We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Gezin. Het gezin Buijvoets. Foto uit het album van de familie Buijvoets. Interneringskamp Westerbork, jaartal onbekend. Op de achtergrond is barak 75 te zien.

Gezin. Het gezin Buijvoets. Foto uit het album van de familie Buijvoets. Interneringskamp Westerbork, jaartal onbekend. Op de achtergrond is barak 75 te zien.

Foto

Plattegrond met riolering en gevels van barak 1 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-24 Opmerking: kraam-, verlos- en babykamer.

Plattegrond met riolering en gevels van barak 1 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-24 Opmerking: kraam-, verlos- en babykamer.

Plattegrond van barak 1 in het woonoord Schattenberg

Identiteitskaartje (Displaced Persons Index Card) van Johanna Cato Hedeman-Dormits in verband met haar repatriëring naar Nederland, verstrekt door de geallieerde autoriteiten, 1945.

Displaced Persons Index Card van Johanna Cato Hedeman-Dormits

Joodse gemeenschappen in Nederland

Joodse gemeenten in Noord-Holland

Joodse gemeenten in Groningen

Joodse gemeenten in Gelderland

Joodse gemeenten in Flevoland

Joodse gemeenten in Overijssel

Joodse gemeenten in Friesland

Joodse gemeenten in Zuid-Holland

Joodse gemeenten in Noord-Brabant

Joodse gemeenten in Zeeland

Joodse gemeenten in Limburg

Joodse gemeenten in Drenthe

Joodse gemeenten in Utrecht

Oppakken en verzamelen

Joodse Raden

Joodse Raad voor Amsterdam

Plaatsen in kamp Westerbork

Garages kamp Westerbork

Van: van Duren, Frederika (Riekke) Aan: Gerry en anderen Plaats: Arnhem Datum: 1942-09-13 Onderwerp: teken van leven, waarschijnlijk niet verwacht het op deze wijze te krijgen; duidelijk schrijven anders kan het lang duren dat ze een antwoord krijgt (censuur Sicherheits Polizei); ze kan eenmaal in de 14 dagen schrijven, maar vaker iets ontvangen; ze heeft inwendig verband en een stukje zeep nodig, het kan bij de portier worden afgegeven; en parfum of een ander geurtje, in de cel staat een wc-tonnetje…

Van: van Duren, Frederika (Riekke) Aan: Gerry en anderen Plaats: Arnhem Datum: 1942-09-13 Onderwerp: teken van leven, waarschijnlijk niet verwacht het op deze wijze te krijgen; duidelijk schrijven anders kan het lang duren dat ze een antwoord krijgt (censuur Sicherheits Polizei); ze kan eenmaal in de 14 dagen schrijven, maar vaker iets ontvangen; ze heeft inwendig verband en een stukje zeep nodig, het kan bij de portier worden afgegeven; en parfum of een ander geurtje, in de cel staat een wc-tonnetje…

Brief van Frederika van Duren aan Gerry vanuit het Huis van Bewaring in Arnhem

Eliazer Pachter werd op 28 mei 1943 door het Duitse Obergericht ter dood veroordeeld wegens verboden wapenbezit. Hij was op 18 januari van dat jaar op het station te Amsterdam opgepakt met een vals persoonsbewijs en een geladen pistool, en overgebracht naar het Huis van Bewaring in Amsterdam. Op 24 april 1943 was hij met enkele andere gevangenen overgebracht van het Huis van Bewaring in Amsterdam naar de Strafgevangenis in Utrecht. Hij werd op 2 juli 1943 op de Waalsdorpervlakte geëxecuteerd, zijn stoffelijk overschot werd op een onbekende plaats in de duinen begraven. Het graf werd na de oorlog teruggevonden, zijn stoffelijke resten konden in 2015 worden geïdentificeerd.

Foto van Carolina de Winter

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Rijksdienst Uitvoering Werken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1950-06-24&nbsp; Onderwerp: huur terrein kamp Schattenberg en aanleg schietbanen. De gebruiker heeft de behoefte aan een definitieve overeenkomst ten aanzien van het schietterrein. Het kampterrein met barakken is in gebruik gegeven aan de Dienst Maatschappelijke Zorg van het Ministerie van Sociale Zaken in verband met de komst van Indische Nederlanders in kamp Schattenberg.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Rijksdienst Uitvoering Werken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1950-06-24&nbsp; Onderwerp: huur terrein kamp Schattenberg en aanleg schietbanen. De gebruiker heeft de behoefte aan een definitieve overeenkomst ten aanzien van het schietterrein. Het kampterrein met barakken is in gebruik gegeven aan de Dienst Maatschappelijke Zorg van het Ministerie van Sociale Zaken in verband met de komst van Indische Nederlanders in kamp Schattenberg.

Brief van Houtvester Assen aan de Rijksdienst Uitvoering Werken

Het doen van voorzieningen aan barak 49&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum:

Het doen van voorzieningen aan barak 49&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum:

RosaLevin-de Boers

Rosa
Levin-de Boers