In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-28 Onderwerp: gestraften, in verband met het toestaan van een gesprek tussen een burger en een gedetineerde.

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-28 Onderwerp: gestraften, in verband met het toestaan van een gesprek tussen een burger en een gedetineerde.

Mededeling van J. Grevelink aan J. Buijvoets over een gestrafte bewaker

Mededeling Van: Grevelink, J. (commandant bewakingstroepen) Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-27 Onderwerp: gedragsregels voor de bewaking.

Mededeling Van: Grevelink, J. (commandant bewakingstroepen) Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-27 Onderwerp: gedragsregels voor de bewaking.

Mededeling van J. Grevelink aan J. Buijvoets over gedragsregels voor bewakers

Van: Commandant Bewakingsdienst Aan: de kampcommandant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-02 Onderwerp: verzoek om gegevens van huishoudelijke aard: aanleg telefoon, gebrek aan schoeisel en gebruik mogen maken van het badhuis…

Van: Commandant Bewakingsdienst Aan: de kampcommandant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-02 Onderwerp: verzoek om gegevens van huishoudelijke aard: aanleg telefoon, gebrek aan schoeisel en gebruik mogen maken van het badhuis…

Verzoek van de commandant van de Bewakingsdienst aan de kampcommandant

Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-27 Onderwerp: een vrijwilliger bij de eerste compagnie van de Binnenlandse Strijdkrachten wordt gestraft omdat hij zonder toestemming het kamp had verlaten.

Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-27 Onderwerp: een vrijwilliger bij de eerste compagnie van de Binnenlandse Strijdkrachten wordt gestraft omdat hij zonder toestemming het kamp had verlaten.

Mededeling van J. Grevelink aan commandant J. G. Buijvoets over het straffen van een bewaker

Van: Commandant Bewakingsdienst Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-28 Onderwerp: verzoek om maatregelen tegen terreur van N.B.S. tegen inwoner van Hooghalen. De bewaker vorderde eieren en spek. Hij werd oneervol ontslagen.

Van: Commandant Bewakingsdienst Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-28 Onderwerp: verzoek om maatregelen tegen terreur van N.B.S. tegen inwoner van Hooghalen. De bewaker vorderde eieren en spek. Hij werd oneervol ontslagen.

Rapport van de commandant van de bewakingsdienst met een verzoek om maatregelen tegen een bewaker

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-13 Onderwerp: strafoplegging lid van de 1ste Compagnie Bewakingstroepen.

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-13 Onderwerp: strafoplegging lid van de 1ste Compagnie Bewakingstroepen.

Mededeling van J. Grevelink aan J. Buijvoets over een strafoplegging van een bewaker

Mededeling Van: Buijvoets, J.G. Aan: J. Grevelink (Commandant Bewakingstroepen 1ste Compagnie Kamp Westerbork Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-05 Onderwerp: inspectie en defilé bewakingstroepen.

Mededeling Van: Buijvoets, J.G. Aan: J. Grevelink (Commandant Bewakingstroepen 1ste Compagnie Kamp Westerbork Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-05 Onderwerp: inspectie en defilé bewakingstroepen.

Mededeling van J. Buijvoets aan J. Grevelink over inspectie van het defilé

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-09 Onderwerp: strafoplegging korporaal.

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-09 Onderwerp: strafoplegging korporaal.

Mededeling J. Grevelink aan J. Buijvoets over een strafoplegging aan een korporaal

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-06 Onderwerp: strafoplegging leden van de 1ste Compagnie Bewakingstroepen.

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-06 Onderwerp: strafoplegging leden van de 1ste Compagnie Bewakingstroepen.

Mededeling van J. Grevelink aan J. Buijvoets over een strafoplegging aan leden van de Bewakingstroepen

Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-03 Onderwerp: defileren

Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-03 Onderwerp: defileren

Verzoek van J. Grevelink aan J. Buijvoets over defileren

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-30 Onderwerp: geneeskundige hulp voor beide bewakingscompagnieën.

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-30 Onderwerp: geneeskundige hulp voor beide bewakingscompagnieën.

Mededeling van J. Grevelink aan J. Buijvoets over geneeskundige hulp voor de bewakers

Aanzichten en doorsnede van barak 32&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-03

Aanzichten en doorsnede van barak 32&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-03

Plattegrond met aanzicht en doorsnede van barak 32 in het woonoord Schattenberg

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 39&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-05 Opmerking: woon- en slaapkamers

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 39&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-05 Opmerking: woon- en slaapkamers

Plattegrond van aanzichten en doorsnede van barak 39 in het woonoord Schattenberg

Plattegrond met riolering en gevels van barak 12&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-08-24 Opmerking: riolering en woonfunctie

Plattegrond met riolering en gevels van barak 12&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-08-24 Opmerking: riolering en woonfunctie

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 12 in het woonoord Schattenberg

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels van barak 37.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-05-19 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels van barak 37.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-05-19 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Bouwtekening met riolering en gevels van barak 37 in het woonoord Schattenberg

Betreft: Plattegrond, doorsneden en gevels van barak nr. 3.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-27 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Betreft: Plattegrond, doorsneden en gevels van barak nr. 3.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-27 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Plattegrond met doorsneden en gevels van barak 3 in het woonoord Schattenberg

Plattegrond met riolering en gevels van barak 18&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-06-03 Opmerking: riolering en woonfunctie

Plattegrond met riolering en gevels van barak 18&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-06-03 Opmerking: riolering en woonfunctie

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 18 in het woonoord Schattenberg

Plattegrond met riolering en gevels van barak 49&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-10-08 Opmerking: riolering en woonfunctie

Plattegrond met riolering en gevels van barak 49&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-10-08 Opmerking: riolering en woonfunctie

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 49 in het woonoord Schattenberg

Plattegrond met riolering en gevels van barak 44&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-01-28 Opmerking: riolering en woonfunctie

Plattegrond met riolering en gevels van barak 44&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-01-28 Opmerking: riolering en woonfunctie

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 44 in het woonoord Schattenberg

Plattegrond met riolering en gevels van barak 48&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-09-22 Opmerking: riolering in verband met woonfunctie

Plattegrond met riolering en gevels van barak 48&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-09-22 Opmerking: riolering in verband met woonfunctie

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 48 in het woonoord Schattenberg

Een Canadese tankoverall

Plaatsen in kamp Westerbork

Strafbarakken

Van: Rode Kruis Aan: Schrijver, H. Plaats: Jeruzalem Datum: 1943-10-19 Onderwerp: Inschrijving op lijst van 'Veterans sionistes'

Van: Rode Kruis Aan: Schrijver, H. Plaats: Jeruzalem Datum: 1943-10-19 Onderwerp: Inschrijving op lijst van 'Veterans sionistes'

Brief van Rode Kruis aan H. Schrijver inzake inschrijving op de Veteranenlijst (Zionisten) staat

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali en familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-23 Onderwerp: omstandigheden thuis; kinderen wachten op bericht van commandant inzake ontslag; ziekenhuis; overlijden Moritz Weinberg.

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali en familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-23 Onderwerp: omstandigheden thuis; kinderen wachten op bericht van commandant inzake ontslag; ziekenhuis; overlijden Moritz Weinberg.

HeleneKrämer-Berl

Helene
Krämer-Berl