In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bewijs van crematie Datum: 13-07-1943 Nr. 419 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Davod, Anna geb. 06-12-61 overleden te Westerbork op 07-07-1943 op: 12-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-07-1943 Nr. 419 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Davod, Anna geb. 06-12-61 overleden te Westerbork op 07-07-1943 op: 12-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Anna Davod

Van: Departement van Bin. Zaken Aan: Schrijver, H. Plaats: Den Haag Datum: 1943-03-12 Onderwerp: Vrijstelling tewerkstelling

Van: Departement van Bin. Zaken Aan: Schrijver, H. Plaats: Den Haag Datum: 1943-03-12 Onderwerp: Vrijstelling tewerkstelling

Brief van Dep. van Bin. Zaken aan H. Schrijver inzake vrijstelling tewerkstelling

Van: Katwijk, van, M.&nbsp; Aan: Harrebomee, P.&nbsp; Plaats: Hilversum&nbsp; Datum: 1943-04-23&nbsp; Onderwerp: belangen van de heer en mevrouw Goldenberg;&nbsp; Poging tot plaatsing op de Barneveldlijst.

Van: Katwijk, van, M.&nbsp; Aan: Harrebomee, P.&nbsp; Plaats: Hilversum&nbsp; Datum: 1943-04-23&nbsp; Onderwerp: belangen van de heer en mevrouw Goldenberg;&nbsp; Poging tot plaatsing op de Barneveldlijst.

Brief van M. van Katwijk aan P. Harrebomee vanuit Hilversum

Van: M. Goldenberg Aan: Beste Magteld&nbsp; Plaats:&nbsp;Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: Overlijden van schoonmoeder Wilhelmina te Amsterdam. Ze , omstandigheden; vraag om hulp bij plaatsing op Barneveldlijst.

Van: M. Goldenberg Aan: Beste Magteld&nbsp; Plaats:&nbsp;Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: Overlijden van schoonmoeder Wilhelmina te Amsterdam. Ze , omstandigheden; vraag om hulp bij plaatsing op Barneveldlijst.

Brief

Van: Departement van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Leeven, van, A.&nbsp; Plaats: 's-Gravenhage&nbsp; Datum: 1943-03-12&nbsp; Onderwerp: vrijstelling tewerkstelling en deportatie; Barneveld-groep.

Van: Departement van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Leeven, van, A.&nbsp; Plaats: 's-Gravenhage&nbsp; Datum: 1943-03-12&nbsp; Onderwerp: vrijstelling tewerkstelling en deportatie; Barneveld-groep.

Brief van het Departement van Binnenlandse Zaken aan A. van Leeven

Van: Boas-Prins, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-27 Onderwerp: De schrijfster bedankt de familie Spier voor het pakje met heerlijke boterkoek. Esthertje heeft gesmuld van de perzik, tomaten, koekjes en borstplaatjes. Ook is ze erg blij met haar pop, die ze spoedig aan haar speelkameraadjes wil tonen. Ze kleurt lekker bruin door de zon, voor zover ze zich in het zand niet zwart maakt.&nbsp;

Van: Boas-Prins, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-27 Onderwerp: De schrijfster bedankt de familie Spier voor het pakje met heerlijke boterkoek. Esthertje heeft gesmuld van de perzik, tomaten, koekjes en borstplaatjes. Ook is ze erg blij met haar pop, die ze spoedig aan haar speelkameraadjes wil tonen. Ze kleurt lekker bruin door de zon, voor zover ze zich in het zand niet zwart maakt.&nbsp;

Brief van S. Boas-Prins aan de familie Spier vanuit kamp Westerbork

Van: Boas-Prins, Seraphina Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-08 Onderwerp: De vloeren in de vrouwenzaal worden geschrobd dus Seraphina schrijft de brief bovenop het 3-hoog bed van Sal. Op een lijst van binnengekomen brieven heeft ze gezien dat Jacks vanuit Zelle (Bergen-Belsen) een brief heeft geschreven aan Frits Haas. Ook andere vrienden en kennissen van haar hebben berichten gestuurd uit Zelle. Behalve voor Esthertje zorgt Seraphine inmiddels ook voor een 3-jarig pleegdochtertje (Carla Dotsch) uit het weeshuis. Met Esthertje gaat ze vaak op bezoek bij oma die in het ziekenhuis ligt. Ze heeft 40 procent ondergewicht en heeft veel rust nodig.&nbsp;

