We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Caneel, Joop Aan: Smilde, M. Plaats: Vught, kamp Datum: 1943 Onderwerp: gezondheid; weersomstandigheden

Van: Caneel, Joop Aan: Smilde, M. Plaats: Vught, kamp Datum: 1943 Onderwerp: gezondheid; weersomstandigheden

Brief van Joop Caneel aan M. Smilde vanuit kamp Vught

Calendarium kamp Westerbork

1960

gost West.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Gezicht op post West, van het kamp uit; links op achtergrond het huis van de adj. kampcommandant Dekker; rechts voor barak 75 de heer Gmelig Meiling en Mej. v.d. Woning (Soc. Dienst).

gost West.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Gezicht op post West, van het kamp uit; links op achtergrond het huis van de adj. kampcommandant Dekker; rechts voor barak 75 de heer Gmelig Meiling en Mej. v.d. Woning (Soc. Dienst).

Foto met zicht op de toegang van het Interneringskamp Westerbork vanuit het kamp gezien

Bewarings- en Verblijfskampen

Bewarings- en Verblijfskamp Crailoo

Onderduikhulp

Van: van Krimpen, J. Aan: Roet, Meijer Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08 Onderwerp: al verschillende pakjes toegestuurd en post, maar ze horen niets; hoop deze briefkaart nog te ontvangen. graag kaart retour, mocht Meijer vertrokken zijn. De briefkaart komt weer retour met de opmerking: ‘vertrokken’

Van: van Krimpen, J. Aan: Roet, Meijer Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08 Onderwerp: al verschillende pakjes toegestuurd en post, maar ze horen niets; hoop deze briefkaart nog te ontvangen. graag kaart retour, mocht Meijer vertrokken zijn. De briefkaart komt weer retour met de opmerking: ‘vertrokken’

Briefkaart van J. van Krimpen aan Meijer Roet in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Van: de Lagerkommandantur Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-03-06 Onderwerp: de LAWA blijft nog tot 10 maart geopend, daarna gaat de kampwinkel definitief dicht.&nbsp;

Van: de Lagerkommandantur Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-03-06 Onderwerp: de LAWA blijft nog tot 10 maart geopend, daarna gaat de kampwinkel definitief dicht.&nbsp;

Lagerbefehl nummer 90

Van: Metzelaar, S.&nbsp; Aan: Wisman, B.&nbsp; Plaats: Echten&nbsp; Datum: 1942-05-24&nbsp; Onderwerp: omstandigheden in werkkamp Echten; verblijf, werken en voeding. het eten wordt goed bereid, maar het is te weinig, het werk is zwaar, Sal is er ondertussen aan gewend. Als getrouwde man houdt hij qua verdienste 11 gulden per week over om naar huis te sturen. In het kamp bevinden zich 96 dwangarbeiders. Ze verblijven in 12 kamers met elk 8 personen. Jacques bevindt zich in Geesbrug, kamer 6

Van: Metzelaar, S.&nbsp; Aan: Wisman, B.&nbsp; Plaats: Echten&nbsp; Datum: 1942-05-24&nbsp; Onderwerp: omstandigheden in werkkamp Echten; verblijf, werken en voeding. het eten wordt goed bereid, maar het is te weinig, het werk is zwaar, Sal is er ondertussen aan gewend. Als getrouwde man houdt hij qua verdienste 11 gulden per week over om naar huis te sturen. In het kamp bevinden zich 96 dwangarbeiders. Ze verblijven in 12 kamers met elk 8 personen. Jacques bevindt zich in Geesbrug, kamer 6

Brief van S. Metzelaar aan B. Wisman vanuit het Joodse werkkamp Echten

Het doen van voorzieningen ten behoeve van het bouwen van keukens Electrische installatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:50&nbsp; Datum: 1955-08-03 Opmerking: op de bouwtekening worden onder andere de verschillende type keukenbarakken aangegeven, die zijn gekoppeld aan de woonbarakken in het woonoord.

Het doen van voorzieningen ten behoeve van het bouwen van keukens Electrische installatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:50&nbsp; Datum: 1955-08-03 Opmerking: op de bouwtekening worden onder andere de verschillende type keukenbarakken aangegeven, die zijn gekoppeld aan de woonbarakken in het woonoord.

Bouwtekening van elektriciteitsvoorziening voor de verschillende type keukenbarakken in het woonoord Schattenberg

Dienstwoningen van het interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Huizen van het vrij personeel aan de rand van het kamp.

Dienstwoningen van het interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Huizen van het vrij personeel aan de rand van het kamp.

Foto met zicht op de dienstwoningen van het Interneringskamp Westerbork

Van: van Centraal Afwikkelingsbureau Duitse Schade-Uitkeringen (Stichting Jokos-Huisraadschade) Aan: van Dam- Lang, G. F. Plaats: Amsterdam Datum: 1961-09-04 Onderwerp: schadeclaim t.n.v. Salomon de Winter en Magdalena van Dam.

Van: van Centraal Afwikkelingsbureau Duitse Schade-Uitkeringen (Stichting Jokos-Huisraadschade) Aan: van Dam- Lang, G. F. Plaats: Amsterdam Datum: 1961-09-04 Onderwerp: schadeclaim t.n.v. Salomon de Winter en Magdalena van Dam.

Israëlde Leeuw

Israël
de Leeuw