We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Plaatsen in kamp Westerbork

Strafbarakken

Spoorlijn kamp Westerbork

Smalspoor kamp Westerbork

Van: Syswerda&nbsp; Aan: Minister van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1939-11-03&nbsp; Onderwerp: verslag over het Centraal Vluchtelingenkamp over de maand oktober 1939.&nbsp;Over de binnenkomst van de eerste zestien vluchtelingen; werkzaamheden en bouwactiviteiten; stemming, orde en tucht; geestelijke verzorging door Opperrabbijn Levison; gezondheidszorg/patiënten; beperkte recreatie en ontspanningsmogelijkheden….&nbsp;

Van: Syswerda&nbsp; Aan: Minister van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1939-11-03&nbsp; Onderwerp: verslag over het Centraal Vluchtelingenkamp over de maand oktober 1939.&nbsp;Over de binnenkomst van de eerste zestien vluchtelingen; werkzaamheden en bouwactiviteiten; stemming, orde en tucht; geestelijke verzorging door Opperrabbijn Levison; gezondheidszorg/patiënten; beperkte recreatie en ontspanningsmogelijkheden….&nbsp;

Brief van directeur Syswerda aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken

Van: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-01-27&nbsp; Onderwerp: aanstelling van een magazijnmeester.

Van: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-01-27&nbsp; Onderwerp: aanstelling van een magazijnmeester.

Brief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken aan het Centraal Vluchtelingenkamp

Van: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1939-12-27&nbsp; Onderwerp: voorziening kampbenodigdheden en benoeming van personen in de subcommissie.

Van: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1939-12-27&nbsp; Onderwerp: voorziening kampbenodigdheden en benoeming van personen in de subcommissie.

Brief van de Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken

1939

December 1939

Van: Twentsche Bank N.V.&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1939-03-23&nbsp; Onderwerp: Garantiestelling Protestants Hulpcomité voor uitgewekenen om ras of geloof.

Van: Twentsche Bank N.V.&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1939-03-23&nbsp; Onderwerp: Garantiestelling Protestants Hulpcomité voor uitgewekenen om ras of geloof.

Brief van de Twentsche Bank N.V. aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken

Maart 1939

Joodse vluchtelingen

Vluchtelingenbeleid Nederlandse regering

Kindertransporten

Van: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1940-01-20&nbsp; Onderwerp: de aanstelling van een Joodse magazijnmeester.

Van: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1940-01-20&nbsp; Onderwerp: de aanstelling van een Joodse magazijnmeester.

Brief van de Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Praag, S.W.&nbsp; Aan: Loots, P.J.&nbsp; Plaats: 's-Gravenhage&nbsp; Datum: 1940-07-13&nbsp; Onderwerp: verzoek verzorging (tandarts) van kampbewoners van het Vluchtelingenkamp Hoorn overbodig wegens overplaatsing kamp naar het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Zie voor enveloppe: 2786-2

Van: Praag, S.W.&nbsp; Aan: Loots, P.J.&nbsp; Plaats: 's-Gravenhage&nbsp; Datum: 1940-07-13&nbsp; Onderwerp: verzoek verzorging (tandarts) van kampbewoners van het Vluchtelingenkamp Hoorn overbodig wegens overplaatsing kamp naar het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Zie voor enveloppe: 2786-2

Brief van S. W. Praag aan de Afdeling Vluchtelingen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken

Contacten kamp Westerbork met overheden

Contacten kamp Westerbork en Ministerie van Binnenlandse Zaken

Aanleg. Aanleg van de spoorlijn naar kamp Westerbork. Hooghalen, 1942

Aanleg. Aanleg van de spoorlijn naar kamp Westerbork. Hooghalen, 1942

De aanleg van de aftakking van de spoorlijn naar het kamp toe

Van: Comité voor Joodse vluchtelingen&nbsp; Aan: Minister Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1939-03-23&nbsp; Onderwerp: protest Joods Comité tegen locatie keuze Centraal Vluchtelingenkamp in Drenthe.

Van: Comité voor Joodse vluchtelingen&nbsp; Aan: Minister Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1939-03-23&nbsp; Onderwerp: protest Joods Comité tegen locatie keuze Centraal Vluchtelingenkamp in Drenthe.

Telegram van het Comité voor Joodse vluchtelingen aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken

Van: Min. van Bin. Zaken&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1939-07-03&nbsp; Onderwerp: taakomschrijving voor de te benoemen directeur van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Van: Min. van Bin. Zaken&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1939-07-03&nbsp; Onderwerp: taakomschrijving voor de te benoemen directeur van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Taakomschrijving van het Ministerie van Binnenlandse Zaken voor de te benoemen directeur

Van: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1940-01-&nbsp; Onderwerp: voorziening kampbenodigdheden; aanstelling van een particulier persoon voor de verzorging en aankleding van het kamp.