Van: Boas-Prins, Seraphina Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-08 Onderwerp: De vloeren in de vrouwenzaal worden geschrobd dus Seraphina schrijft de brief bovenop het 3-hoog bed van Sal. Op een lijst van binnengekomen brieven heeft ze gezien dat Jacks vanuit Zelle (Bergen-Belsen) een brief heeft geschreven aan Frits Haas. Ook andere vrienden en kennissen van haar hebben berichten gestuurd uit Zelle. Behalve voor Esthertje zorgt Seraphine inmiddels ook voor een 3-jarig pleegdochtertje (Carla Dotsch) uit het weeshuis. Met Esthertje gaat ze vaak op bezoek bij oma die in het ziekenhuis ligt. Ze heeft 40 procent ondergewicht en heeft veel rust nodig.&nbsp;

Berechting oorlogsmisdadigers

Bergen-Belsen proces

Van: Groot, Hugo, de Aan: Sjouwerman, Louis Datum: 1943-04-14 Plaats: Hilversum Onderwerp: de schrijver wist niet dat Sjouwerman in Westerbork post kon ontvangen. Hij is blij dat het goed gaat met Sjouwerman. De Groot had al iets gehoord van de oprichting van een orkest in Westerbork. De Groot heeft alleen lichte muziek voor Neuberg in de aanbieding, terwijl een orkest met een samenstelling van 24 man ook klassiek repertoire kan spelen….

Van: Groot, Hugo, de Aan: Sjouwerman, Louis Datum: 1943-04-14 Plaats: Hilversum Onderwerp: de schrijver wist niet dat Sjouwerman in Westerbork post kon ontvangen. Hij is blij dat het goed gaat met Sjouwerman. De Groot had al iets gehoord van de oprichting van een orkest in Westerbork. De Groot heeft alleen lichte muziek voor Neuberg in de aanbieding, terwijl een orkest met een samenstelling van 24 man ook klassiek repertoire kan spelen….

Brief van Hugo de Groot aan Louis Sjouwerman

Van: Minister van landbouw, visserij en voedselvoorziening&nbsp; Aan: Minister van Financiën&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-04-20&nbsp; Onderwerp: crematorium te Westerbork; voorkeur voor afbraak nu de verwachting is dat kamp Schattenberg in de toekomst een permanent militair kamp zal worden.

Van: Minister van landbouw, visserij en voedselvoorziening&nbsp; Aan: Minister van Financiën&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-04-20&nbsp; Onderwerp: crematorium te Westerbork; voorkeur voor afbraak nu de verwachting is dat kamp Schattenberg in de toekomst een permanent militair kamp zal worden.

Brief van de minister van landbouw, visserij en voedselvoorziening aan de minister van Financiën

Van: Straus, B. Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04-14 Onderwerp: de schrijver wil graag een pakje opsturen, maar er is bijna nergens meer aan te komen.

Van: Straus, B. Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04-14 Onderwerp: de schrijver wil graag een pakje opsturen, maar er is bijna nergens meer aan te komen.

Brief van B. Straus aan het echtpaar Boas-Prins vanuit Amsterdam

Van: Vegelien, R. Chef Werkverdeling Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-27 Onderwerp: rapport inzake tewerkstelling gedetineerden. Hierin opgenomen een lijst met de verdeling van het aantal gedetineerden over de verschillende werkploegen. Er zijn geen extra werkkrachten beschikbaar voor het werken in de landbouw.

Van: Vegelien, R. Chef Werkverdeling Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-27 Onderwerp: rapport inzake tewerkstelling gedetineerden. Hierin opgenomen een lijst met de verdeling van het aantal gedetineerden over de verschillende werkploegen. Er zijn geen extra werkkrachten beschikbaar voor het werken in de landbouw.

