In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Betreft: Het bouwen van een portiersgebouwtje te Kamp Schattenberg. Schaal: 1:50 Opmerkingen: het gebouw krijgt meerdere functies: wachtlokaal, portierslokaal, vergaderruimte kampraad en het kantoor van de kampraad. Met een situatieschets rond deze barak nummer 75.

Betreft: Het bouwen van een portiersgebouwtje te Kamp Schattenberg. Schaal: 1:50 Opmerkingen: het gebouw krijgt meerdere functies: wachtlokaal, portierslokaal, vergaderruimte kampraad en het kantoor van de kampraad. Met een situatieschets rond deze barak nummer 75.

Bouwtekening van het te bouwen portiersgebouwtje en onderkomen voor de kampraad

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-17 Onderwerp: Henk staat er alleen voor nu Stella in Westerbork zit. Hij heeft haar een pakje opgestuurd.&nbsp;

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-17 Onderwerp: Henk staat er alleen voor nu Stella in Westerbork zit. Hij heeft haar een pakje opgestuurd.&nbsp;

Briefkaart H. de Jong aan E. de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-11 Onderwerp: Henk wil graag pakjes opsturen, maar er is veel schaarste. Emanuel stuurt de pakjes voortaan naar barak 34, en dan moeten ze de inhoud verdelen. Hij en Gré zijn nog vrij en hebben een nieuw stempel gekregen.&nbsp;

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-11 Onderwerp: Henk wil graag pakjes opsturen, maar er is veel schaarste. Emanuel stuurt de pakjes voortaan naar barak 34, en dan moeten ze de inhoud verdelen. Hij en Gré zijn nog vrij en hebben een nieuw stempel gekregen.&nbsp;

Briefkaart Van: Jong, de, H. Aan: Jong-Cohen, de, E. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-18 Onderwerp: Henk vraagt of Stella nog in het ziekenhuis (reinigingsdienst) werkt. Hij heeft haar een pakje toegestuurd met onder andere snoepjes.&nbsp;

Briefkaart Van: Jong, de, H. Aan: Jong-Cohen, de, E. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-18 Onderwerp: Henk vraagt of Stella nog in het ziekenhuis (reinigingsdienst) werkt. Hij heeft haar een pakje toegestuurd met onder andere snoepjes.&nbsp;

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Abcoude Datum: 1943-06-27 Onderwerp: Henk is op vakantie. Hij heeft een pakketje opgestuurd naar zijn vrouw Stella, die in Westerbork verblijft.

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Abcoude Datum: 1943-06-27 Onderwerp: Henk is op vakantie. Hij heeft een pakketje opgestuurd naar zijn vrouw Stella, die in Westerbork verblijft.

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-21 Onderwerp: Henk hoopt dat Stella snel weer terugkeert uit Westerbork. Het valt hem zwaar alles alleen te moeten doen.

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-21 Onderwerp: Henk hoopt dat Stella snel weer terugkeert uit Westerbork. Het valt hem zwaar alles alleen te moeten doen.

Van: van Koppelen-Bannet, M. Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-05-27 Onderwerp: over het overlijden van Nathan; geen seconde is hij uit haar gedachte; verzwegen om haar dochter zo lang mogelijk te sparen, maar het ging niet langer…&nbsp;

Van: van Koppelen-Bannet, M. Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-05-27 Onderwerp: over het overlijden van Nathan; geen seconde is hij uit haar gedachte; verzwegen om haar dochter zo lang mogelijk te sparen, maar het ging niet langer…&nbsp;

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan de familie Smit vanuit Rotterdam

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur, Ruth en kinderen Datum: 1943-06-15 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Pakketten aangekomen, voor het niet aangekomen pakket nummer 18 kon bij de Fürsorge een vervanging worden opgehaald, onder andere augurken, vele bekenden bevinden zich in het kamp.&nbsp; Met bijbehorende enveloppe.

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur, Ruth en kinderen Datum: 1943-06-15 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Pakketten aangekomen, voor het niet aangekomen pakket nummer 18 kon bij de Fürsorge een vervanging worden opgehaald, onder andere augurken, vele bekenden bevinden zich in het kamp.&nbsp; Met bijbehorende enveloppe.

Brief van de familie Heymann-Heymans aan het gezin A. Heijmans vanuit kamp Westerbork

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymann, Arthur, Ruth, Hella en Marlies Datum: 1943-09-26 Plaats: Westerbork,&nbsp;kamp&nbsp; Onderwerp: een aantal pakketten ontvangen, Pilzen (paddenstoelen) waren niet goed meer, druiven graag apart verpakken, vlees in glas en worst. Brood is er genoeg. Het is erg stil geworden. Vele bekenden zijn er niet meer. Herman is weer gezond en kan weer eten zoals vroeger. Woensdagavond hebben wij weer een Nieuwjaar. ‘laten we hopen dat dat jaar ons meer zegen mogen brengen en wij dan dien dag bij elkaar in vrede mogen beleven.’ Met bijbehorende enveloppe.

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymann, Arthur, Ruth, Hella en Marlies Datum: 1943-09-26 Plaats: Westerbork,&nbsp;kamp&nbsp; Onderwerp: een aantal pakketten ontvangen, Pilzen (paddenstoelen) waren niet goed meer, druiven graag apart verpakken, vlees in glas en worst. Brood is er genoeg. Het is erg stil geworden. Vele bekenden zijn er niet meer. Herman is weer gezond en kan weer eten zoals vroeger. Woensdagavond hebben wij weer een Nieuwjaar. ‘laten we hopen dat dat jaar ons meer zegen mogen brengen en wij dan dien dag bij elkaar in vrede mogen beleven.’ Met bijbehorende enveloppe.

Brief van de familie Heymann-Heymans aan het gezin A. Heymans vanuit kamp Westerbork

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans,&nbsp;A.&nbsp; Datum: 1943-05-31 Plaats: Westerbork, kamp, barak 56 Onderwerp: ontvangst pakketten, verblijf in barak en eten. Met bijbehorende enveloppe.

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans,&nbsp;A.&nbsp; Datum: 1943-05-31 Plaats: Westerbork, kamp, barak 56 Onderwerp: ontvangst pakketten, verblijf in barak en eten. Met bijbehorende enveloppe.

Brief van de familie Heymann-Heymans aan A. Heijmans vanuit kamp Westerbork

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur en gezin Datum: 1943-09-17 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: pakket met Pilzen (paddenstoelen) binnengekomen. Alles was bedorven en kon worden weggegooid. Ook maar geen groenten meer toesturen. Alleen nog uien.

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur en gezin Datum: 1943-09-17 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: pakket met Pilzen (paddenstoelen) binnengekomen. Alles was bedorven en kon worden weggegooid. Ook maar geen groenten meer toesturen. Alleen nog uien.

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-06-08 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: kaart ontvangen, pakket 18 (met peultjes, wortelen, bloemkool enz.) is niet aangekomen, pakketten kunnen alleen nog via de Joodse Raad worden verstuurd, over personen in het ziekenhuis, over personen in kamp Vught en over de aankomst van weer anderen. Met bijbehorende enveloppe.

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-06-08 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: kaart ontvangen, pakket 18 (met peultjes, wortelen, bloemkool enz.) is niet aangekomen, pakketten kunnen alleen nog via de Joodse Raad worden verstuurd, over personen in het ziekenhuis, over personen in kamp Vught en over de aankomst van weer anderen. Met bijbehorende enveloppe.

LevieMug

Levie
Mug