We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Houthakker, Lodewijk&nbsp; Aan: Kroonenberg, J., Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-06-27&nbsp; Onderwerp: bedden; barakken, inrichting van de barak; vraag om tandpasta. Kroonenberg werkt als (steno)typiste tijdelijk in Amsterdam (Expositur). Twee laboranten werken in het buitencommando van Zeist…

Van: Houthakker, Lodewijk&nbsp; Aan: Kroonenberg, J., Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-06-27&nbsp; Onderwerp: bedden; barakken, inrichting van de barak; vraag om tandpasta. Kroonenberg werkt als (steno)typiste tijdelijk in Amsterdam (Expositur). Twee laboranten werken in het buitencommando van Zeist…

Brief van Lodewijk Houtakker aan J. Kroonenberg vanuit kamp Westerbork

Buitencommando's kamp Westerbork

Sd-Hoofdkwartier Zeist

Van: Wachter, Leo&nbsp; Aan: Kroonberg, J., Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-07-18&nbsp; Onderwerp: pakketten; werken; verhuizing. In Duits geschreven

Van: Wachter, Leo&nbsp; Aan: Kroonberg, J., Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-07-18&nbsp; Onderwerp: pakketten; werken; verhuizing. In Duits geschreven

Brief van Leo Wachter aan J. Kroonenberg vanuit kamp Westerbork

Van: Wachter, Leo&nbsp; Aan: Kroonberg, J., Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944 Onderwerp: ziekenhuis; ziekten; buitendienst; Expositur. In Duits getypt

Van: Wachter, Leo&nbsp; Aan: Kroonberg, J., Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944 Onderwerp: ziekenhuis; ziekten; buitendienst; Expositur. In Duits getypt

Kantinekaart Van: Gerzon, Sigbert Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 No. 1773

Kantinekaart Van: Gerzon, Sigbert Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 No. 1773

Kantinekaart van Sigbert Gerzon in kamp Westerbork

Bewijs van Sara Jacobs, geb. 23-01-1928 te Rotterdam.&nbsp; Verklaring dat zij meerdere maanden als enigste verzorgster werkzaam was op de afdeling zieke zuigelingen en kinderen en dat zij ondanks haar jonge leeftijd alle opdrachten zeer goed heeft uitgevoerd. Ze nam de aanbeveling mee naar Bergen-Belsen. Datum: 1943-11-20&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp

Bewijs van Sara Jacobs, geb. 23-01-1928 te Rotterdam.&nbsp; Verklaring dat zij meerdere maanden als enigste verzorgster werkzaam was op de afdeling zieke zuigelingen en kinderen en dat zij ondanks haar jonge leeftijd alle opdrachten zeer goed heeft uitgevoerd. Ze nam de aanbeveling mee naar Bergen-Belsen. Datum: 1943-11-20&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp

Aanbeveling voor Sara Jacobs in kamp Westerbork

De vuilnisbelt Getekend door: Roozendaal, Alfred Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-17 Op tekening lopen een aantal mannen met kruiwagens en daarop tonnen.&nbsp; Op achtergrond een wachttoren, afrastering en de doorgang Oost.

De vuilnisbelt Getekend door: Roozendaal, Alfred Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-17 Op tekening lopen een aantal mannen met kruiwagens en daarop tonnen.&nbsp; Op achtergrond een wachttoren, afrastering en de doorgang Oost.

Afvalverwerking in kamp Westerbork getekend door Alfred Roozendaal

Van: Snoek, Hermine Plaats: Westerbork, kamp

Van: Snoek, Hermine Plaats: Westerbork, kamp

Bewijs van Hermine Snoek uit kamp Westerbork

Barakken, afrastering en een latrine Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Op de voorgrond afrastering en een latrine, daarachter een aantal woon- of industriebarakken.

Barakken, afrastering en een latrine Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Op de voorgrond afrastering en een latrine, daarachter een aantal woon- of industriebarakken.