Rapport van R. Vegelien aan J.G. Buijvoets over de werkverdeling van de gedetineerden in Interneringskamp Westerbork

Van: Groot, de, Moos&nbsp; Aan: Beste vriend, Hendrik Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-10-21 Onderwerp: Omstandigheden; Transport; Afscheid nemen. Toen de schrijver nog in een Joods werkkamp in Staphorst zat, had hij regelmatig contact met zijn twee zusters in Steenwijk met wie hij had samengewoond. Sindsdien heeft hij niets meer van hen gehoord. Grote onzekerheid. De schrijver is zowel psychisch als fysiek aangeslagen. Zou de maandag (19-10) op transport zijn gegaan. Hij &nbsp;werd dankzij een vriend eruit gehaald in tegenstelling tot zijn broer. Hij verwacht dat vrijdag (23-10) zijn lot is bezegeld. De brief is op maandag 26 oktober ontvangen en overgetypt. Mogelijk de woensdag ervoor geschreven.&nbsp;

Van: Groot, de, Moos&nbsp; Aan: Beste vriend, Hendrik Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-10-21 Onderwerp: Omstandigheden; Transport; Afscheid nemen. Toen de schrijver nog in een Joods werkkamp in Staphorst zat, had hij regelmatig contact met zijn twee zusters in Steenwijk met wie hij had samengewoond. Sindsdien heeft hij niets meer van hen gehoord. Grote onzekerheid. De schrijver is zowel psychisch als fysiek aangeslagen. Zou de maandag (19-10) op transport zijn gegaan. Hij &nbsp;werd dankzij een vriend eruit gehaald in tegenstelling tot zijn broer. Hij verwacht dat vrijdag (23-10) zijn lot is bezegeld. De brief is op maandag 26 oktober ontvangen en overgetypt. Mogelijk de woensdag ervoor geschreven.&nbsp;

Brief van Moos de Groot aan Hendrik vanuit kamp Westerbork

Van: Boas, S. en Boas-Prins, S. Aan: Fam. Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-14 Onderwerp: met Esthertje gaat het goed. Ze hoeft niet meer bij de dokter terug te komen en brengt overdag de dag door in de crêche (barak 96), waar Seraphien sinds enige dagen ook werkt en mede toezicht op haar houdt.&nbsp;

Van: Boas, S. en Boas-Prins, S. Aan: Fam. Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-14 Onderwerp: met Esthertje gaat het goed. Ze hoeft niet meer bij de dokter terug te komen en brengt overdag de dag door in de crêche (barak 96), waar Seraphien sinds enige dagen ook werkt en mede toezicht op haar houdt.&nbsp;

Brief het echtpaar Boas aan de familie Spier vanuit kamp Westerbork

Ziekenhuisbarakken

Kinderafdeling

Van:&nbsp;Boas, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork Datum: 1944-07-25 Onderwerp: het gaat goed met Esthertje. Ze begint steeds meer te praten en is blij met de pop die ze voor haar verjaardag kreeg. Ze mag er alleen op zondag mee spelen, want op de andere dagen gaat ze naar de crêche (barak 96). De schrijver wil weer een zegel opsturen.&nbsp;

Van:&nbsp;Boas, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork Datum: 1944-07-25 Onderwerp: het gaat goed met Esthertje. Ze begint steeds meer te praten en is blij met de pop die ze voor haar verjaardag kreeg. Ze mag er alleen op zondag mee spelen, want op de andere dagen gaat ze naar de crêche (barak 96). De schrijver wil weer een zegel opsturen.&nbsp;

Brief van Salomon Boas aan de familie Spier vanuit kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 96

Van: Boas, Salomon Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-21 Onderwerp: Salomon is dankbaar voor het pakje. Esthertje smult van de borstplaatjes, koekjes en ontbijtkoek. Hij bedankt ook voor de eieren en de boter. De oorarts is tevreden over Esther. Ze heeft een rond gezicht met rode wangen. De volgende keer stuurt Salomon weer een zegel mee voor een nieuw pakje.&nbsp;

Van: Boas, Salomon Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-21 Onderwerp: Salomon is dankbaar voor het pakje. Esthertje smult van de borstplaatjes, koekjes en ontbijtkoek. Hij bedankt ook voor de eieren en de boter. De oorarts is tevreden over Esther. Ze heeft een rond gezicht met rode wangen. De volgende keer stuurt Salomon weer een zegel mee voor een nieuw pakje.&nbsp;

Van: ? en Miep Aan: Piet (Boas, Salomon) en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-31 Onderwerp: de schrijver is verheugd te hebben vernomen dat Piet, Seraphina en moeder Judith een plaatsje op Barneveld hebben gevonden. Veel beterschap voor moeder, die in het ziekenhuis ligt. &nbsp;

