In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Algemeen

Vragen over personen

Vragen over een onderwerp

Vragen over een foto, voorwerp of document

Veelgestelde vragen

Van: Sleutelberg-Bamberger, Judikje en Sleutelberg Meijer (en Borach) Aan: van Dam-Sleutelberg, Golina en haar gezin&nbsp; Plaats: Farmsum Datum: 1942-07 Onderwerp: de dominee heeft een bezoek in Amsterdam gebracht; felicitatie aan Aron in verband met zijn mooie betrekking bij de Joodse Raad; Mietje is met de kinderen bij haar ouders in Farmsum; is Lena nog in Amsterdam?; Lima is naar het buitenland gegaan, gehoord van Nijveen uit de Folkingestraat. Ze heeft in Hoogezand een briefje uit de trein gegooid en daarop geschreven…Een Jodenman uit Hoogezand heeft het briefje gevonden en naar Nijveen gestuurd; over vele anderen uit Groningen die zijn doorgestuurd…Siegfried ligt in het ziekenhuis en Rosa moet bevallen…

Van: Sleutelberg-Bamberger, Judikje en Sleutelberg Meijer (en Borach) Aan: van Dam-Sleutelberg, Golina en haar gezin&nbsp; Plaats: Farmsum Datum: 1942-07 Onderwerp: de dominee heeft een bezoek in Amsterdam gebracht; felicitatie aan Aron in verband met zijn mooie betrekking bij de Joodse Raad; Mietje is met de kinderen bij haar ouders in Farmsum; is Lena nog in Amsterdam?; Lima is naar het buitenland gegaan, gehoord van Nijveen uit de Folkingestraat. Ze heeft in Hoogezand een briefje uit de trein gegooid en daarop geschreven…Een Jodenman uit Hoogezand heeft het briefje gevonden en naar Nijveen gestuurd; over vele anderen uit Groningen die zijn doorgestuurd…Siegfried ligt in het ziekenhuis en Rosa moet bevallen…

Brief van Judikje Sleutelberg-Bamberger en Meijer Sleutelberg aan Golina van Dam-Sleutelberg en haar gezin

Van: Nijkerk, M. Aan: van As, kampintendant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-06 Onderwerp: eigendomsverklaring van fiets en schrijfmachine Remington (hulp aan pleegdochter Nina Bolle). De goederen waren door de schrijver in bewaring gegeven aan chef-kok Ernst David.

Van: Nijkerk, M. Aan: van As, kampintendant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-06 Onderwerp: eigendomsverklaring van fiets en schrijfmachine Remington (hulp aan pleegdochter Nina Bolle). De goederen waren door de schrijver in bewaring gegeven aan chef-kok Ernst David.

Verklaring van M. Nijkerk over het in bwaring geven van een fiets en een schrijfmachine aan Ernst David in kamp Westerbork

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-10 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-10 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Bewijs van verzending van een pakket aan Willem Kortoef in kamp Westerbork

Papiergeld Biljet van 5 francs Banque de L'Algerie

Papiergeld Biljet van 5 francs Banque de L'Algerie

Papiergeld Algerije

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-03-21 Onderwerp: registratie van het binnenkomende transport uit kamp Vught in de Grote Zaal van kamp Westerbork.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-03-21 Onderwerp: registratie van het binnenkomende transport uit kamp Vught in de Grote Zaal van kamp Westerbork.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Blom-Walg, L. Aan: Reens, A. Datum: 1943-07-15 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: pakketje ontvangen, dank.

Van: Blom-Walg, L. Aan: Reens, A. Datum: 1943-07-15 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: pakketje ontvangen, dank.

Briefkaart van L. Blom-Walg aan A. Reens vanuit kamp Westerbork

Kampgeld 50 cent Plaats: Westerbork, kamp Serienummer: CC No. 0488

Kampgeld 50 cent Plaats: Westerbork, kamp Serienummer: CC No. 0488

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent

Memoires geschreven door Bill Minco&nbsp;

Memoires geschreven door Bill Minco&nbsp;