Tekening, potlood van barakken prikkeldraad en een latrine getekend door Otto Birman

Barak met spelende kinderen Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Spelende kinderen voor een familiebarak.

Barak met spelende kinderen Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Spelende kinderen voor een familiebarak.

Tekening, aquarel van een familie barak en spelende kinderen getekend door Otto Birman

Aquarel van een barak.&nbsp; Getekend door Otto Birman&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Spelende kinderen voor een barak en een kinderwagen.

Aquarel van een barak.&nbsp; Getekend door Otto Birman&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Spelende kinderen voor een barak en een kinderwagen.

Foto van een tekening van Otto Birman van spelende kinderen voor een barak

Een stapelbed in barak 61 Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-1945 Een stapelbed in barak 61 met daarop een aantal persoonlijke bezittingen.

Een stapelbed in barak 61 Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-1945 Een stapelbed in barak 61 met daarop een aantal persoonlijke bezittingen.

Tekening, potlood van een stapelbed in barak 61 getekend door Otto Birman

Interieur van de latrines voor mannen behorend bij de barakken 56, 57 en 58 Foto van een tekening van: Roozendaal, Alfred Plaats: Westerbork, &nbsp;kamp Datum: 1943-01-28 Tekst aan de wand: ‘Geen papier op de grond gooien, na gebruik deksels sluiten’. In een latere fase werden er tussenschotten geplaatst om iets meer privacy te creëren.&nbsp;

Interieur van de latrines voor mannen behorend bij de barakken 56, 57 en 58 Foto van een tekening van: Roozendaal, Alfred Plaats: Westerbork, &nbsp;kamp Datum: 1943-01-28 Tekst aan de wand: ‘Geen papier op de grond gooien, na gebruik deksels sluiten’. In een latere fase werden er tussenschotten geplaatst om iets meer privacy te creëren.&nbsp;

Foto van een tekening van het Interieur van een latrine voor mannen door Alfred Roozendaal

Interieur privaathuis (latrine) inclusief twee mannen Getekend door: Roozendaal, Alfred Plaats: kamp Westerbork Datum: 1942-11-18

Interieur privaathuis (latrine) inclusief twee mannen Getekend door: Roozendaal, Alfred Plaats: kamp Westerbork Datum: 1942-11-18

De latrine achter barak 56 getekend door Alfred Roozendaal

Interieur vrouwenzaal barak 57 Getekend door: Roozendaal, Alfred Plaats: kamp Westerbork Datum: 1942-11-20 Op tekening staan ook vrouwen en kinderen afgebeeld

Interieur vrouwenzaal barak 57 Getekend door: Roozendaal, Alfred Plaats: kamp Westerbork Datum: 1942-11-20 Op tekening staan ook vrouwen en kinderen afgebeeld

De vrouwenzaal van barak 57 getekend door Alfred Roozendaal

Carbidlamp Het gaat om een carbidlamp die in kamp Westerbork is gemaakt en gebruikt.&nbsp;

Carbidlamp Het gaat om een carbidlamp die in kamp Westerbork is gemaakt en gebruikt.&nbsp;

Een in het kamp gemaakte carbidlamp

Van: Lobstein, Adriaan Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Datum: 1945-02-23 Onderwerp: Arbeitskarte, DB 2, groep Zuidema.&nbsp;

Van: Lobstein, Adriaan Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Datum: 1945-02-23 Onderwerp: Arbeitskarte, DB 2, groep Zuidema.&nbsp;

Arbeiskarte van Adriaan Lobstein in kamp Westerbork

Van: Lobstein, Adriaan J. Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Datum: 1944-10-06 Onderwerp: Arbeitskarte, Gruppe DB 2, groep Zuidema.

Van: Lobstein, Adriaan J. Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Datum: 1944-10-06 Onderwerp: Arbeitskarte, Gruppe DB 2, groep Zuidema.

Judikde Leeuw-van Baarzel

Judik
de Leeuw-van Baarzel