Van: ? en Miep Aan: Piet (Boas, Salomon) en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-31 Onderwerp: de schrijver is verheugd te hebben vernomen dat Piet, Seraphina en moeder Judith een plaatsje op Barneveld hebben gevonden. Veel beterschap voor moeder, die in het ziekenhuis ligt. &nbsp;

Brief van Miep aan het echtpaar Boas-Prins in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Van:&nbsp;Boas, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-24 Onderwerp: Met de gezondheid van Esthertje gaat het goed. Ze vermaakt alle barakgenoten met haar vleierijen. Vanwege haar oorontsteking wordt ze geregeld gecontroleerd. De familie Spier wordt bedankt voor het toegezegde pakje, maar het wachten is op nieuwe pakketzegels, zodat het pakje opgestuurd kan worden. Er is een extra schrijfvel aan de brief gehecht.

Van:&nbsp;Boas, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-24 Onderwerp: Met de gezondheid van Esthertje gaat het goed. Ze vermaakt alle barakgenoten met haar vleierijen. Vanwege haar oorontsteking wordt ze geregeld gecontroleerd. De familie Spier wordt bedankt voor het toegezegde pakje, maar het wachten is op nieuwe pakketzegels, zodat het pakje opgestuurd kan worden. Er is een extra schrijfvel aan de brief gehecht.

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-05 Onderwerp: Judith heeft pakken met kleding opgestuurd naar Salomon en Seraphina. Ook heeft ze hen een fotokopie opgestuurd van haar stuk voor Barneveld.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-05 Onderwerp: Judith heeft pakken met kleding opgestuurd naar Salomon en Seraphina. Ook heeft ze hen een fotokopie opgestuurd van haar stuk voor Barneveld.&nbsp;

Brief van J. Boas-Snuijf aan het echtpaar Boas-Prins in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1942-05-27 Plaats: Amsterdam Onderwerp: Vertrek naar kamp Westerbork vanaf het Centraal Station om 13.30 op 28 mei 1942.&nbsp;

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1942-05-27 Plaats: Amsterdam Onderwerp: Vertrek naar kamp Westerbork vanaf het Centraal Station om 13.30 op 28 mei 1942.&nbsp;

Oproep voor Heinrich Gassmann voor vertrek naar kamp Westerbork

Van: Straus, B. Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-12-02 Onderwerp: De schrijver hoopt dat het gezondene in de smaak valt. Aan een pyjama is met geen mogelijkheid te komen.

Van: Straus, B. Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-12-02 Onderwerp: De schrijver hoopt dat het gezondene in de smaak valt. Aan een pyjama is met geen mogelijkheid te komen.

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-08 Onderwerp: Judith bedankt Salomon voor de bevestiging dat haar pakjes zijn aangekomen.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-08 Onderwerp: Judith bedankt Salomon voor de bevestiging dat haar pakjes zijn aangekomen.&nbsp;

Brief en enveloppe van J. Boas-Snuijf aan het echtpaar Boas-Prins in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Piet (Boas, Salomon) en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-18 Onderwerp: Judith vraagt zich af wat voor werk Piet (Salomon) krijgt nu hij voor de buitendienst afgekeurd is. Kan hij niet in zijn eigen vak aan de slag? Verder schrijft ze dat ze als boekendame kan werken in het N.I.Z. (Nederlands-Israëlitisch Ziekenhuis) zodra ze haar Ausweis heeft. Ze stuurt een pakje op met limonadepoeper en theesurrogaat en gaat nog op zoek naar een nieuw theepotje en bordjes.&nbsp; Met enveloppe

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Piet (Boas, Salomon) en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-18 Onderwerp: Judith vraagt zich af wat voor werk Piet (Salomon) krijgt nu hij voor de buitendienst afgekeurd is. Kan hij niet in zijn eigen vak aan de slag? Verder schrijft ze dat ze als boekendame kan werken in het N.I.Z. (Nederlands-Israëlitisch Ziekenhuis) zodra ze haar Ausweis heeft. Ze stuurt een pakje op met limonadepoeper en theesurrogaat en gaat nog op zoek naar een nieuw theepotje en bordjes.&nbsp; Met enveloppe

