In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 275 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Spier, Marianne geb. 06-05-41 overleden te Westerbork op 11-05-1943 op: 12-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 275 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Spier, Marianne geb. 06-05-41 overleden te Westerbork op 11-05-1943 op: 12-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Marianne van Spier

Van: Jannie Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam, N.I.Z. Datum: 1942-10 Onderwerp: bevallen van een dochter, N.I.Z. Zaal 3.

Van: Jannie Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam, N.I.Z. Datum: 1942-10 Onderwerp: bevallen van een dochter, N.I.Z. Zaal 3.

Ansichtkaart van Jannie Blog-Lam aan de familie Veer vanuit Amsterdam

Van: Nederlandse Posterijen Aan: &nbsp;Heymans, Arthur Datum: 1944-03-04 (afleveringsdatum) Plaats: Arnhem Onderwerp: verzenden pakket naar Theresienstadt

Van: Nederlandse Posterijen Aan: &nbsp;Heymans, Arthur Datum: 1944-03-04 (afleveringsdatum) Plaats: Arnhem Onderwerp: verzenden pakket naar Theresienstadt

Bewijs van het verzenden van een postpakket naar Theresienstadt

&nbsp;Van: Dresden, Samuel (geschreven door zijn vrouw Rachel) Aan: de Jong, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-15 Onderwerp: hoe is het met Sonja (ondergedoken dochter Sara); Jettie ligt bij haar op schoot te slapen, ze is erg lief; groeten aan alle buren en…; ze mogen een keer in de twee weken schrijven; Rachel heeft erg veel pijn in haar borst….

&nbsp;Van: Dresden, Samuel (geschreven door zijn vrouw Rachel) Aan: de Jong, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-15 Onderwerp: hoe is het met Sonja (ondergedoken dochter Sara); Jettie ligt bij haar op schoot te slapen, ze is erg lief; groeten aan alle buren en…; ze mogen een keer in de twee weken schrijven; Rachel heeft erg veel pijn in haar borst….

Briefkaart van Samuel Dresden aan de familie I. de Jong vanuit kamp Westerbork

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-02-20, No. 67 Inhoud: Opening van het kampwarenhuis op 21 februari 1944 om 09.00 uur.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-02-20, No. 67 Inhoud: Opening van het kampwarenhuis op 21 februari 1944 om 09.00 uur.

Lagerbefehl No. 67

Van: Metzelaar, Sal Aan:&nbsp;Reina en Jansje Plaats: Echten, Joods werkkamp Datum:&nbsp;1942-06-28 Onderwerp: het is zondagmorgen en Sal zit in de kantine; in Echten is niet veel veranderd; in de buurt waar Reina woont (Wolvega) is een strafkamp ingericht (It Petgat); er is daar in tegenstelling tot Echten, bewaking (Nederlandse politie); verlof zit er niet in, ook niet dat ze zondag uit het kamp mogen gaan; toestanden voor de winkels in Amsterdam; van Ab de laatste tijd niet veel meer gehoord; hij heeft zijn fiets nog in het kamp…&nbsp;

Van: Metzelaar, Sal Aan:&nbsp;Reina en Jansje Plaats: Echten, Joods werkkamp Datum:&nbsp;1942-06-28 Onderwerp: het is zondagmorgen en Sal zit in de kantine; in Echten is niet veel veranderd; in de buurt waar Reina woont (Wolvega) is een strafkamp ingericht (It Petgat); er is daar in tegenstelling tot Echten, bewaking (Nederlandse politie); verlof zit er niet in, ook niet dat ze zondag uit het kamp mogen gaan; toestanden voor de winkels in Amsterdam; van Ab de laatste tijd niet veel meer gehoord; hij heeft zijn fiets nog in het kamp…&nbsp;

Brief van Sal Metzelaar aan Reina en Jansje vanuit het Joodse werkkamp Echten

Van: Jacobi, Fia Geboren: 1924-09-21 Aan: Belterman, J. Datum: 1943-05-16 Plaats: Vught, Auffanglager Onderwerp: pakketjes en brieven ontvangen, vraag om een zomerjurk en blouse en een boek is ook welkom, de omgeving is mooi en de lucht zo gezond dat je er honger van krijgt. De schrijfster werkt op het atelier, moeder is niet bij haar in de barak…

Van: Jacobi, Fia Geboren: 1924-09-21 Aan: Belterman, J. Datum: 1943-05-16 Plaats: Vught, Auffanglager Onderwerp: pakketjes en brieven ontvangen, vraag om een zomerjurk en blouse en een boek is ook welkom, de omgeving is mooi en de lucht zo gezond dat je er honger van krijgt. De schrijfster werkt op het atelier, moeder is niet bij haar in de barak…

Brief van Fia Jacobi aan J. Belterman vanuit kamp Vught

Ketelopstelling en bemetseling voor centrale verwarmings installatie Vluchtelingenkamp Schaal: 1:20

Ketelopstelling en bemetseling voor centrale verwarmings installatie Vluchtelingenkamp Schaal: 1:20

Bouwtekening van de ketelopstelling in het ketelhuis

Barakken Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Barak 22 en het ketelhuis Op de voorgrond barak 22 en op de achtergrond rechts het ketelhuis met de schoorsteen. Naast het ketelhuis bevindt zich het filterhuis.

Barakken Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Barak 22 en het ketelhuis Op de voorgrond barak 22 en op de achtergrond rechts het ketelhuis met de schoorsteen. Naast het ketelhuis bevindt zich het filterhuis.

HelenaMünzer-Woszkoutzer

Helena
Münzer-Woszkoutzer