In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 4 december 1942 - Auschwitz

Naziconcentratiekampen

Kazerne Dossin

Pasfoto van dhr. Salij Knorringa Plaats: Uithuizen, 1942 Op achterkant foto staat: 10 juli 1942 vertrokken (naar kamp Westerbork).&nbsp; Salij behoorde op 10 juli 1942 tot een groep Groningers, die niet in een Joods werkkamp, maar in kamp Westerbork terechtkwam.&nbsp;

Pasfoto van dhr. Salij Knorringa Plaats: Uithuizen, 1942 Op achterkant foto staat: 10 juli 1942 vertrokken (naar kamp Westerbork).&nbsp; Salij behoorde op 10 juli 1942 tot een groep Groningers, die niet in een Joods werkkamp, maar in kamp Westerbork terechtkwam.&nbsp;

Pasfoto van Salij Knorringa

Van: Albada-Jensma, van, D.A.&nbsp; Aan: Voorzitter Prov. Staten van Drenthe&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum:&nbsp;1974-05 Onderwerp: vragen van Mevr. van Albeda over Kamp Westerbork + antwoord van Prov. Staten. Naar aanleiding van de brief van de groep Manja Pach. In 1971 zijn er gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van de provincie Drenthe en de gemeente Westerbork. Er zijn vervolgens toezeggingen gedaan. Het beleid van de Provincie ten aanzien van het voormalig kamp Westerbork is niet aangepast; de bewegwijzering is verwarrend, de informatie onvoldoende; de structuur van het kamp is onduidelijk en de slagboom is verwijderd. Is de plek al moeilijk te vinden voor valide wandelaars, voor invaliden is het voormalige kampterrein onbereikbaar. Antwoorden: een groep jongeren uit Amsterdam heeft &nbsp;onder leiding van de heer Kuhn een kast met informatie geplaatst, de slagboom was verwijderd omdat het om een naoorlogs exemplaar ging. Er zal een nieuwe worden geplaatst; invaliden kunnen in overleg met de Radiosterrenwacht de plek met auto bereiken; de bewegwijzering zal worden verbeterd; de picknick tafel is verwijderd….

Van: Albada-Jensma, van, D.A.&nbsp; Aan: Voorzitter Prov. Staten van Drenthe&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum:&nbsp;1974-05 Onderwerp: vragen van Mevr. van Albeda over Kamp Westerbork + antwoord van Prov. Staten. Naar aanleiding van de brief van de groep Manja Pach. In 1971 zijn er gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van de provincie Drenthe en de gemeente Westerbork. Er zijn vervolgens toezeggingen gedaan. Het beleid van de Provincie ten aanzien van het voormalig kamp Westerbork is niet aangepast; de bewegwijzering is verwarrend, de informatie onvoldoende; de structuur van het kamp is onduidelijk en de slagboom is verwijderd. Is de plek al moeilijk te vinden voor valide wandelaars, voor invaliden is het voormalige kampterrein onbereikbaar. Antwoorden: een groep jongeren uit Amsterdam heeft &nbsp;onder leiding van de heer Kuhn een kast met informatie geplaatst, de slagboom was verwijderd omdat het om een naoorlogs exemplaar ging. Er zal een nieuwe worden geplaatst; invaliden kunnen in overleg met de Radiosterrenwacht de plek met auto bereiken; de bewegwijzering zal worden verbeterd; de picknick tafel is verwijderd….

Brief van D.A. Albada-Jensma aan de voorzitter van de Prov. Staten van Drenthe

Verslag/brief over aankomst en verblijf in Auschwitz.&nbsp; Gedateerd juli 1942.&nbsp; De schrijver is onbekend. Op basis van het kampnummer 50826 kan worden vastgesteld dat de schrijver op 21 juli 1942 uit kamp Westerbork werd gedeporteerd. Onderwerp: aankomst op het perron bij Auschwitz, selectie, geen tijd om afscheid te nemen;&nbsp;gaskamers; prikkeldraad, schijnwerpers en wachttorens; 60 mannen zijn geselecteerd van het transport van 1000; uitkleden, kaalknippen en het krijgen van een kampnummer (50826); SS'ers, die slaan; geselecteerd om te werken; streepjespak en klompen; Kapo 's, beschikken over dood en leven; lijken van Russische krijgsgevangenen uit een kuil halen.&nbsp;

Verslag/brief over aankomst en verblijf in Auschwitz.&nbsp; Gedateerd juli 1942.&nbsp; De schrijver is onbekend. Op basis van het kampnummer 50826 kan worden vastgesteld dat de schrijver op 21 juli 1942 uit kamp Westerbork werd gedeporteerd. Onderwerp: aankomst op het perron bij Auschwitz, selectie, geen tijd om afscheid te nemen;&nbsp;gaskamers; prikkeldraad, schijnwerpers en wachttorens; 60 mannen zijn geselecteerd van het transport van 1000; uitkleden, kaalknippen en het krijgen van een kampnummer (50826); SS'ers, die slaan; geselecteerd om te werken; streepjespak en klompen; Kapo 's, beschikken over dood en leven; lijken van Russische krijgsgevangenen uit een kuil halen.&nbsp;

Verslag van een naar Auschwitz gedeporteerde van het transport van 21 juli 1942

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Serie AA No. 7530

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Serie AA No. 7530

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent

Enveloppe geadresseerd aan: Meijer-Verduin, R. Transvaalstraat 7 Amsterdam&nbsp; Op achterzijde stempel: Jüdische Unterstützungsstelle Amsterdam.

Enveloppe geadresseerd aan: Meijer-Verduin, R. Transvaalstraat 7 Amsterdam&nbsp; Op achterzijde stempel: Jüdische Unterstützungsstelle Amsterdam.

Enveloppe geadresseerd aan R. Meijer-Verduin van de Jüdische Unterstützungsstelle Amsterdam.

Krantenknipsel over Kamp Westerbork betreffende vragen van mevrouw D.A. van Albada-Jensma Volgens Gedeputeerde Staten: geen aanpassing van de bewegwijzering. Deze dient ter begeleiding van personen die op de hoogte van de geschiedenis van het kamp zijn. Het is ooit de bedoeling geweest de bezoeker te informeren over de geschiedenis van het kamp.

Krantenknipsel over Kamp Westerbork betreffende vragen van mevrouw D.A. van Albada-Jensma Volgens Gedeputeerde Staten: geen aanpassing van de bewegwijzering. Deze dient ter begeleiding van personen die op de hoogte van de geschiedenis van het kamp zijn. Het is ooit de bedoeling geweest de bezoeker te informeren over de geschiedenis van het kamp.

Krantenknipsel met de titel: 'Plattegrond maakt kamp Westerbork herkenbaar'

Aaltje werd op 15 april 1943 opgepakt en samen met haar moeder naar kamp Westerbork gebracht. &nbsp;Ze kwamen in barak 60. Op 4 mei 1943 volgde hun transport naar Sobibor, waar ze op 7 mei 1943 werden vermoord. Haar vader, twee zussen en broer waren al eerder gedeporteerd. Geen van hen overleefde de oorlog.&nbsp;

Alexander Salomonde Leeuw

Alexander Salomon
de Leeuw