Zieken-, verpleeg- en verzorgingstehuizen

Nederlands Israëlitisch Ziekenhuis

Van: Sjouwerman, Louis Aan: Groot, Hugo, de Datum: 1943-04-30 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: er mag eens in de 14 dagen worden geschreven, mogen onbeperkt post ontvangen. Het orkest heeft al een aardig repertoire. Sjouwerman speelt ook kwartet. Met het voedsel in het kamp gaat het, mits er pakketten worden gestuurd. De zoon van Sjouwerman stuurt af en toe wat. Sjouwerman zou graag weer in Hilversum willen zijn. De vrijheid gaat boven alles…

Van: Sjouwerman, Louis Aan: Groot, Hugo, de Datum: 1943-04-30 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: er mag eens in de 14 dagen worden geschreven, mogen onbeperkt post ontvangen. Het orkest heeft al een aardig repertoire. Sjouwerman speelt ook kwartet. Met het voedsel in het kamp gaat het, mits er pakketten worden gestuurd. De zoon van Sjouwerman stuurt af en toe wat. Sjouwerman zou graag weer in Hilversum willen zijn. De vrijheid gaat boven alles…

Brief van Louis Sjouwerman aan Hugo de Groot vanuit kamp Westerbork over het kamporkest

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-13 Onderwerp: Judith belooft boterhampapier en kleerhaken op te sturen. Ze is blij dat Serafien en Salomon ander werk hebben gekregen.&nbsp; Met enveloppe

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-13 Onderwerp: Judith belooft boterhampapier en kleerhaken op te sturen. Ze is blij dat Serafien en Salomon ander werk hebben gekregen.&nbsp; Met enveloppe

Van: Sjouwerman, Louis Aan: de Groot, Hugo Datum: 1943-04-10 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Sjouwerman bedankt voor het getuigschrift. Daarnaast geeft hij aan dat er in Westerbork een orkest actief is onder leiding van Heinz Neuberg. Sjouwerman vraagt of De Groot Neuberger raad/advies kan geven als deze Hilversum bezoekt.&nbsp;

Van: Sjouwerman, Louis Aan: de Groot, Hugo Datum: 1943-04-10 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Sjouwerman bedankt voor het getuigschrift. Daarnaast geeft hij aan dat er in Westerbork een orkest actief is onder leiding van Heinz Neuberg. Sjouwerman vraagt of De Groot Neuberger raad/advies kan geven als deze Hilversum bezoekt.&nbsp;

Brief van Louis Sjouwerman aan Hugo de Groot vanuit kamp Westerbork

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Piet (Boas, Salomon) en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-16 Onderwerp: Judith heeft geen stofbrillen kunnen vinden. Wel stuurt ze kleerhaken op. Verder stuurt ze Piet een overgeschreven krant en fotokopieën van familiepapieren op, die ze via de Joodse Raad laat verzenden.

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Piet (Boas, Salomon) en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-16 Onderwerp: Judith heeft geen stofbrillen kunnen vinden. Wel stuurt ze kleerhaken op. Verder stuurt ze Piet een overgeschreven krant en fotokopieën van familiepapieren op, die ze via de Joodse Raad laat verzenden.

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Judith hoopt dat haar pakjes en brieven aankomen. Ze stuurt meerdere keren per week wat op.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Judith hoopt dat haar pakjes en brieven aankomen. Ze stuurt meerdere keren per week wat op.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-24 Onderwerp: Judith hoopt dat de brieven en pakjes aankomen, want ze weet het baraknummer niet. Ze heeft een pakje uit Lissabon ontvangen met vijgen en amandelen die ze doorstuurt zodra ze het baraknummer weet.&nbsp; Met enveloppe

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-24 Onderwerp: Judith hoopt dat de brieven en pakjes aankomen, want ze weet het baraknummer niet. Ze heeft een pakje uit Lissabon ontvangen met vijgen en amandelen die ze doorstuurt zodra ze het baraknummer weet.&nbsp; Met enveloppe

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-29 Onderwerp: Judith dankt Seraphina voor de ontvangen kaart. Ze hoopt dat haar pakketjes, met onder andere vijgen uit Lissabon, zijn aangekomen. Het baraknummer wist ze niet. Ze zal ook dekens en een stofbril sturen. Met enveloppe

