We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Batavier, M. Aan: Ras-Batavier, Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-15 Onderwerp: verhuisbericht, bericht van adreswijziging. Betreft een verhuizing binnen kamp Westerbork van barak 71 naar barak 43.

Van: Batavier, M. Aan: Ras-Batavier, Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-15 Onderwerp: verhuisbericht, bericht van adreswijziging. Betreft een verhuizing binnen kamp Westerbork van barak 71 naar barak 43.

Briefkaart van M. Batavier aan mevrouw Ras-Batavier vanuit kamp Westerbork

Verklaring Van: Ministerie in Praag Aan: Heymans, A. Onderwerp: Het gaat om de deportatie van Hermann, Erna en Ellen Heymann van Theresienstadt naar Auschwitz-Birkenau op 6 oktober 1944.&nbsp; Met bijbehorende enveloppe.

Verklaring Van: Ministerie in Praag Aan: Heymans, A. Onderwerp: Het gaat om de deportatie van Hermann, Erna en Ellen Heymann van Theresienstadt naar Auschwitz-Birkenau op 6 oktober 1944.&nbsp; Met bijbehorende enveloppe.

Verklaring van het Ministerie in Praag over het lot van de familie Heymann

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03 Onderwerp: scene uit het cabaretprogramma ‘Bunter Abend’ met Liesl Frank en Otto Aurich.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03 Onderwerp: scene uit het cabaretprogramma ‘Bunter Abend’ met Liesl Frank en Otto Aurich.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Titelblad Titelblad van:' Die Buhne Lager Westerbork spielt unter der leitung von Max Ehrlich: Humor und Melodie'. Kamp Westerbork, 1943-09-27 Betreft foto van het boek 'Humor und Melodie' (Cabaret). Het boek bestaat uit een serie foto's, waarvan de tekst geschreven is door Max Ehrlich; de foto's gemaakt zijn door Werner Rudolf Breslauer en de tekeningen gemaakt zijn door Leo Kok en Hans Margules.

Titelblad Titelblad van:' Die Buhne Lager Westerbork spielt unter der leitung von Max Ehrlich: Humor und Melodie'. Kamp Westerbork, 1943-09-27 Betreft foto van het boek 'Humor und Melodie' (Cabaret). Het boek bestaat uit een serie foto's, waarvan de tekst geschreven is door Max Ehrlich; de foto's gemaakt zijn door Werner Rudolf Breslauer en de tekeningen gemaakt zijn door Leo Kok en Hans Margules.

Titelblad van het revueboek Humor und Melodie

Pagina. Pagina met tekst en illustratie uit boek: 'Humor und Melodie' (Cabaret). Kamp Westerbork, 1943-09-27. Op de pagina staat: Motto: Wenn man bis zum hals im dreck sitzt, hat man nicht zu zwitschern! Ich zwitschere trotzdem.

Pagina. Pagina met tekst en illustratie uit boek: 'Humor und Melodie' (Cabaret). Kamp Westerbork, 1943-09-27. Op de pagina staat: Motto: Wenn man bis zum hals im dreck sitzt, hat man nicht zu zwitschern! Ich zwitschere trotzdem.

Illustratie uit het revueboek Humor und Melodie

Appell!! Appell!! Appell!!&nbsp; Lied uit het boek 'Humor und Melodie'.&nbsp; Tekst met illustratie. Kamp Westerbork, 1943-09-27.&nbsp; Betreft een foto van het boek 'Humor und Melodie'&nbsp; (Cabaret). De getekende personen stellen kampcommandant Gemmeker (achter zijn bureau) en Max Ehrlich voor.

Appell!! Appell!! Appell!!&nbsp; Lied uit het boek 'Humor und Melodie'.&nbsp; Tekst met illustratie. Kamp Westerbork, 1943-09-27.&nbsp; Betreft een foto van het boek 'Humor und Melodie'&nbsp; (Cabaret). De getekende personen stellen kampcommandant Gemmeker (achter zijn bureau) en Max Ehrlich voor.

Een lied uit het revueboek Humor und Melodie

Tekst. Tekst met illustratie uit 'Humor und Melodie'. 'Lieber guter schlagzeugmann'. Kamp Westerbork, 1943-09-27.

Tekst. Tekst met illustratie uit 'Humor und Melodie'. 'Lieber guter schlagzeugmann'. Kamp Westerbork, 1943-09-27.

Illustratie en tekst uit het revueboek Humor und Melodie

Tekst.&nbsp; Tekst en illustratie uit 'Humor und Melodie'. 'Der Ehrlich reisst hier seine witze, und gibt dem Feiner eine spritze'.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-09-27.

Tekst.&nbsp; Tekst en illustratie uit 'Humor und Melodie'. 'Der Ehrlich reisst hier seine witze, und gibt dem Feiner eine spritze'.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-09-27.

