Wij zijn nog druk bezig met het verbeteren en uitbreiden van de informatie op deze website. Dat wat al klaar is, delen we hier graag.

Platform nog in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Breslauer, W.R. Tweespan aan het koren maaien.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; De menner, achter rechts is Arthur Pins (1906).

Breslauer, W.R. Tweespan aan het koren maaien.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; De menner, achter rechts is Arthur Pins (1906).

Kampgevangenen op een tweespan aan het koren maaien

Curriculum vitae van Lena Cohen-Nijstad, door de Abteiling Säuglingsversorgung van Theresienstadt opgesteld, 9 dec. 1944.

Overzicht

Van: Walg, fam. Aan: Blom-Walg, Lea en Nathan, kamp Westerbork, barak 15 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: Hopelijk ontvangen jullie deze briefkaart…. groeten van pa, moe en Annie.

Van: Walg, fam. Aan: Blom-Walg, Lea en Nathan, kamp Westerbork, barak 15 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: Hopelijk ontvangen jullie deze briefkaart…. groeten van pa, moe en Annie.

Briefkaart van de ouders en de zus van Lea Blom-Walg vanuit Theresienstadt

Van: Max&nbsp; Aan: Gelder, van, S.&nbsp; Plaats: Datum: 1942-09-23&nbsp; Onderwerp: afscheidsbrief, uit de trein gegooid

Van: Max&nbsp; Aan: Gelder, van, S.&nbsp; Plaats: Datum: 1942-09-23&nbsp; Onderwerp: afscheidsbrief, uit de trein gegooid

Briefkaart van Max aan S. van Gelder vanuit de trein gegooid

Van: Heijmans, Erna en Martha Aan: Kaak, Fam., Beltrumsestraat 163, Groenlo Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-17 De beide vrouwen zijn op weg van kamp Vught naar kamp Westerbork.&nbsp;

Van: Heijmans, Erna en Martha Aan: Kaak, Fam., Beltrumsestraat 163, Groenlo Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-17 De beide vrouwen zijn op weg van kamp Vught naar kamp Westerbork.&nbsp;

Briefkaart van Erna en Martha Heijmans aan familie Kaak vanuit de trein gegooid

Van: Kruimink, Mevr. Aan: Kruimink, R. Plaats: Rotterdam Datum: 1942-12-11 Onderwerp: transport naar Westerbork Briefkaart is waarschijnlijk uit de trein gegooid tijdens transport naar Westerbork

Van: Kruimink, Mevr. Aan: Kruimink, R. Plaats: Rotterdam Datum: 1942-12-11 Onderwerp: transport naar Westerbork Briefkaart is waarschijnlijk uit de trein gegooid tijdens transport naar Westerbork

Briefkaart van mevrouw Kruimink aan R. Kruimink vanuit de trein

Briefkaart Van: fam. Kornalijnslijper Aan: Jong, de, H. Plaats: Haren Datum: 1943 Onderwerp: als jullie deze kaart ontvangen zijn wij niet meer op W. (Westerbork) Waarschijnlijk uit de trein gegooid

Briefkaart Van: fam. Kornalijnslijper Aan: Jong, de, H. Plaats: Haren Datum: 1943 Onderwerp: als jullie deze kaart ontvangen zijn wij niet meer op W. (Westerbork) Waarschijnlijk uit de trein gegooid

Briefkaart van de familie Kornalijnslijper aan H. de Jong vanuit de trein

Van: Aan: Lieve familie Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-1943 Onderwerp: sturen van levensmiddelen, waarschijnlijk doorgestuurd, vreselijk zenuwachtig.

Van: Aan: Lieve familie Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-1943 Onderwerp: sturen van levensmiddelen, waarschijnlijk doorgestuurd, vreselijk zenuwachtig.

Briefkaart van een onbekend persoon aan familie vanuit kamp Westerbork

Van: Heijmann, I. Aan: Booij, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-03 Onderwerp: pakketten; schrijfdag; school

Van: Heijmann, I. Aan: Booij, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-03 Onderwerp: pakketten; schrijfdag; school

Briefkaart van de familie Heijmann aan de familie Booij vanuit kamp Westerbork

Van: Marianne (Heijmann) Aan: Catootje Booij Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: ze gaat op bezoek naar Assen; zere vinger Op voorzijde kaart in kleur een meisje met bloemen

Van: Marianne (Heijmann) Aan: Catootje Booij Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: ze gaat op bezoek naar Assen; zere vinger Op voorzijde kaart in kleur een meisje met bloemen

Briefkaart van Marianne Heijmann aan Catootje Booij vanuit kamp Westerbork

Van: (Hammelburg-Cohen), Julie Aan: Hammelburg, Simon en Hanna Plaats: de trein (poststempel Zwolle) Datum: 1943-06-08 Onderwerp: over deportatie vanuit kamp Westerbork.

Van: (Hammelburg-Cohen), Julie Aan: Hammelburg, Simon en Hanna Plaats: de trein (poststempel Zwolle) Datum: 1943-06-08 Onderwerp: over deportatie vanuit kamp Westerbork.

