In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Revisietekening elektrische installatie barak 59&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951-11-28

Revisietekening elektrische installatie barak 59&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951-11-28

Plattegrond van de elektrische installatie van barak 59 in het woonoord Schattenberg

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-02 Onderwerp: Werkzaamheden in de operatiekamer van het kampziekenhuis met lichtblauw uniform en witte kraag, in bezit van een rode stempel dus kan nog een tijdje in het kamp blijven. Ze heeft een goede vriendin in het kamp en samen hebben ze leuk contact, ook met de “heren”. Herman Zuidema uit Wildervank is nog in het kamp aanwezig.&nbsp;

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-02 Onderwerp: Werkzaamheden in de operatiekamer van het kampziekenhuis met lichtblauw uniform en witte kraag, in bezit van een rode stempel dus kan nog een tijdje in het kamp blijven. Ze heeft een goede vriendin in het kamp en samen hebben ze leuk contact, ook met de “heren”. Herman Zuidema uit Wildervank is nog in het kamp aanwezig.&nbsp;

Briefkaart van Lina Dalsheim aan Gretha van Dijk vanuit kamp Westerbork

Betreft foto v.l.r. Luitenant Dekker, Luitenant Buijvoets en Luitenant Konings. Plaats: Interneringskamp Westerbork,&nbsp; Datum: 1945/1946.&nbsp; De drie staan aan de zuidwest kant van de woning van de commandant&nbsp; Op de achtergrond is de hondenkennel van voormalig kampcommandant Gemmeker te zien.

Betreft foto v.l.r. Luitenant Dekker, Luitenant Buijvoets en Luitenant Konings. Plaats: Interneringskamp Westerbork,&nbsp; Datum: 1945/1946.&nbsp; De drie staan aan de zuidwest kant van de woning van de commandant&nbsp; Op de achtergrond is de hondenkennel van voormalig kampcommandant Gemmeker te zien.

Foto van het driemanschap dat de leiding had over het Interneringskamp Westerbork

Brief van Lina Jacoba Dalsheim aan Gretha van Dijk vanuit kamp Westerbork

Van: Blumenthal, Walter J. Aan: Buursink, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-21 Onderwerp: ontvangen van pakketten; ziekte van oudste kind

Van: Blumenthal, Walter J. Aan: Buursink, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-21 Onderwerp: ontvangen van pakketten; ziekte van oudste kind

Briefkaart van W.J. Blumenthal aan Fam. Buursink vanuit kamp Westerbork

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: dienst bij transport; reparaties van uurwerken.

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: dienst bij transport; reparaties van uurwerken.

Jacobvan Leeuwen

Jacob
van Leeuwen