In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 5 april 1944 - Bergen-Belsen

Programmablad Buhne Lager Westerbork&nbsp; Voorstelling: Bunter Abend&nbsp; Datum: 1944-03

Programmablad Buhne Lager Westerbork&nbsp; Voorstelling: Bunter Abend&nbsp; Datum: 1944-03

Programma Buhne Lager Westerbork

Jongeren.&nbsp; Jongeren bijeen voor Chanoeka viering.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1942-12-09 Jongeren zitten in een barak bijeen om de Chanoeka viering bij te wonen.

Jongeren.&nbsp; Jongeren bijeen voor Chanoeka viering.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1942-12-09 Jongeren zitten in een barak bijeen om de Chanoeka viering bij te wonen.

Chanoekaviering in een grote woonbarak

Joodse gemeenschappen in Nederland

Joodse gemeenten in Groningen

Joodse gemeente Nieuwe Pekela

Joodse gemeenschap Veendam

Joodse gemeente Siddeburen

Joodse gemeente Slochteren

Joodse gemeente Woldendorp

Joodse gemeente Zuidbroek

Joodse gemeente Zuidhorn

Joodse gemeente Foxhol

Joodse gemeente Hoogkerk

Joode gemeente Hoogezand

Joodse gemeente Hellum

Joodse gemeente Haren

Joodse gemeente Groningen

Joodse gemeente Grijpskerk

Joodse gemeente Garsthuizen

Joodse gemeente Garrelsweer

Joodse gemeente Leek

Joodse gemeente Eenrum

Joodse gemeente Farmsum

Joodse gemeente Aduard

Joodse gemeente Loppersum

Joodse gemeente Appingedam

Joodse gemeenschap Bareveld

Joodse gemeente Leens

Joodse gemeente Oude Pekela

Joodse gemeente Onstwedde

Joodse gemeente Noordbroek

Joodse gemeente Niezijl

Joodse gemeente Stadskanaal

Joodse gemeente Musselkanaal

Joodse gemeente Muntendam

Joodse gemeenschap Bedum

Chanoeka.&nbsp; Chanoeka viering met kinderen in kamp Westerbork. Kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-12-09 Helemaal rechts zit Doris Moses. Tweede van links is Margot Goldberg.

Chanoeka.&nbsp; Chanoeka viering met kinderen in kamp Westerbork. Kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-12-09 Helemaal rechts zit Doris Moses. Tweede van links is Margot Goldberg.

Jongeren tijdens de viering van Chanoeka in een grote woonbarak

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk (ontwerpen kledingstukken?).

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk (ontwerpen kledingstukken?).

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Transport 23 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 26 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 30 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 2 november 1942 - Auschwitz

Transport 5 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 1 februari 1944 - Bergen-Belsen

Transport 28 september 1942 - Auschwitz

Transport 2 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 31 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 4 september 1942 - Auschwitz

Transport 7 september 1942 - Auschwitz

Transport 11 september 1942 - Auschwitz

Transport 5 april 1944 - Auschwitz

Transport 14 september 1942 - Auschwitz

Transport 5 april 1944 - Theresienstadt

Transport 23 maart 1944 - Auschwitz

Transport 18 september 1942 - Auschwitz

Transport 21 september 1942 - Auschwitz

Transport 25 september 1942 - Auschwitz

Transport 15 maart 1944 - Bergen-Belsen

Transport 17 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 21 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 3 maart 1944 - Auschwitz

Transporten naar Bergen-Belsen

Transport 28 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 21 april 1943 - Theresienstadt

Transport 21 september 1943 - Auschwitz

Transport 19 oktober 1943 - Auschwitz

Transport 5 april 1944 - Ravensbrück

Transport 16 november 1943 - Auschwitz

Transport 3 januari 1945 - Libenau

Van: Creveld, van, Ies&nbsp; Aan: Schulte, Theo&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-07-30&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie kamp.&nbsp; Tevens brief ter afscheid, geschreven dag voor transport. Ies zal de volgende morgen naar Celle (Bergen-Belsen) vetrekken. Zij hoop Theo ooit nog terug te kunnen zien is vervlogen. Ies zijn neef en nicht hebben in het kamp hun best gedaan. Het mocht niet baten. Ies kwam met niets in kamp Westerbork terecht. Zelfs zijn ring had hij onderweg verloren. Nu heeft hij weer het een en ander. De laatste dagen heeft hij bij familie in het kamp doorgebracht. Ze wonen in een klein kamertje. Er zijn twee cafe's, een, winkel en een voetbalveld. En er is elke week cabaret. Het eten is meestal goed, maar weinig. Ter aanvulling kan je een halve liter melk krijgen. Het regent nu bakken uit de hemel, waardoor iedereen is gedwongen in zijn barak te blijven…

Van: Creveld, van, Ies&nbsp; Aan: Schulte, Theo&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-07-30&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie kamp.&nbsp; Tevens brief ter afscheid, geschreven dag voor transport. Ies zal de volgende morgen naar Celle (Bergen-Belsen) vetrekken. Zij hoop Theo ooit nog terug te kunnen zien is vervlogen. Ies zijn neef en nicht hebben in het kamp hun best gedaan. Het mocht niet baten. Ies kwam met niets in kamp Westerbork terecht. Zelfs zijn ring had hij onderweg verloren. Nu heeft hij weer het een en ander. De laatste dagen heeft hij bij familie in het kamp doorgebracht. Ze wonen in een klein kamertje. Er zijn twee cafe's, een, winkel en een voetbalveld. En er is elke week cabaret. Het eten is meestal goed, maar weinig. Ter aanvulling kan je een halve liter melk krijgen. Het regent nu bakken uit de hemel, waardoor iedereen is gedwongen in zijn barak te blijven…

Brief van Ies van Creveld aan Theo Schulte vanuit kamp Westerbork

KeetjeLeman

Keetje
Leman