Memoires van Bill Minco

Van: Haagman, Bep en Clara Aan: liefste allen (familie De Vrijer) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-31 Onderwerp: fijn Dick gesproken te hebben, alleen als je elkaar ontmoet weet je niets te vertellen. het is wel een hele afleiding; ze heeft gisteren heerlijk gegeten: verse aardappelen, komkommersla, kalfsvlees, fruit en chocolade gedronken, ‘dat alles had Feldmann klaargemaakt, het was gewoon vrijdagavond, gedekte tafel en met mes en vork’; Salmanowits heeft ze niet gezien, Michel Koster is al lang door, Lion heeft hem gezien; de bustehouders zijn fijn en de limonade hebben ze al opgedronken, daar kikker je van op; graag een thermosfles, mensen hadden een exemplaar aan Clara gelen, die nu gebroken is; graag ook Philipslampjes voor de dynamo's…

Van: Haagman, Bep en Clara Aan: liefste allen (familie De Vrijer) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-31 Onderwerp: fijn Dick gesproken te hebben, alleen als je elkaar ontmoet weet je niets te vertellen. het is wel een hele afleiding; ze heeft gisteren heerlijk gegeten: verse aardappelen, komkommersla, kalfsvlees, fruit en chocolade gedronken, ‘dat alles had Feldmann klaargemaakt, het was gewoon vrijdagavond, gedekte tafel en met mes en vork’; Salmanowits heeft ze niet gezien, Michel Koster is al lang door, Lion heeft hem gezien; de bustehouders zijn fijn en de limonade hebben ze al opgedronken, daar kikker je van op; graag een thermosfles, mensen hadden een exemplaar aan Clara gelen, die nu gebroken is; graag ook Philipslampjes voor de dynamo's…

Brief van Bep en Clara Haagman aan liefste allen vanuit kamp Westerbork

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-02 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Pakket ontvangen. Groet.&nbsp;

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-02 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Pakket ontvangen. Groet.&nbsp;

Briefkaart van Rosette Stranders-de Hartog aan J. Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Van: Administrateur (boekhouding) Aan: Mevr. Buijvoets Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-01-08 Onderwerp: Rekening voor geleverde etenswaren. De rekening was voldaan op 12-01-1948.

Van: Administrateur (boekhouding) Aan: Mevr. Buijvoets Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-01-08 Onderwerp: Rekening voor geleverde etenswaren. De rekening was voldaan op 12-01-1948.

Rekening voor mevrouw Buijvoets voor geleverd voedsel en melk in het Interneringskamp Westerbork

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02-02 Onderwerp: Sonja is op haar werk; brief van Jannie ontvangen over het afstaan van haar kind, beter dat, dan naar Duitsland; Sonja's opa en oma zijn weggehaald. Haar opa is blind, ‘wat moeten ze daar nu mee doen?'; geen bonnen vergeten mee te nemen…

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02-02 Onderwerp: Sonja is op haar werk; brief van Jannie ontvangen over het afstaan van haar kind, beter dat, dan naar Duitsland; Sonja's opa en oma zijn weggehaald. Haar opa is blind, ‘wat moeten ze daar nu mee doen?'; geen bonnen vergeten mee te nemen…

Brief van Sonja Blits-Lam aan de familie Veer vanuit Amsterdam

Van: ter Veer, B.I.A.A. Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1946-04-18 Onderwerp: tewerkstelling gedetineerden i.v.m. de dringende behoefte aan arbeidskrachten in de landbouw.&nbsp;

Van: ter Veer, B.I.A.A. Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1946-04-18 Onderwerp: tewerkstelling gedetineerden i.v.m. de dringende behoefte aan arbeidskrachten in de landbouw.&nbsp;

Brief van B.I.A.A. ter Veer aan onder andere J.G. Buijvoets over tewerkstelling van gedetineerden in de landbouw

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-02-17, No. 8 Inhoud: Afwikkeling der uitgaande transporten; Lagerkommandantur; spreekuur C.D.K.; benoeming groepsleiders; registratie in ziekenhuis; arbeidsindeling; intrekkingsbeschikking. Blz.: 3

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-02-17, No. 8 Inhoud: Afwikkeling der uitgaande transporten; Lagerkommandantur; spreekuur C.D.K.; benoeming groepsleiders; registratie in ziekenhuis; arbeidsindeling; intrekkingsbeschikking. Blz.: 3

Lagerbefehl No. 8

Van: de commandant van de N.B.S. Aan: van Dam, Aron Plaats: Wagenborgen Datum: 1945-04-27 Onderwerp: zich vrij mogen begeven in het dorp.

Van: de commandant van de N.B.S. Aan: van Dam, Aron Plaats: Wagenborgen Datum: 1945-04-27 Onderwerp: zich vrij mogen begeven in het dorp.

Jetjevan Loggem-Kopee

Jetje
van Loggem-Kopee