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-29 Onderwerp: Judith dankt Seraphina voor de ontvangen kaart. Ze hoopt dat haar pakketjes, met onder andere vijgen uit Lissabon, zijn aangekomen. Het baraknummer wist ze niet. Ze zal ook dekens en een stofbril sturen. Met enveloppe

Bewijs van crematie Datum: 23-06-1943 Nr. 370 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Slösser, Jacob geb. 11-01-42 overleden te Westerbork op 17-06-1943 op 18-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 23-06-1943 Nr. 370 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Slösser, Jacob geb. 11-01-42 overleden te Westerbork op 17-06-1943 op 18-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Jacob Slösser

Van: Boas-Prins, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-10 Onderwerp: de schrijfster bedankt de familie voor het pakje voor Esthertje met daarin beschuit, boter, pudding, koekjes en borstplaat. Daarnaast ontving ze een pakje met een leidsel en esbit, die ze bewaart tot de kachels uit zijn. Esthertje heeft weer oorontsteking en bronchitis gehad, maar het gaat weer beter. Ze danst en holt vrolijk door de barakken. De dokter vindt haar wat witjes en daarom krijgt ze hoogtezon-bestralingen.

Van: Boas-Prins, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-10 Onderwerp: de schrijfster bedankt de familie voor het pakje voor Esthertje met daarin beschuit, boter, pudding, koekjes en borstplaat. Daarnaast ontving ze een pakje met een leidsel en esbit, die ze bewaart tot de kachels uit zijn. Esthertje heeft weer oorontsteking en bronchitis gehad, maar het gaat weer beter. Ze danst en holt vrolijk door de barakken. De dokter vindt haar wat witjes en daarom krijgt ze hoogtezon-bestralingen.

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-04 Onderwerp: Judith heeft een zelfgebakken cake opgestuurd, zodat Salomon en Seraphina degenen die in deze maand jarig zijn kunnen gedenken. De volgende keer stuurt ze tandenborstels mee. Stofbrillen zijn echter moeilijk te krijgen. Ze zal ook een fotokopie van een Rode Kruisbrief van Tonnie en Paula opsturen.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-04 Onderwerp: Judith heeft een zelfgebakken cake opgestuurd, zodat Salomon en Seraphina degenen die in deze maand jarig zijn kunnen gedenken. De volgende keer stuurt ze tandenborstels mee. Stofbrillen zijn echter moeilijk te krijgen. Ze zal ook een fotokopie van een Rode Kruisbrief van Tonnie en Paula opsturen.&nbsp;

Van: Boas-Prins, Seraphina Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-26 Onderwerp: Esthertje is een jongedame geworden die de hele dag door de barak (crèche, barak 96) loopt en eigenwijs met de andere, grotere kinderen speelt. Ze is de oorontsteking te boven gekomen. Seraphina neemt haar vaak mee naar de keuken om pap of melk te halen. Ze neemt dan haar eigen kannetje mee. Seraphina&nbsp;stuurt een pakketzegel mee voor het volgende pakje.&nbsp;

Van: Boas-Prins, Seraphina Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-26 Onderwerp: Esthertje is een jongedame geworden die de hele dag door de barak (crèche, barak 96) loopt en eigenwijs met de andere, grotere kinderen speelt. Ze is de oorontsteking te boven gekomen. Seraphina neemt haar vaak mee naar de keuken om pap of melk te halen. Ze neemt dan haar eigen kannetje mee. Seraphina&nbsp;stuurt een pakketzegel mee voor het volgende pakje.&nbsp;

Brief S. Boas-Prins aan de familie Spier vanuit kamp Westerbork

Van: Boas-Prins, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-07 Onderwerp: De schrijfster vraagt of 4 niet-wollen broekjes en 2 gebreide broekjes voor Esthertje opgestuurd kunnen worden. Daarnaast de vraag om een grotere maat kousjes, want de dame is erg gegroeid. Esthertje is verder lief en vrolijk. Geregeld gaan ze samen naar het café voor koffie of limonade met koekjes of ontbijtkoek. Ook bezoeken ze de kantine en het warenhuis, maar Esthertje gaat nog niet mee naar de revue.&nbsp;

Van: Boas-Prins, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-07 Onderwerp: De schrijfster vraagt of 4 niet-wollen broekjes en 2 gebreide broekjes voor Esthertje opgestuurd kunnen worden. Daarnaast de vraag om een grotere maat kousjes, want de dame is erg gegroeid. Esthertje is verder lief en vrolijk. Geregeld gaan ze samen naar het café voor koffie of limonade met koekjes of ontbijtkoek. Ook bezoeken ze de kantine en het warenhuis, maar Esthertje gaat nog niet mee naar de revue.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, J. Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-22 Onderwerp: de secretaris-generaal van het departement Binnenlandse zaken heeft mevrouw Boas-Snuijff medegedeeld dat zij door de Beauftragte für die Stadt Amsterdam is voorgedragen voor plaatsing te Barneveld. Mr. Hirsch zal ook voor Salomon en Seraphina zijn best doen.

