In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: Kampgevangenen in de weer met lorries geladen met bakstenen. Mogelijk heeft het te maken met de bouw van de kas. Op de achtergrond barak 75.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: Kampgevangenen in de weer met lorries geladen met bakstenen. Mogelijk heeft het te maken met de bouw van de kas. Op de achtergrond barak 75.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Wat staat er op deze website en wat (nog) niet?

Over deze website

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels Barak 33.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-08-17 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels Barak 33.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-08-17 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Plattegrond met riolering en gevels Barak 33.

Van: Mouw, Saar Aan:&nbsp;Wieger Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;1939-09-10 Onderwerp: over hun gevoelens voor elkaar sinds het AJC- kamp in Havelte en haar vertrek uit zijn stad Groningen; over hun schrijven; een baan in Groningen zou nog geen optie zijn, omdat ze bij haar zus wil blijven…en ze heeft een behoorlijke baan…; over wel of geen militaire dienst van Wieger, hoe er in te staan; bij Jet Mechanicus en Sien (Mechanicus-) Stouwer op bezoek geweest, het zal bij deze keer blijven…over invulling van de kerstdagen en haar werk bij een vrome Joodse zaak…&nbsp;

Van: Mouw, Saar Aan:&nbsp;Wieger Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;1939-09-10 Onderwerp: over hun gevoelens voor elkaar sinds het AJC- kamp in Havelte en haar vertrek uit zijn stad Groningen; over hun schrijven; een baan in Groningen zou nog geen optie zijn, omdat ze bij haar zus wil blijven…en ze heeft een behoorlijke baan…; over wel of geen militaire dienst van Wieger, hoe er in te staan; bij Jet Mechanicus en Sien (Mechanicus-) Stouwer op bezoek geweest, het zal bij deze keer blijven…over invulling van de kerstdagen en haar werk bij een vrome Joodse zaak…&nbsp;

Brief van Saar Mouw aan Wieger vanuit Amsterdam

Manuscript van Walter Kauffmann met de titel 'Das Probegrab'&nbsp; Onderwerp: De grafdelver sterft. Door de grote werkloosheid willen velen deze baan hebben. &nbsp;De winnaar vier feest. De winnaar nodigt op een gegeven moment de andere kandidaten uit een graf te delven. Degene die het mooiste graf graaft krijgt zijn baan. Uiteindelijk zijn alleen nog de winnaar en een werkloze leerkracht over gebleven, waarbij de laatste de winnaar doodslaat.

Manuscript van Walter Kauffmann met de titel 'Das Probegrab'&nbsp; Onderwerp: De grafdelver sterft. Door de grote werkloosheid willen velen deze baan hebben. &nbsp;De winnaar vier feest. De winnaar nodigt op een gegeven moment de andere kandidaten uit een graf te delven. Degene die het mooiste graf graaft krijgt zijn baan. Uiteindelijk zijn alleen nog de winnaar en een werkloze leerkracht over gebleven, waarbij de laatste de winnaar doodslaat.

SalomonLopes Salzedo

Salomon
Lopes Salzedo