgebrek wordt om een overplaatsing verzocht naar verschillende ziekenhuizen/instellingen. Alle patiënten zijn in kamp Westerbork bevrijdde kampgevangenen.

Van: Nijkerk, M., waarnemend hoofd Medische Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-23 Onderwerp: overplaatsing van 6 patiënten naar andere instellingen. Deze patiënten bevinden zich nu in barak 3, vanwege personeelsgebrek wordt om een overplaatsing verzocht naar verschillende ziekenhuizen/instellingen. Alle patiënten zijn in kamp Westerbork bevrijdde kampgevangenen.

Verzoek van Dr. M. Nijkerk aan J.G. Buijvoets voor overplaatsing van Joodse patiënten in het kampziekenhuis

Van: Zomerplaag, Jettie (1931) Aan: beste tante, Annie en Piet Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1943-06 Onderwerp: het is lekker weer; verzoek om zomerjurkjes, omstandigheden

Van: Zomerplaag, Jettie (1931) Aan: beste tante, Annie en Piet Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1943-06 Onderwerp: het is lekker weer; verzoek om zomerjurkjes, omstandigheden

Briefkaart van Jettie Zomerplaag aan haar familie vanuit kamp Amersfoort

Van: Zomerplaag, Jettie Aan: beste tante Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1943-06-04 Onderwerp: ontvangen en schrijven van brieven

Van: Zomerplaag, Jettie Aan: beste tante Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1943-06-04 Onderwerp: ontvangen en schrijven van brieven

Briefkaart van Jettie Zomerplaag aan haar tante vanuit kamp Amersfoort

Van: Jannie (Blog-Lam) Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1945 Onderwerp: kort berichtje dat ze met haar dochter terug is gekeerd uit een concentratiekamp. Ze heeft gehoord dat haar zus Sonja bij de familie Veer is. Van de familie is verder niemand meer in leven…

Van: Jannie (Blog-Lam) Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1945 Onderwerp: kort berichtje dat ze met haar dochter terug is gekeerd uit een concentratiekamp. Ze heeft gehoord dat haar zus Sonja bij de familie Veer is. Van de familie is verder niemand meer in leven…

GerritPresser

Gerrit
Presser