In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Irma Aan: Vermeulen, Rietje Plaats: Amsterdam Datum: 1942-10-04 Onderwerp: omstandigheden

Van: Irma Aan: Vermeulen, Rietje Plaats: Amsterdam Datum: 1942-10-04 Onderwerp: omstandigheden

Briefkaart van Irma aan Rietje Vermeulen

Van: Boer, de, Y. Aan: Plaats: Groningen Datum: 1942-09-30 Onderwerp: Bewaking kamp Westerbork.

Van: Boer, de, Y. Aan: Plaats: Groningen Datum: 1942-09-30 Onderwerp: Bewaking kamp Westerbork.

Brief van Y. de Boer in verband met de bewaking van kamp Westerbork door de marechaussee

Van: Gassmann- Baumann, Inge Datum: 1944-07-06 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: werken in het naaiatelier

Van: Gassmann- Baumann, Inge Datum: 1944-07-06 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: werken in het naaiatelier

Arbeitskarte van Inge Gassmann-Baumann in kamp Westerbork

Van: Kaufmann, Max Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12 Onderwerp: met moeder gesproken, met vader nog niet; behoefte aan spullen, onder andere een etensdrager; over 14 dagen is weer een schrijfdag, de schrijver krijgt dat een zegel, &nbsp;waardoor de heer Feldman de mogelijkheid heeft een pakket van 2 kg. naar het kamp te sturen; met de schrijver gaat het goed…

Van: Kaufmann, Max Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12 Onderwerp: met moeder gesproken, met vader nog niet; behoefte aan spullen, onder andere een etensdrager; over 14 dagen is weer een schrijfdag, de schrijver krijgt dat een zegel, &nbsp;waardoor de heer Feldman de mogelijkheid heeft een pakket van 2 kg. naar het kamp te sturen; met de schrijver gaat het goed…

Brief van Max Kaufmann aan T. Feldman vanuit kamp Westerbork

Van: Querido, Levie Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: actie!, opsturen van 15 gulden, maandag of dinsdag zal er pas en transport vertrekken…

Van: Querido, Levie Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: actie!, opsturen van 15 gulden, maandag of dinsdag zal er pas en transport vertrekken…

Brief van Levie Querido met het verzoek geld te sturen in verband met een vertrekkend transport

Van: de Zentrallstelle für Jüdische Auswanderung Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-19 Onderwerp: de betreffende persoon dient zich op 21 september te melden om 17.00 uur.

Van: de Zentrallstelle für Jüdische Auswanderung Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-19 Onderwerp: de betreffende persoon dient zich op 21 september te melden om 17.00 uur.

Oproep zich te melden op de Zentralstelle te Amsterdam

Memoires Van: Stertzenbach, Werner Onderwerp: Westerbork een bericht, de geschiedenis van kamp Westerbork van Centraal Vluchtelingenkamp tot doorgangskamp. Een beschrijving door de ogen van Werner Stertzenbach, die vanaf februari 1941 tot zijn vlucht op 21 september 1943 in kamp Westerbork verbleef.

Memoires Van: Stertzenbach, Werner Onderwerp: Westerbork een bericht, de geschiedenis van kamp Westerbork van Centraal Vluchtelingenkamp tot doorgangskamp. Een beschrijving door de ogen van Werner Stertzenbach, die vanaf februari 1941 tot zijn vlucht op 21 september 1943 in kamp Westerbork verbleef.

SonjaKool

Sonja
Kool