In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-02-02 Onderwerp: een officiële kaart verstuurd; tante Voogje is gisteren vertrokken; nieuw kampbevel, vrijstelling voor oude kampingezetenen, voor velen een aanleiding om te trouwen, omdat ook de vrouwen en kinderen onder de zestien jaar hieronder vallen: alle inwoners van voor 14 juli 1942; Alte kampingezetenen die na 1 februari met een niet-oude kampingezetene trouwen vallen niet onder deze vrijstelling. Dat heeft dus gevolgen voor Stella als ze alsnog met Werner gaat trouwen; mogelijk kunnen ze nog terugvallen op het feit dat ze sinds september 1942 in ondertrouw zijn; groeten van de familie Hes, verlof naar Amsterdam gaat voorlopig niet door. &nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-02-02 Onderwerp: een officiële kaart verstuurd; tante Voogje is gisteren vertrokken; nieuw kampbevel, vrijstelling voor oude kampingezetenen, voor velen een aanleiding om te trouwen, omdat ook de vrouwen en kinderen onder de zestien jaar hieronder vallen: alle inwoners van voor 14 juli 1942; Alte kampingezetenen die na 1 februari met een niet-oude kampingezetene trouwen vallen niet onder deze vrijstelling. Dat heeft dus gevolgen voor Stella als ze alsnog met Werner gaat trouwen; mogelijk kunnen ze nog terugvallen op het feit dat ze sinds september 1942 in ondertrouw zijn; groeten van de familie Hes, verlof naar Amsterdam gaat voorlopig niet door. &nbsp;

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1945-12-20&nbsp; Onderwerp: tewerkstelling geïnterneerden voor Staatsbosbeheer nu het landbouwseizoen voorbij is, aanleg waterleidingen en wegen.&nbsp;

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1945-12-20&nbsp; Onderwerp: tewerkstelling geïnterneerden voor Staatsbosbeheer nu het landbouwseizoen voorbij is, aanleg waterleidingen en wegen.&nbsp;

Brief van Houtvester Assen aan de directeur van Staatsbosbeheer

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Besmettelijke ziekten kamp Westerbork

Polio epidemie kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 16 februari 1943 - Auschwitz

Post kamp Westerbork

Censuur kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Doorgangskamp Westerbork

Joodse gemeenschappen in Nederland

Joodse gemeenten in Zuid-Holland

Joodse gemeente Maassluis

Joodse gemeente Leiden

Joodse gemeente Schiedam

Joodse gemeente Lekkerkerk

Joodse gemeente Schoonhoven

Joodse gemeente Gorinchem

Joodse gemeente Dirksland

Joodse gemeente Gouda

Joodse gemeente Hardinxveld-Giessendam

Joodse gemeente Sliedrecht

Joodse gemeente Woerden

Joodse gemeente Middelharnis

Joodse gemeente Heenvliet

Joodse gemeente Alblasserdam

Joodse gemeente Alphen aan den Rijn

Joodse gemeente Bodegraven

Joodse gemeente Brielle

Joodse gemeente Den Haag

Joodse gemeente Hendrik-Ido-Ambacht

Joodse gemeente Hellevoetsluis

Joodse gemeente Vlaardingen

Joodse gemeente Dordrecht

Joodse gemeente Naaldwijk

Joodse gemeente Strijen

Joodse gemeente Leidschendam-Voorburg

Joodse gemeente Delft

Joodse gemeente Oud-Beijerland

Joodse gemeente Pijnacker

Joodse gemeente Zwijndrecht

Joodse gemeente Ridderkerk

Joodse gemeente Zuidland

Joodse gemeente Rotterdam

Lijst met namen en aantekeningen betreffende inentingen voor pokken, difterie en tyfus in kamp Westerbork. Het gaat om mannen die voor de Joodse Ordedienst werken en hun gezinsleden.

Lijst met namen en aantekeningen betreffende inentingen voor pokken, difterie en tyfus in kamp Westerbork. Het gaat om mannen die voor de Joodse Ordedienst werken en hun gezinsleden.

Lijst met aantekeningen over inentingen bij mannen van de Joodse Ordedienst en hun gezinsleden

Lijst met instructies voor het verzorgen van bagage en levensmiddelen voor te werk gestelden in Duitschland.

Nicolinade Jongh

Nicolina
de Jongh