In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 90

Van: Tak, A.&nbsp; Aan: Tjam, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-04-05&nbsp; Onderwerp: afscheidskaartje geschreven op de dag voor het vertrek vanuit kamp Westerbork. Mogelijk is de briefkaart een dag later in de buurt van Assen uit de trein gegooid.

Van: Tak, A.&nbsp; Aan: Tjam, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-04-05&nbsp; Onderwerp: afscheidskaartje geschreven op de dag voor het vertrek vanuit kamp Westerbork. Mogelijk is de briefkaart een dag later in de buurt van Assen uit de trein gegooid.

Briefkaart van Anna Tak aan de fam. Tjam vanuit kamp Westerbork

Van:&nbsp;Viool, Josua Aan: Engel (dochter) en kinderen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1942-10 Onderwerp: transport en beschrijving situatie, goede stemming in het kamp; behoefte aan pakketten. Brieven moeten vanuit het kamp illegaal worden verstuurd. Hij kan even niet aan zijn andere dochter Eva schrijven.

Van:&nbsp;Viool, Josua Aan: Engel (dochter) en kinderen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1942-10 Onderwerp: transport en beschrijving situatie, goede stemming in het kamp; behoefte aan pakketten. Brieven moeten vanuit het kamp illegaal worden verstuurd. Hij kan even niet aan zijn andere dochter Eva schrijven.

Brief van Josua Viool aan zijn dochter Engel(tje) en kinderen vanuit kamp Westerbork

Aaron Walg kwam op 3 september 1942 met zijn gezin aan in kamp Westerbork. De volgende dag vertrokken ze alweer met een transport naar Auschwitz. Moeder Ester Walg-Cracau en haar vier zoontjes Victor, Marcus, Aaron en Jacques werden op 7 september 1942, meteen na aankomst in Auschwitz, vermoord. Vader Abraham Walg werd in het kader van de Coseltransporten tewerkgesteld. Hij komt uiteindelijk in februari 1944 in Extern Kommando Ludwigsdorf om het leven.&nbsp;

Eerste ingang kamp Westerbork

Verzamelplaatsen voor deportatie naar kamp Westerbork

Hachsjara opleidingscentra

Joods Werkdorp Nieuwesluis

Kibboets Franeker

Opleidingscentrum Elden

Opleidingscentrum Deventer

Paviljoen Loosdrechtse Rade

Onderwerp: gesloten huwelijk van het echtpaar Leiser-Schild, met getuigen Kaufmann en Rubens en de uitvoering door rabbijn dr. Augapfel.

Onderwerp: gesloten huwelijk van het echtpaar Leiser-Schild, met getuigen Kaufmann en Rubens en de uitvoering door rabbijn dr. Augapfel.

Bericht over een gesloten huwelijk in kamp Westerbork

Spoorlijn kamp Westerbork

Smalspoor kamp Westerbork

Machtsverhoudingen in kamp Westerbork

Barakleiding in kamp Westerbork

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-07 Onderwerp: Beschrijving hoe de Jong van Lier, die Heymans van Amstel in Westerbork wil bezoeken, vanuit de richting Assen bij het kamp moet komen (met talloze (weg-) aanwijzingen en herkenningspunten vanaf Hooghalen naar het kamp toe)

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-07 Onderwerp: Beschrijving hoe de Jong van Lier, die Heymans van Amstel in Westerbork wil bezoeken, vanuit de richting Assen bij het kamp moet komen (met talloze (weg-) aanwijzingen en herkenningspunten vanaf Hooghalen naar het kamp toe)

Rebekkade Jong-Blok

Rebekka
de Jong-Blok