Van: Boas-Snuijff, J. Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-22 Onderwerp: de secretaris-generaal van het departement Binnenlandse zaken heeft mevrouw Boas-Snuijff medegedeeld dat zij door de Beauftragte für die Stadt Amsterdam is voorgedragen voor plaatsing te Barneveld. Mr. Hirsch zal ook voor Salomon en Seraphina zijn best doen.

Brief van J. Boas-Snuijf aan het echtpaar Boas-Prins vanuit Amsterdam over plaatsing op de Barneveld-lijst

Van: Boas-Prins, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: schrijfster bedankt voor het pakje voor Esthertje. De hele barak is verliefd op haar blauwe jurkje.&nbsp;

Van: Boas-Prins, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: schrijfster bedankt voor het pakje voor Esthertje. De hele barak is verliefd op haar blauwe jurkje.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-11 Onderwerp: Judith meldt dat ze waarschijnlijk een Ausweis op onderwijs krijgt. Ze schrijft ook dat ze op het kantoor van Salomon is geweest. Voor hem heeft ze daar een duplicaat laten maken van zijn akte van beëidiging die ze via de Joodse Raad heeft laten opsturen. Ook heeft ze een fotokopie van de Rode Kruis-brief van Paula bijgevoegd.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-11 Onderwerp: Judith meldt dat ze waarschijnlijk een Ausweis op onderwijs krijgt. Ze schrijft ook dat ze op het kantoor van Salomon is geweest. Voor hem heeft ze daar een duplicaat laten maken van zijn akte van beëidiging die ze via de Joodse Raad heeft laten opsturen. Ook heeft ze een fotokopie van de Rode Kruis-brief van Paula bijgevoegd.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-06 Onderwerp: Judith hoopt dat het pakje met zelfgebakken cake en de pakken met dekens en lakens zijn aangekomen. Haar zaak (wat betreft vertrek naar Barneveld) heeft een minder gunstige wending gekregen. Ze begrijpt niet waarom.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-06 Onderwerp: Judith hoopt dat het pakje met zelfgebakken cake en de pakken met dekens en lakens zijn aangekomen. Haar zaak (wat betreft vertrek naar Barneveld) heeft een minder gunstige wending gekregen. Ze begrijpt niet waarom.&nbsp;

Van: Frenk, G. Aan: Groot, Hugo, de Datum: 1943-03-15 Plaats: Amsterdam Onderwerp: de schrijver doet namens Louis Sjouwerman (en zijn gezin) een poging om deze oud-solofluitist bij de VARA op de Barneveldlijst te krijgen. Een getuigschrift is hiervoor nodig.

Van: Frenk, G. Aan: Groot, Hugo, de Datum: 1943-03-15 Plaats: Amsterdam Onderwerp: de schrijver doet namens Louis Sjouwerman (en zijn gezin) een poging om deze oud-solofluitist bij de VARA op de Barneveldlijst te krijgen. Een getuigschrift is hiervoor nodig.

Brief van G. Frenk aan Hugo de Groot

Van: Groen, Hetty Aan: Boas-Prins, Seraphine en Boas, Salomon Plaats: Amsterdam Onderwerp: Met moeder gaat het beter, maar ze kan nog niet naar huis. De schrijfster zal bretels opsturen.&nbsp;

Van: Groen, Hetty Aan: Boas-Prins, Seraphine en Boas, Salomon Plaats: Amsterdam Onderwerp: Met moeder gaat het beter, maar ze kan nog niet naar huis. De schrijfster zal bretels opsturen.&nbsp;

