We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Werkplaatsen kamp Westerbork

Smederij

Lijst met levensmiddelen

Van: Dr. de Jong, M. (Marcus) Aan: Willems, D. (oud-student) Plaats: Barneveld Datum: 1943-05-24 Onderwerp: bedank voor het pakketje. Voor een bezoek op zondag aan de Schaffelaar is het beste om bij het hek te wachten. Vervolgens zien of Willems op het terrein mag komen.

Van: Dr. de Jong, M. (Marcus) Aan: Willems, D. (oud-student) Plaats: Barneveld Datum: 1943-05-24 Onderwerp: bedank voor het pakketje. Voor een bezoek op zondag aan de Schaffelaar is het beste om bij het hek te wachten. Vervolgens zien of Willems op het terrein mag komen.

Briefkaart van Dr. M. de Jong aan D. Willems vanuit De Schaffelaar in Barneveld

Van: Dr. de Jong, M. (Marcus) Aan: Willems, D. (oud-student) Plaats: Barneveld Datum: 1943-03-01 Onderwerp: het wordt flink vol in Barneveld en de schrijver heeft het druk; de winter is zacht; bezoek gehad.

Van: Dr. de Jong, M. (Marcus) Aan: Willems, D. (oud-student) Plaats: Barneveld Datum: 1943-03-01 Onderwerp: het wordt flink vol in Barneveld en de schrijver heeft het druk; de winter is zacht; bezoek gehad.

Briefkaart van Dr. M. de Jong aan D. Willems in Voorburg vanuit De Schaffelaar in Barneveld

Van: van Dam, Iszaak Aan: oom, tante en neefje (gezin Joseph van Dam) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-11 Onderwerp: slaapt driehoog; vader is ziek geweest; Iszaak vraagt of zijn neefje Bobby (Jacques) nog zo druk is en nog steeds met hem wil vechten; oom Levy (van Kollem) en tante Jetje zitten ook bij hun in de barak; vraag om een pakketje; Bram Koopman (barak 12) en Annie Tas behoren tot de vele kennissen die zich in het kamp bevinden…&nbsp;

Van: van Dam, Iszaak Aan: oom, tante en neefje (gezin Joseph van Dam) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-11 Onderwerp: slaapt driehoog; vader is ziek geweest; Iszaak vraagt of zijn neefje Bobby (Jacques) nog zo druk is en nog steeds met hem wil vechten; oom Levy (van Kollem) en tante Jetje zitten ook bij hun in de barak; vraag om een pakketje; Bram Koopman (barak 12) en Annie Tas behoren tot de vele kennissen die zich in het kamp bevinden…&nbsp;

Briefkaart van Iszaak van Dam aan zijn oom, tante en neefje in Amsterdam vanuit kamp Westerbork

Van: Dr. de Jong, M (Marcus) Aan: Willems, D.&nbsp;(oud-student) Plaats: Barneveld Datum: 1943-02-07 Onderwerp: bewegingsvrijheid is beperkt tot het park (terrein rond de Schaffelaar) en er is censuur op binnenkomende post. In Barneveld blijft de rest het zelfde.

Van: Dr. de Jong, M (Marcus) Aan: Willems, D.&nbsp;(oud-student) Plaats: Barneveld Datum: 1943-02-07 Onderwerp: bewegingsvrijheid is beperkt tot het park (terrein rond de Schaffelaar) en er is censuur op binnenkomende post. In Barneveld blijft de rest het zelfde.

Van: Staatsbosbeheer Boswachterij Hooghalen Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp en Boswachterij Hooghalen Datum: 1945 Onderwerp: plan omlegging wegen rondom Kamp Westerbork.

Van: Staatsbosbeheer Boswachterij Hooghalen Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp en Boswachterij Hooghalen Datum: 1945 Onderwerp: plan omlegging wegen rondom Kamp Westerbork.

Ontwerptekening planomlegging wegen rond Interneringskamp Westerbork

Verzamelplaatsen voor deportatie naar kamp Westerbork

Opvangtehuizen in Barneveld

Pasfoto van Wessel Wessel.&nbsp; Plaats en jaar onbekend.&nbsp; &nbsp;

Pasfoto van Wessel Wessel.&nbsp; Plaats en jaar onbekend.&nbsp; &nbsp;

Portret van Wessel Wessel

Portretfoto van Wessel-Oostra, Marianne.&nbsp; Plaats en jaartal onbekend.&nbsp; Foto is gedrukt als een ansichtkaart.

Portretfoto van Wessel-Oostra, Marianne.&nbsp; Plaats en jaartal onbekend.&nbsp; Foto is gedrukt als een ansichtkaart.

Portret van Marianne Wessel-Oostra

Medewerkers in het administratiegebouw.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Kamp Westerbork, 1939-1940.

