We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Foto van bewoners en een kamer van een familiebarak, een inkijk. Plaats: Repatriëringskamp Westerbork, Schattenberg Datum: 1950-1951&nbsp;

Foto van bewoners en een kamer van een familiebarak, een inkijk. Plaats: Repatriëringskamp Westerbork, Schattenberg Datum: 1950-1951&nbsp;

Foto van bewoners en een kamer van een familiebarak in het Repatriëringskamp Westerbork

Van: Mouw, Saar Aan:&nbsp;Wieger Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;1940-01-25 Onderwerp: afspraak en tijd op het Centraal Station, Saar zal Wieger opwachten…

Van: Mouw, Saar Aan:&nbsp;Wieger Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;1940-01-25 Onderwerp: afspraak en tijd op het Centraal Station, Saar zal Wieger opwachten…

Brief van Saar Mouw aan Wieger vanuit Amsterdam

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werkzaam in de speelgoedmakerij.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werkzaam in de speelgoedmakerij.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: het Nederlandse Beheersinstituut-Bureau Amsterdam Aan: Hammelburg, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1950-07-11 Onderwerp: opheffen bewindvoering over de personen David Leefsma en Annie Leefsma-Hammelburg in verband met het overlijden van dit echtpaar (Sobibor).

Van: het Nederlandse Beheersinstituut-Bureau Amsterdam Aan: Hammelburg, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1950-07-11 Onderwerp: opheffen bewindvoering over de personen David Leefsma en Annie Leefsma-Hammelburg in verband met het overlijden van dit echtpaar (Sobibor).

Brief van het Nederlandse Beheersinstituut-Bureau Amsterdam aan Simon Hammelburg

Van: het Nederlandse Beheersinstituut-Bureau Amsterdam Aan: Hammelburg, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1950-07-11 Onderwerp: opheffen bewindvoering over de personen David Leefsma en Annie Leefsma-Hammelburg.

Van: het Nederlandse Beheersinstituut-Bureau Amsterdam Aan: Hammelburg, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1950-07-11 Onderwerp: opheffen bewindvoering over de personen David Leefsma en Annie Leefsma-Hammelburg.

Brief van het Nederlandse Beheersinstituut-Bureau Amsterdam aan S. Hammelburg

Van: Blits-Lam Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-07-31 Onderwerp: mevrouw Veer komt op bezoek; Sonja werkt helemaal niet meer, alleen nog thuis; zou ze voor een paar dagen kunnen komen, omdat het zo stil is…&nbsp;

Van: Blits-Lam Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-07-31 Onderwerp: mevrouw Veer komt op bezoek; Sonja werkt helemaal niet meer, alleen nog thuis; zou ze voor een paar dagen kunnen komen, omdat het zo stil is…&nbsp;

Brief van Sonja Blits-Lam aan de familie Veer vanuit Amsterdam

Vorladung (Oproep) Van: Rechtsabteilung Aan: Polak, Henriette Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-12-22 Onderwerp: moet zich vandaag in gebouw BV, nr. 111a melden bij Grabower.

Vorladung (Oproep) Van: Rechtsabteilung Aan: Polak, Henriette Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-12-22 Onderwerp: moet zich vandaag in gebouw BV, nr. 111a melden bij Grabower.

Oproep van de Rechtsabteilung in Theresienstadt dat Henriëtte Polak zich moet melden

Kampgeld Theresienstadt 50 Kronen No. 001750

Kampgeld Theresienstadt 50 Kronen No. 001750

Kampgeld Theresienstadt 50 kronen

Van: Visser, Mevr. Aan: Visser, Asser Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-09 Onderwerp: bezig met vrijlatingsverzoeken (onder andere naar kampcommandant Deppner), toesturen van allerlei goederen.

Van: Visser, Mevr. Aan: Visser, Asser Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-09 Onderwerp: bezig met vrijlatingsverzoeken (onder andere naar kampcommandant Deppner), toesturen van allerlei goederen.

Brief van mevrouw Visser aan Asser Visser vanuit Amsterdam

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een kampgevangene is aan het werk op het land.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een kampgevangene is aan het werk op het land.

Kampgeld Theresienstadt 10 Kronen

Kampgeld Theresienstadt 10 kronen

Luchtplaats in het Huis van bewaring in Arnhem Getekend door: Birman, Otto Plaats: Arnhem Datum: 1943-03-20

Luchtplaats in het Huis van bewaring in Arnhem Getekend door: Birman, Otto Plaats: Arnhem Datum: 1943-03-20

Tekening, aquarel van de luchtplaats van het Huis van Bewaring in Arnhem getekend door Otto Birman

Van: Prins, Fientje Aan: Querido-Lever, Roosje Plaats: Utrecht Datum: 1943-08 Onderwerp: enveloppe waarin een brief zat, gericht aan Roosje Querido in kamp Westerbork, barak 67. Op de enveloppe is het adres doorgestreept en ‘Transp’ (op transport) geschreven. De enveloppe met brief ging dus weer retour.

Van: Prins, Fientje Aan: Querido-Lever, Roosje Plaats: Utrecht Datum: 1943-08 Onderwerp: enveloppe waarin een brief zat, gericht aan Roosje Querido in kamp Westerbork, barak 67. Op de enveloppe is het adres doorgestreept en ‘Transp’ (op transport) geschreven. De enveloppe met brief ging dus weer retour.

Enveloppe van Fientje Prins waarin een brief zat gericht aan Roosje Querido-Lever in kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen als toeschouwers bij een voetbalwedstrijd.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen als toeschouwers bij een voetbalwedstrijd.

Distributiestamkaart van Golina van Dam-Sleutelberg. Plaats: Delfzijl Datum: 1940-10-16

Distributiestamkaart van Golina van Dam-Sleutelberg. Plaats: Delfzijl Datum: 1940-10-16

Stamkaart (distributie) van Golina van Dam-Sleutelberg

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk op de zinkbedden van de nieuwe waterzuivering.&nbsp;

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk op de zinkbedden van de nieuwe waterzuivering.&nbsp;

Bericht over een huwelijk en overlijden Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-01&nbsp;

Bericht over een huwelijk en overlijden Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-01&nbsp;

Bericht nummer 20 over een huwelijk en het overlijden van twee personen in kamp Westerbork

Van: Magnus, Josef Datum: 1944-06-21 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: legitimatie waaruit blijkt dat de eigenaar in het bezit is van Ecuadoraanse papieren. Tevens persoonskenmerken op de achterkant van de kaart.

Van: Magnus, Josef Datum: 1944-06-21 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: legitimatie waaruit blijkt dat de eigenaar in het bezit is van Ecuadoraanse papieren. Tevens persoonskenmerken op de achterkant van de kaart.

Ausweis van Josef Magnus in Theresienstadt

Van: Magnus, Josef Plaats: Theresienstadt Datum: 1944 Onderwerp: ?

Van: Magnus, Josef Plaats: Theresienstadt Datum: 1944 Onderwerp: ?

BetjeNoach-Noach

Betje
Noach-Noach