In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Land- en Forstarbeiterverband Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1928 Onderwerp: dienstverband

Van: Land- en Forstarbeiterverband Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1928 Onderwerp: dienstverband

Getuigschrift van Land en Forstarbeiterverband over het dienstverband van Helene Büks

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Matrassenfabriek 'Dema' te Groningen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-14 Onderwerp: offerte voor vervaardiging van stromatrassen.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Matrassenfabriek 'Dema' te Groningen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-14 Onderwerp: offerte voor vervaardiging van stromatrassen.

Brief van J.G. Buijvoets aan Matrassenfabriek Dema met daarin een offerte voor het vervaardigen van matrassen

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth Aan; Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-21 Onderwerp: goede tijding, ze kan misschien binnen 14 dagen weer terug in Amsterdam zijn; Bl. met wie ze gesproken had wist van niets en zal gaan informeren, Lotte zal zich een beetje in toom houden om teleurstelling te voorkomen; uitgaande van het positieve is elke dag in kamp Westerbork te lang; Lou pakte haar op van blijdschap en tilde haar in barak 5 hoog de lucht in; &nbsp;brieven en pakje voor haar zelf en haar ouders ontvangen…

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth Aan; Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-21 Onderwerp: goede tijding, ze kan misschien binnen 14 dagen weer terug in Amsterdam zijn; Bl. met wie ze gesproken had wist van niets en zal gaan informeren, Lotte zal zich een beetje in toom houden om teleurstelling te voorkomen; uitgaande van het positieve is elke dag in kamp Westerbork te lang; Lou pakte haar op van blijdschap en tilde haar in barak 5 hoog de lucht in; &nbsp;brieven en pakje voor haar zelf en haar ouders ontvangen…

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Van: van Duren, Frederika (Riekke) Aan: Gerry en anderen Plaats: Arnhem Datum: 1942-10-11 Onderwerp: nog geen antwoord gekregen op haar vorige brief; wel mooie kaarten ontvangen; ze heeft nog enkele dingen nodig; plakband om de kaarten op te plakken en de cel wat op te vrolijken; lepel, vork, drinkbeker en bord, het moet niet breekbaar zijn; behoefte aan tekeningen van Thoom, haar verloofde…; voor haar celgenoten breit ze kledingstukken; een gekke stemming in de cel en veel rumoer; de celgenoten zitten haar op te jagen, omdat ze haar pen nodig hebben…

Van: van Duren, Frederika (Riekke) Aan: Gerry en anderen Plaats: Arnhem Datum: 1942-10-11 Onderwerp: nog geen antwoord gekregen op haar vorige brief; wel mooie kaarten ontvangen; ze heeft nog enkele dingen nodig; plakband om de kaarten op te plakken en de cel wat op te vrolijken; lepel, vork, drinkbeker en bord, het moet niet breekbaar zijn; behoefte aan tekeningen van Thoom, haar verloofde…; voor haar celgenoten breit ze kledingstukken; een gekke stemming in de cel en veel rumoer; de celgenoten zitten haar op te jagen, omdat ze haar pen nodig hebben…

Brief van Frederika van Duren aan Gerry en anderen vanuit het Huis van Bewaring in Arnhem

Van: Bundesstaat Oostenrijk&nbsp; Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1936-03-12 Onderwerp: persoonsbewijs

Van: Bundesstaat Oostenrijk&nbsp; Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1936-03-12 Onderwerp: persoonsbewijs

Persoonsbewijs van Fritz Tauber

Arbeitskarte&nbsp; Van: Kroonenberg, Johanna&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-04&nbsp; Op achterzijde stempels : Uit hoofde van zijn functie gerechtigd; uitsluitend voor dienst; zich na 'Polizeistunde' buiten te begeven; een armband te dragen + stempel van J. Schol.

Arbeitskarte&nbsp; Van: Kroonenberg, Johanna&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-04&nbsp; Op achterzijde stempels : Uit hoofde van zijn functie gerechtigd; uitsluitend voor dienst; zich na 'Polizeistunde' buiten te begeven; een armband te dragen + stempel van J. Schol.

Arbeitskarte van Johanna Kroonenberg

Plaatsen in kamp Westerbork

Barakken gebouwd van 1942-1945

Brandweeroefening.&nbsp; Foto van een decor uit het cabaretprogramma Humor und Melodie, revue in 18 beelden. Kamp Westerbork,&nbsp; Datum: 1943-09-27.&nbsp; Beeld/Scene/Decor: Appell Appell ! Decor gemaakt door Hans Margules.

Brandweeroefening.&nbsp; Foto van een decor uit het cabaretprogramma Humor und Melodie, revue in 18 beelden. Kamp Westerbork,&nbsp; Datum: 1943-09-27.&nbsp; Beeld/Scene/Decor: Appell Appell ! Decor gemaakt door Hans Margules.

Illustratie decor 'Appell, Appell!' uit de revue Humor und Melodie

Van: Schade-enquête commissie Den Haag&nbsp; Aan: Barnstijn, A.B.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-07-19&nbsp; Onderwerp: oorlogsschade erven Sientje Barnstijn-van den Berg

Van: Schade-enquête commissie Den Haag&nbsp; Aan: Barnstijn, A.B.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-07-19&nbsp; Onderwerp: oorlogsschade erven Sientje Barnstijn-van den Berg

HerminePagener-Meyer

Hermine
Pagener-Meyer