In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Abraham staat rechts, naast zijn broertje Heiman.

Foto van Abraham Roos en zijn broertje Heiman

Joodse werkkampen

Joods werkkamp Ybenheer

Twee kinderen van familie Saptenno op een sleetje op de voorgrond.&nbsp; Daarachter barak nr. 60 zichtbaar. Plaats: woonoord Schattenberg

Twee kinderen van familie Saptenno op een sleetje op de voorgrond.&nbsp; Daarachter barak nr. 60 zichtbaar. Plaats: woonoord Schattenberg

Foto van twee kinderen op een slee in woonoord Schattenberg

Reisvergunning Van: Polak, Henriëtte Plaats: Les Avants (Zwitserland), vluchtelingenkamp Datum: 1945-05-25 Onderwerp: toestemming van de politie om te reizen van Les Avants naar Bern.

Reisvergunning Van: Polak, Henriëtte Plaats: Les Avants (Zwitserland), vluchtelingenkamp Datum: 1945-05-25 Onderwerp: toestemming van de politie om te reizen van Les Avants naar Bern.

Reisvergunning voor Henriëtte Polak in Zwitserland

Omheining en latrinegebouw&nbsp; Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1959 Omheining op de voorgrond van prikkeldraad op staketsels (stamt uit de periode van het Interneringskamp). Links op de foto een privaatgebouw, rechts op achtergrond een grote woonbarak.

Omheining en latrinegebouw&nbsp; Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1959 Omheining op de voorgrond van prikkeldraad op staketsels (stamt uit de periode van het Interneringskamp). Links op de foto een privaatgebouw, rechts op achtergrond een grote woonbarak.

Foto van een omheining en een latrinegebouw in het woonoord Schattenberg

Van: van Koppelen-Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-03 Onderwerp: brief ontvangen; enorme koude gehad, het is weer aan het dooien; Mathilda kan slecht tegen de koude en met de gladheid durft zij de straat niet op; Jet is ziek geweest; sinds ze steun heeft mijden de mensen haar; de kolen zijn op; een vraag aan haar kleindochter; over andere familieleden; over het dagelijks leven…&nbsp;

Van: van Koppelen-Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-03 Onderwerp: brief ontvangen; enorme koude gehad, het is weer aan het dooien; Mathilda kan slecht tegen de koude en met de gladheid durft zij de straat niet op; Jet is ziek geweest; sinds ze steun heeft mijden de mensen haar; de kolen zijn op; een vraag aan haar kleindochter; over andere familieleden; over het dagelijks leven…&nbsp;

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan het gezin Smit-van Koppelen vanuit Rotterdam

Van: Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-10 Onderwerp: hoofdwacht bij de eerste doorgang naar het kamp: Van Essen, Steen, Niemeijer, &nbsp;Sporrel en Molenaar.

Van: Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-10 Onderwerp: hoofdwacht bij de eerste doorgang naar het kamp: Van Essen, Steen, Niemeijer, &nbsp;Sporrel en Molenaar.

Foto van de hoofdwacht van het Interneringskamp Westerbork

Betty staat links, naast haar buurmeisje.

Betty staat links, naast haar buurmeisje.

HenrietteMagnus-Heilbronn

Henriette
Magnus-Heilbronn