We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Plaatsen in kamp Westerbork

Commandantswoning

Enveloppe Standaard enveloppe uit het Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort.&nbsp; Ingevuld door: Leeuw, de, Louis Aan: Leeuw, de, Bernard Datum: november 1942 (poststempel)

Enveloppe Standaard enveloppe uit het Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort.&nbsp; Ingevuld door: Leeuw, de, Louis Aan: Leeuw, de, Bernard Datum: november 1942 (poststempel)

Enveloppe aan Bernard de Leeuw vanuit kamp Amersfoort

Datum: 1945-04-21 Onderwerp: Nieuwsblad voor Beilen, no. 4, verschillende onderwerpen. Onder andere dat ingezetene van de gemeente die het vermoeden hebben dat aan hun toebehorende goederen (uitgezonderd radiotoestellen) zich in kamp Westerbork bevinden, kunnen zich elke werkdag tussen 10 en 11 uur vervoegen om hun eigendommen op te sporen.

Datum: 1945-04-21 Onderwerp: Nieuwsblad voor Beilen, no. 4, verschillende onderwerpen. Onder andere dat ingezetene van de gemeente die het vermoeden hebben dat aan hun toebehorende goederen (uitgezonderd radiotoestellen) zich in kamp Westerbork bevinden, kunnen zich elke werkdag tussen 10 en 11 uur vervoegen om hun eigendommen op te sporen.

Krant met bericht dat omstanders hun in beslag genomen bezittingen in kamp Westerbork kunnen opsporen

Van: Nederlandsche Roode Kruis Datum: 1952-11-11 Betreft gegevens van Meijer Stad De verschillende kampen, data en nummers en bijzonderheden

Van: Nederlandsche Roode Kruis Datum: 1952-11-11 Betreft gegevens van Meijer Stad De verschillende kampen, data en nummers en bijzonderheden

Verklaring van Nederlandsche Roode Kruis betreffende Meijer Stad

Van: Joodsche Raad afd. Haarlem Aan: Adelaar, J.W. Plaats: Haarlem Datum: 1942-11-10 Onderwerp: mededeling van de gevangenisdirecteur (Amstelveenseweg) over de door de heer A. B. de Vries getekende machtiging waarmee het pensioen geïnd kan worden is binnengekomen bij de Joodse Raad, afspraak voor de heer Adelaar om de machtiging op te halen.

Van: Joodsche Raad afd. Haarlem Aan: Adelaar, J.W. Plaats: Haarlem Datum: 1942-11-10 Onderwerp: mededeling van de gevangenisdirecteur (Amstelveenseweg) over de door de heer A. B. de Vries getekende machtiging waarmee het pensioen geïnd kan worden is binnengekomen bij de Joodse Raad, afspraak voor de heer Adelaar om de machtiging op te halen.

Brief van de Joodse Raad Afdeling Arnhem aan de heer J. W. Adelaar

Twaalf kwitanties afgegeven door de Joodsche Raad voor Amsterdam/Joodsche Raad Afdeling Vergunningen te Haarlem&nbsp; Bedrag 0,25 cent zijnde administratiekosten van een aangevraagde reisvergunning.&nbsp; Periode 28-11-1941 - 12-02-1942 5493-13 (1) t/m 5493-13 (12).

Twaalf kwitanties afgegeven door de Joodsche Raad voor Amsterdam/Joodsche Raad Afdeling Vergunningen te Haarlem&nbsp; Bedrag 0,25 cent zijnde administratiekosten van een aangevraagde reisvergunning.&nbsp; Periode 28-11-1941 - 12-02-1942 5493-13 (1) t/m 5493-13 (12).

Kwitanties afgegeven door de Joodse Raden te Amsterdam en Haarlem

Mededeling Van: Joodsche Raad kampafdeling Haarlem Aan: Joodsche Raad Haarlem Plaats: Haarlem Datum: 1942-09-28 Onderwerp: medegegeven ten behoeven van de heer A.B. de Vries te Haarlem, rugzakken, broodzakken, dekens en eetnappen. De heer A.B. de Vries bevond zich op dat moment in de gevangenis aan de Amstelveense weg en zou naar kamp Westerbork worden gestuurd.

Mededeling Van: Joodsche Raad kampafdeling Haarlem Aan: Joodsche Raad Haarlem Plaats: Haarlem Datum: 1942-09-28 Onderwerp: medegegeven ten behoeven van de heer A.B. de Vries te Haarlem, rugzakken, broodzakken, dekens en eetnappen. De heer A.B. de Vries bevond zich op dat moment in de gevangenis aan de Amstelveense weg en zou naar kamp Westerbork worden gestuurd.

Mededeling Joodsche Raad kampafdeling Haarlem aan de Joodsche Raad Haarlem

Van: Asscher, A. en Cohen, D., voorzitters Joodsche Raad&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1942-03-27 Onderwerp: op bevel van de Duitse autoriteiten moeten de Joodse inwoners van Bloemendaal, Aerdenhout en Overveen op maandag 30 maart hun woning verlaten. De bedoeling is dat zij die dag naar Amsterdam verhuizen om zich daar te vestigen.&nbsp;

Van: Asscher, A. en Cohen, D., voorzitters Joodsche Raad&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1942-03-27 Onderwerp: op bevel van de Duitse autoriteiten moeten de Joodse inwoners van Bloemendaal, Aerdenhout en Overveen op maandag 30 maart hun woning verlaten. De bedoeling is dat zij die dag naar Amsterdam verhuizen om zich daar te vestigen.&nbsp;

Brief van de Joodse Raad aan de Joodse inwoners van Bloemendaal, Ardenhout en Overveen

Bestemd voor Tabaksblatt, S.&nbsp; Oproep voor een transport vanuit Theresienstadt. Het transport gaat niet door Srul wordt in Theresienstadt bevrijd.

Bestemd voor Tabaksblatt, S.&nbsp; Oproep voor een transport vanuit Theresienstadt. Het transport gaat niet door Srul wordt in Theresienstadt bevrijd.

Bekendmaking

De gevangenis van het interneringskamp.&nbsp; Interneringskamp Westerbork, 1945.&nbsp; Barak 51, de cellenbarakken (waar S.D. functionarissen zaten, onder andere kamp commandant Gemmeker was hier opgesloten en is hier ondervraagd) met bewakers.

De gevangenis van het interneringskamp.&nbsp; Interneringskamp Westerbork, 1945.&nbsp; Barak 51, de cellenbarakken (waar S.D. functionarissen zaten, onder andere kamp commandant Gemmeker was hier opgesloten en is hier ondervraagd) met bewakers.

Foto van de gevangenis in Interneringskamp Westerbork

Foto van Mary Nijkerk

Naziconcentratiekampen

Kamp Gross Rosen

Enveloppe van het departement van Justitie Leon Querido was verwikkeld in een echtscheidingszaak.

Enveloppe van het departement van Justitie Leon Querido was verwikkeld in een echtscheidingszaak.

Nathanvan Loon

Nathan
van Loon