In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Querido, Levie Aan: vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-02&nbsp; Onderwerp: het gaat goed, Levie scharrelt zich er doorheen; de binnendienst zorgt voor de nodige afleiding; taken als: barak vegen, post halen, koffie schenken en eten halen; over de waarde van brief- en pakketpost; het weer in maart was schitterend, nu in april is het guur; Levie hoopt dat hij kan blijven, elke week is er een; hij hoopt herenigd te worden met zijn vrouw die ziek is; na 12 dagen eindelijk weer een pakket; bekenden zijn doorgestuurd; beste vrienden in de barak: Mok, Heimann en Mansfeld; over de aanvoerster van de vegers, 75 jaar oud, over hoe ze onder een bed kroop om te vegen (stoffer en blik) en er en geintje met haar werd uitgehaald; na de snert gaat Levie naar de Sjoel, ook de volgende dag (zondag). Hij gaat dan ook naar het voetballen kijken…

Van: Querido, Levie Aan: vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-02&nbsp; Onderwerp: het gaat goed, Levie scharrelt zich er doorheen; de binnendienst zorgt voor de nodige afleiding; taken als: barak vegen, post halen, koffie schenken en eten halen; over de waarde van brief- en pakketpost; het weer in maart was schitterend, nu in april is het guur; Levie hoopt dat hij kan blijven, elke week is er een; hij hoopt herenigd te worden met zijn vrouw die ziek is; na 12 dagen eindelijk weer een pakket; bekenden zijn doorgestuurd; beste vrienden in de barak: Mok, Heimann en Mansfeld; over de aanvoerster van de vegers, 75 jaar oud, over hoe ze onder een bed kroop om te vegen (stoffer en blik) en er en geintje met haar werd uitgehaald; na de snert gaat Levie naar de Sjoel, ook de volgende dag (zondag). Hij gaat dan ook naar het voetballen kijken…

Brief van Levie Querido aan zijn vrienden vanuit kamp Westerbork

Van: Querido, Levie Aan: vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: Levie werkt in de barak in zijn grijze jas, komt hem goed van pas…

Van: Querido, Levie Aan: vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: Levie werkt in de barak in zijn grijze jas, komt hem goed van pas…

Brief van Levie Querido aan vrienden vanuit kamp Westerbork

Vrijlatingsbewijs Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-15 Onderwerp: is op 1944-12-18 ontslagen uit Kamp Westerbork.

Vrijlatingsbewijs Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-15 Onderwerp: is op 1944-12-18 ontslagen uit Kamp Westerbork.

Vrijlatingsbewijs uit kamp Westerbork voor Esther Boom-Jacobs

Verzoek Van: As, van, A., Centraal Distributiekantoor Aan: Distributiedienst, Amsterdam Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-16 Onderwerp: Esther Boom-Jacobs is met ingang van 1944-12-17 ontslagen uit Kamp Westerbork. Verzoek om haar de nodige bescheiden ter hand te stellen.

Verzoek Van: As, van, A., Centraal Distributiekantoor Aan: Distributiedienst, Amsterdam Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-16 Onderwerp: Esther Boom-Jacobs is met ingang van 1944-12-17 ontslagen uit Kamp Westerbork. Verzoek om haar de nodige bescheiden ter hand te stellen.

Verzoek van A. van As de uit kamp Westerbork ontslagen Esther Boom-Jacobs alle bescheiden ter hand te stellen

Vrijlatingsbewijs/Entlassungsschein Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-15 Ondertekend door Frau Hassel

Vrijlatingsbewijs/Entlassungsschein Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-15 Ondertekend door Frau Hassel

Distributiestamkaart Van: Boom-Jacobs, Esther Afgegeven: Bennebroek, gem. Datum: 1939-09-06

Distributiestamkaart Van: Boom-Jacobs, Esther Afgegeven: Bennebroek, gem. Datum: 1939-09-06

Distributiestamkaart van Esther Boom-Jacobs

Ontvangstbewijs bonnen, ingeleverd door consumenten Van: Boom-Jacobs, Esther Datum inlevering: 1944-05-15 Bevat stempel Centraal Distributiekantoor Kamp Westerbork.

Ontvangstbewijs bonnen, ingeleverd door consumenten Van: Boom-Jacobs, Esther Datum inlevering: 1944-05-15 Bevat stempel Centraal Distributiekantoor Kamp Westerbork.

Ontvangstbewijs voor ingeleverde bonnen in kamp Westerbork van Esther Boom-Jacobs

Distributie stamkaart (tweede) Van: Meijer-Verduin, R. Datum: 1943-1945

Distributie stamkaart (tweede) Van: Meijer-Verduin, R. Datum: 1943-1945

Christina Hendrikavan Leeuwen-van Leeuwen

Christina Hendrika
van Leeuwen-van Leeuwen