Briefkaart van Julie (Hammelburg-Cohen) aan Simon Hammelburg vanuit de trein gegooid

Van: Cohen-Hammelburg, Sophia Aan: Hammelburg, S. Plaats: Westerbork, kamp en de trein Datum: 1943-04-05 Onderwerp: een in kamp Westerbork geschreven afscheidskaart, wordt een dag later uit de trein gegooid.&nbsp;

Van: Cohen-Hammelburg, Sophia Aan: Hammelburg, S. Plaats: Westerbork, kamp en de trein Datum: 1943-04-05 Onderwerp: een in kamp Westerbork geschreven afscheidskaart, wordt een dag later uit de trein gegooid.&nbsp;

Briefkaart van Sophia Cohen-Hammelburg aan S. Hammelburg vanuit kamp Westerbork en de trein

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 6 april 1943 - Sobibor

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-13&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: extra rantsoen voor moeders; dieetvoedsel.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-13&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: extra rantsoen voor moeders; dieetvoedsel.

Mededeling over extra rantsoen voor moeders en dieetvoedsel

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-21&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: ongeldig verklaren van levensmiddelen bonnen.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-21&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: ongeldig verklaren van levensmiddelen bonnen.

Mededeling over ongeldig verklaren van levensmiddelen bonnen

Mededeling Datum: 1943-11-02 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: weggooien van papieren bekers

Mededeling Datum: 1943-11-02 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: weggooien van papieren bekers

Mededeling over weggooien van papieren bekers

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: bezoek in het ziekenhuis.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: bezoek in het ziekenhuis.

Mededeling over bezoek in het ziekenhuis

Mededeling Datum: 1943-11-08 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Diëten

Mededeling Datum: 1943-11-08 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Diëten

Mededeling over diëten

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 101

Mededeling Datum: 1943-11-09 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Dieeten

Mededeling Datum: 1943-11-09 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Dieeten

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Dr. Spanier verzoekt bekend te maken dat buiten het algemene bezoekuur in het kampziekenhuis op maandag en donderdag van 7-8 uur ook zondag 's middags van 4-5 uur bezoektijd is.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Dr. Spanier verzoekt bekend te maken dat buiten het algemene bezoekuur in het kampziekenhuis op maandag en donderdag van 7-8 uur ook zondag 's middags van 4-5 uur bezoektijd is.

Mededeling over bezoekuur in het ziekenhuis

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-27&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Openingstijden van kantine i.v.m. inventaris opname.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-27&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Openingstijden van kantine i.v.m. inventaris opname.

Mededeling over de openingstijden van de kantine in verband met de opname van de inventaris

Mededeling Datum: 1943-10-29 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: groente op bewijs

Mededeling Datum: 1943-10-29 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: groente op bewijs

Mededeling over groente op recept

Mededeling Datum: 1943-11-09 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: etenskaarten

Mededeling Datum: 1943-11-09 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: etenskaarten

Mededeling over etenskaarten

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-07&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: inwisseling van oude bonnen voor suiker

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-07&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: inwisseling van oude bonnen voor suiker

Mededeling over het inwisselen van oude bonnen voor suiker

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-08&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Openingstijden van de kantine.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-08&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Openingstijden van de kantine.

Mededeling over openingstijden van de kantine

Transport 8 juni 1943 - Sobibor

Van: een buurmeisje Aan: Kaak, familie, te Groenlo (Beltrumsestraat) Plaats: Uit de trein geworpen te Hoogezand Onderwerp: ‘Ik zit in de trein en wil jullie ook nog even schrijven. Waar ik naar toe ga weet ik nog niet. Veel te schrijven heb ik niet. Enkel de hartelijke groeten aan allen, jullie buurmeisje’. De vinder van de briefkaart was getuige van dit transport en voelde het als zijn vaderlandse plicht de briefkaart op te rapen en op de post te doen.

Van: een buurmeisje Aan: Kaak, familie, te Groenlo (Beltrumsestraat) Plaats: Uit de trein geworpen te Hoogezand Onderwerp: ‘Ik zit in de trein en wil jullie ook nog even schrijven. Waar ik naar toe ga weet ik nog niet. Veel te schrijven heb ik niet. Enkel de hartelijke groeten aan allen, jullie buurmeisje’. De vinder van de briefkaart was getuige van dit transport en voelde het als zijn vaderlandse plicht de briefkaart op te rapen en op de post te doen.

Briefkaart van een buurmeisje vanuit de trein gegooid in Hoogezand

Van: Marianne Aan: Catootje Booij Plaats: Westerbork, kamp, barak 4, zaal 1 Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Marianne ligt in het ziekenhuis; omstandigheden

Van: Marianne Aan: Catootje Booij Plaats: Westerbork, kamp, barak 4, zaal 1 Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Marianne ligt in het ziekenhuis; omstandigheden

Louisvan Praag

Louis
van Praag