Van: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1940-01-&nbsp; Onderwerp: voorziening kampbenodigdheden; aanstelling van een particulier persoon voor de verzorging en aankleding van het kamp.

Brief van de Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork aan het Ministerie

Van: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1940-04-01&nbsp; Onderwerp: zakgeld en beloning t.b.v. vluchtelingen in het centraal kamp.

Van: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1940-04-01&nbsp; Onderwerp: zakgeld en beloning t.b.v. vluchtelingen in het centraal kamp.

Van: Ministerie &nbsp;van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-03-26&nbsp; Onderwerp: begroting kamp Westerbork 1940 met een totaalbedrag van 369.000 gulden.

Van: Ministerie &nbsp;van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-03-26&nbsp; Onderwerp: begroting kamp Westerbork 1940 met een totaalbedrag van 369.000 gulden.

Brief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken aan de Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork

Aanleg. Aanleg van de spoorlijn naar kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942. Men is bezig in het kamp, op de achtergrond is de schoorsteen van het ketelhuis te zien.

Aanleg. Aanleg van de spoorlijn naar kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942. Men is bezig in het kamp, op de achtergrond is de schoorsteen van het ketelhuis te zien.

De aanleg van de aftakking van de spoorlijn in het kamp

Van: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkampkamp Westerbork&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1939-11-08&nbsp; Onderwerp: samenstelling bevolking Vluchtelingenkamp Westerbork en graad van voorzieningen.

Van: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkampkamp Westerbork&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1939-11-08&nbsp; Onderwerp: samenstelling bevolking Vluchtelingenkamp Westerbork en graad van voorzieningen.

Brief van de Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkampkamp Westerbork aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken

Van: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-01-13&nbsp; Onderwerp: wat heeft het kamp nodig; (personele)Invulling van de Commissie van Toezicht en Bijstand.

Van: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-01-13&nbsp; Onderwerp: wat heeft het kamp nodig; (personele)Invulling van de Commissie van Toezicht en Bijstand.

Brief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken aan de Commissie van Bijstand en Toezicht

Van: Syswerda (directeur)&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1939-11-15&nbsp; Onderwerp: bezetting van de &nbsp;post magazijnmeester door een Joodse vluchteling.

Van: Syswerda (directeur)&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1939-11-15&nbsp; Onderwerp: bezetting van de &nbsp;post magazijnmeester door een Joodse vluchteling.

Van: Syswerda, directeur Aan: Minister van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Assen Datum: 1939-08-15&nbsp; Onderwerp: plan van ontginning van de omgeving van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork (Vluchtelingendorp Schattenberg). Zelf met de inzet van Joodse vluchtelingen zal het beoogde doel niet worden bereikt. Een optie is de inzet van werklozen (werkverschaffing).

Van: Syswerda, directeur Aan: Minister van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Assen Datum: 1939-08-15&nbsp; Onderwerp: plan van ontginning van de omgeving van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork (Vluchtelingendorp Schattenberg). Zelf met de inzet van Joodse vluchtelingen zal het beoogde doel niet worden bereikt. Een optie is de inzet van werklozen (werkverschaffing).

Van: Cohen, D. (namens het Comité voor Bijzondere Joodse Belangen) Aan: Min. van Bin. Zaken P Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1940-04-16&nbsp; Onderwerp: mogelijk bezoek van de door de Volkenbond benoemde hoge commissaris (Sir Herbert Emerson) voor vluchtelingen aan het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Van: Cohen, D. (namens het Comité voor Bijzondere Joodse Belangen) Aan: Min. van Bin. Zaken P Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1940-04-16&nbsp; Onderwerp: mogelijk bezoek van de door de Volkenbond benoemde hoge commissaris (Sir Herbert Emerson) voor vluchtelingen aan het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Brief van David Cohen aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken

Spoorlijn traject Groningen-Hooghalen- Kamp Westerbork- Hooghalen.

Spoorlijn traject Groningen-Hooghalen- Kamp Westerbork- Hooghalen.

Situatieschets van het spoorlijn tracé Hooghalen-kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 03-08-1943 Nr. 457 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Santcroos, Sara geb. 20-07-72 overleden te Westerbork op 02-08-1943 op 02-08-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 03-08-1943 Nr. 457 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Santcroos, Sara geb. 20-07-72 overleden te Westerbork op 02-08-1943 op 02-08-1943 is gecremeerd.

Josephvan de Kar

Joseph
van de Kar