Tekst. Tekst en illustratie uit het boek 'Humor und Melodie': Ich liebe nur die heide'. Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto van het boek 'Humor und Melodie' (Cabaret).

Tekst. Tekst en illustratie uit het boek 'Humor und Melodie': Ich liebe nur die heide'. Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto van het boek 'Humor und Melodie' (Cabaret).

Tekst. Tekst met illustratie uit 'Humor und Melodie'.'Als grossmama den walzer hopst...'. Betreft foto van het boek Humor und Melodie (Cabaret). Kamp Westerbork, 1943-09-27.

Tekst. Tekst met illustratie uit 'Humor und Melodie'.'Als grossmama den walzer hopst...'. Betreft foto van het boek Humor und Melodie (Cabaret). Kamp Westerbork, 1943-09-27.

Tekst. Tekst en illustratie uit het boek 'Humor und Melodie': 'Max jagt den inhalt durch den russel...'. Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto van het boek 'Humor und Melodie' (Cabaret).

Tekst. Tekst en illustratie uit het boek 'Humor und Melodie': 'Max jagt den inhalt durch den russel...'. Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto van het boek 'Humor und Melodie' (Cabaret).

Van: het Rode Kruis Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1959-04-01 Onderwerp: brief van het Rode Kruis. In de meegestuurde verklaringen achtgrond informatie over de aanvragers voor een Wiedergutmachung-regeling &nbsp;

Van: het Rode Kruis Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1959-04-01 Onderwerp: brief van het Rode Kruis. In de meegestuurde verklaringen achtgrond informatie over de aanvragers voor een Wiedergutmachung-regeling &nbsp;

Brief van het Rode Kruis in verband met een aanvraag op de Duitse wet op de Wiedergutmachung

Tekst. Tekst met illustratie uit he Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto van het boek Humor und Melodie (Cabaret).

Tekst. Tekst met illustratie uit he Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto van het boek Humor und Melodie (Cabaret).

Tekst.&nbsp; Tekst en illustratie uit het boek 'Humor und Melodie' '...und ich danke ihnen herr kommandant(Gemmeker)...'.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-09-27.&nbsp; Betreft foto van het boek Humor und Melodie (Cabaret).

Tekst.&nbsp; Tekst en illustratie uit het boek 'Humor und Melodie' '...und ich danke ihnen herr kommandant(Gemmeker)...'.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-09-27.&nbsp; Betreft foto van het boek Humor und Melodie (Cabaret).

Tekst. Tekst en illustratie uit het boek 'Humor und Melodie: 'Die stimmung ist hier schon fast magisch...'. Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto van het boek Humor und Melodie (Cabaret).

Tekst. Tekst en illustratie uit het boek 'Humor und Melodie: 'Die stimmung ist hier schon fast magisch...'. Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto van het boek Humor und Melodie (Cabaret).

EHBU ! EHBU! EHBU! 'Ich helfe tag und nacht ich helfe immerzu'. Tekst en illustratie. Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto uit het boek: Humor und Melodie' (Cabaret).

EHBU ! EHBU! EHBU! 'Ich helfe tag und nacht ich helfe immerzu'. Tekst en illustratie. Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto uit het boek: Humor und Melodie' (Cabaret).

Arbeitskarte&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Van: Mendels, Judica&nbsp; Datum: 1944-10-06 Barackendienst&nbsp;

Arbeitskarte&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Van: Mendels, Judica&nbsp; Datum: 1944-10-06 Barackendienst&nbsp;

Arbeitskarte van Judica Mendels

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-01-01 Onderwerp: nieuwjaarsgroet, zal 1943 al onze wensen vervullen?; Stella blijft zo lang mogelijk in Amsterdam, mocht het gebeuren dat zij in kamp Westerbork terecht komt, dan gaan zij trouwen; uitbreiding van het schoolwezen en nijverheidsonderwijs in het kamp, Stella zou misschien een baan kunnen krijgen en samen zouden ze misschien in aanmerking voor een kamertje kunnen komen; oud en nieuw met vrienden in het kamp gevierd, niet echt sprake van een feest.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-01-01 Onderwerp: nieuwjaarsgroet, zal 1943 al onze wensen vervullen?; Stella blijft zo lang mogelijk in Amsterdam, mocht het gebeuren dat zij in kamp Westerbork terecht komt, dan gaan zij trouwen; uitbreiding van het schoolwezen en nijverheidsonderwijs in het kamp, Stella zou misschien een baan kunnen krijgen en samen zouden ze misschien in aanmerking voor een kamertje kunnen komen; oud en nieuw met vrienden in het kamp gevierd, niet echt sprake van een feest.

DavidLopes Dias

David
Lopes Dias