Brief, Enveloppe van Hetty groen aan het echtpaar Boas vanuit Amsterdam

Van: Groen, Hetty Aan: Boas, Salomon, Boas-Prins, Seraphine en Boas, Esther Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: Hetty is blij te hebben vernomen dat de familie Boas nu in Barneveld is. Ze gaat door met pakjes sturen. Moeder ligt nog steeds in het ziekenhuis (Centraal Israëlietische Ziekenverpleging te Amsterdam). Het wonen aan de Hofmeyerstraat vindt Hetty niet erg.&nbsp;

Van: Groen, Hetty Aan: Boas, Salomon, Boas-Prins, Seraphine en Boas, Esther Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: Hetty is blij te hebben vernomen dat de familie Boas nu in Barneveld is. Ze gaat door met pakjes sturen. Moeder ligt nog steeds in het ziekenhuis (Centraal Israëlietische Ziekenverpleging te Amsterdam). Het wonen aan de Hofmeyerstraat vindt Hetty niet erg.&nbsp;

Brief, Enveloppe van Hetty Groen aan de familie Boas vanuit Amsterdam

Van: Departement van Binnenlandse Zaken, secretaris-generaal Aan: Boas, Salomon Plaats: Apeldoorn Datum: 1943-10-14 Onderwerp: de Beauftragte des Reichskommisars heeft beslist dat Esther Ruth Boas tot de groep Barneveld behoort.

Van: Departement van Binnenlandse Zaken, secretaris-generaal Aan: Boas, Salomon Plaats: Apeldoorn Datum: 1943-10-14 Onderwerp: de Beauftragte des Reichskommisars heeft beslist dat Esther Ruth Boas tot de groep Barneveld behoort.

Brief, Enveloppe van het Departement van Binnenlandse Zaken aan Salomon Boas

Van: To en Ger Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-23 Onderwerp: De schrijfster is blij dat Sal en Seraphien in Barneveld zijn. Ze zal een pakje opsturen met werkgerei voor Sal. Met enveloppe

Van: To en Ger Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-23 Onderwerp: De schrijfster is blij dat Sal en Seraphien in Barneveld zijn. Ze zal een pakje opsturen met werkgerei voor Sal. Met enveloppe

Brief en enveloppe van To en Ger aan het echtpaar Boas-Prins in Barneveld vanuit Amsterdam

Van: Boas, Salomon Aan: Wil Plaats: Barneveld Datum: 1943-09-25 Onderwerp: Salomon is nu een week in Barneveld. Het weerzien met Esthertje was overweldigend. Ze is goed verzorgd en heeft aller harten veroverd. Verder schrijft Salomon getuige te zijn geweest van de geboorte van een baby.

Van: Boas, Salomon Aan: Wil Plaats: Barneveld Datum: 1943-09-25 Onderwerp: Salomon is nu een week in Barneveld. Het weerzien met Esthertje was overweldigend. Ze is goed verzorgd en heeft aller harten veroverd. Verder schrijft Salomon getuige te zijn geweest van de geboorte van een baby.

Brief van Salomon Boas aan Wil vanuit Barneveld

Van: Departement van Binnenlandse Zaken, secretaris-generaal Aan: Boas, Esther Ruth Plaats: Apeldoorn Datum: 1943-10-14 Onderwerp: de Beauftragte des Reichskommisars heeft beslist dat Esther tot de groep Barneveld behoort.

Van: Departement van Binnenlandse Zaken, secretaris-generaal Aan: Boas, Esther Ruth Plaats: Apeldoorn Datum: 1943-10-14 Onderwerp: de Beauftragte des Reichskommisars heeft beslist dat Esther tot de groep Barneveld behoort.

Brief, Enveloppe van het Departement van Binnenlandse Zaken aan Esther Ruth Boas

Van: Departement van Binnenlandsche Zaken, secretaris-generaal Aan: Boas-Prins, Seraphina Plaats: Apeldoorn Datum: 1943-10-14 Onderwerp: de Beauftragte des Reichskommisars heeft beslist dat mevrouw Boas-Prins tot de groep Barneveld behoort.

Van: Departement van Binnenlandsche Zaken, secretaris-generaal Aan: Boas-Prins, Seraphina Plaats: Apeldoorn Datum: 1943-10-14 Onderwerp: de Beauftragte des Reichskommisars heeft beslist dat mevrouw Boas-Prins tot de groep Barneveld behoort.

Izaak MozesMuller

Izaak Mozes
Muller