Medewerkers in het administratiegebouw.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Kamp Westerbork, 1939-1940.

Het administratiegebouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Kamp Westerbork

De hond van dhr. Wiltjer voor een barak. Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1939-1941.

De hond van dhr. Wiltjer voor een barak. Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1939-1941.

Hond van dhr. Wiltjer in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Kaartje met opschrift: Heute Baden 11.45

Badkaart in kamp Westerbork

Groepsfoto van personeel. &nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1939-1941&nbsp; De vierde van links is dhr. Wiltjer (van 1939 tot 1941 meester-kleermaker te Westerbork)

Groepsfoto van personeel. &nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1939-1941&nbsp; De vierde van links is dhr. Wiltjer (van 1939 tot 1941 meester-kleermaker te Westerbork)

Groepsfoto van personeel in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Portrettekening van Johanna Kroonenberg getekend&nbsp;door: Kok, L.&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork Datum: 1943-01.

Portrettekening van Johanna Kroonenberg getekend&nbsp;door: Kok, L.&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork Datum: 1943-01.

Portret van Johanna Kroonenberg getekend door Leo Kok

Tekening.&nbsp; Tekening van Kok, L. Max Kannewasser en Nol van Wesel (Johnny en Jones) aan het demonteren in de metaalbarak.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944-02

Tekening.&nbsp; Tekening van Kok, L. Max Kannewasser en Nol van Wesel (Johnny en Jones) aan het demonteren in de metaalbarak.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944-02

Max Kannewasser en Nol van Wesel aan het werk in de vliegtuigsloperij

Kok, Leo.&nbsp; Portret van Hans Cahen.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-08-24.

Kok, Leo.&nbsp; Portret van Hans Cahen.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-08-24.

Portret van Hans Cahen getekend door Leo Kok

Van: de Kroo, M., kampcommandant Kamp Laren Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Laren Datum: 1947-01-01 Onderwerp: Organisatieschema (namen bij de functies) &nbsp;van kamp Laren Crailoo N.H.

Van: de Kroo, M., kampcommandant Kamp Laren Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Laren Datum: 1947-01-01 Onderwerp: Organisatieschema (namen bij de functies) &nbsp;van kamp Laren Crailoo N.H.

Schema van de organisatie van kamp Laren (Crailo)

Ausweiskarte Lager Westerbork Van: M. Wolff Datum registratie: 1945-01-14

Ausweiskarte Lager Westerbork Van: M. Wolff Datum registratie: 1945-01-14

van Maurits Wolff in kamp Westerbork

Van: Vader, moeder, Bets Aan: Hamburg, Flora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-11 Onderwerp: Transporten (mogelijk morgen op transport. Vrijdag de 9de stonden ze ook bij de trein klaar. Enkele honderden kampgevangenen konden terug naar hun barakken vanwege plaatsgebrek. Abraham heeft een verzoek ingediend om te mogen blijven); pakketten; dagelijks leven; kleding; voedsel; ziekenhuis (Irmgard (achternaam is onbekend) heeft een baan op de kinderafdeling van ziekenhuis). Er zijn zo' n 15.000 kampgevangenen (800 mensen in een barak, in het midden een uitdeelkeuken) De voedselvoorziening is een probleem. Een transport uit een bejaardentehuis uit Rotterdam aangekomen. Bets: ‘Ouders praten met J. Hiegentlich’, een aantal families, waaronder Max Aussen uit Zutphen zijn al doorgestuurd. De brief mag doorgestuurd worden naar Zutphen. De schrijfster hoopt op vrijstelling van transport. &nbsp;

Van: Vader, moeder, Bets Aan: Hamburg, Flora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-11 Onderwerp: Transporten (mogelijk morgen op transport. Vrijdag de 9de stonden ze ook bij de trein klaar. Enkele honderden kampgevangenen konden terug naar hun barakken vanwege plaatsgebrek. Abraham heeft een verzoek ingediend om te mogen blijven); pakketten; dagelijks leven; kleding; voedsel; ziekenhuis (Irmgard (achternaam is onbekend) heeft een baan op de kinderafdeling van ziekenhuis). Er zijn zo' n 15.000 kampgevangenen (800 mensen in een barak, in het midden een uitdeelkeuken) De voedselvoorziening is een probleem. Een transport uit een bejaardentehuis uit Rotterdam aangekomen. Bets: ‘Ouders praten met J. Hiegentlich’, een aantal families, waaronder Max Aussen uit Zutphen zijn al doorgestuurd. De brief mag doorgestuurd worden naar Zutphen. De schrijfster hoopt op vrijstelling van transport. &nbsp;

Kaatje CatoKatan

Kaatje Cato
Katan