In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Tekst. Tekst met illustratie uit he Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto van het boek Humor und Melodie (Cabaret).

Tekst. Tekst met illustratie uit he Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto van het boek Humor und Melodie (Cabaret).

Illustratie en tekst uit het revueboek Humor und Melodie

Van: Jewish Agency Jerusalem Aan: Snoek, Hermine Plaats: Palestina Datum: 1944-06-07 Onderwerp: registratie op de Palestinalijst

Van: Jewish Agency Jerusalem Aan: Snoek, Hermine Plaats: Palestina Datum: 1944-06-07 Onderwerp: registratie op de Palestinalijst

Brief van Jewish Agency Jerusalem aan Hermine Snoek

Onderwerp: 2de huwelijk van Sonja Lam.

Uitnodiging voor het bijwonen van het huwelijk van Sonja Lam en Harry Turfryyer

Getuigschrift voor Refendar Walter Kauffmann werkzaam geweest in Alfeld/Leine.

Getuigschrift voor Refendar Walter Kauffmann werkzaam geweest in Alfeld/Leine.

Getuigschrift voor Refendar Walter Kauffmann werkzaam geweest in Alfeld/Leine

Van: Buijvoets, G.&nbsp; Aan: Stertzenbach, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1945-08-07&nbsp; Onderwerp: Crematorium Westerbork, vernietiging archief en andere bescheiden door de Duitse bezetter van kamp Westerbork, waardoor Werner niets meer terug zal kunnen krijgen.

Van: Buijvoets, G.&nbsp; Aan: Stertzenbach, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1945-08-07&nbsp; Onderwerp: Crematorium Westerbork, vernietiging archief en andere bescheiden door de Duitse bezetter van kamp Westerbork, waardoor Werner niets meer terug zal kunnen krijgen.

Brief van G. Buijvoets aan Werner Stertzenbach vanuit kamp Westerbork

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Overname kamp Westerbork door de nazi's

Van: Militair Commissaris van kamp Westerbork Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1945-06-26 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Ontslag uit het kamp. Afgeven bagage op 27 juni in de zaal &nbsp;van barak 38. Op de 28ste zal de reis naar Amsterdam om 8 uur beginnen. Vertrekpunt wachtpost West.&nbsp;

Van: Militair Commissaris van kamp Westerbork Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1945-06-26 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Ontslag uit het kamp. Afgeven bagage op 27 juni in de zaal &nbsp;van barak 38. Op de 28ste zal de reis naar Amsterdam om 8 uur beginnen. Vertrekpunt wachtpost West.&nbsp;

Oproep van de Militair Commissaris voor Heinrich Gassmann

Van: Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-02-10 Onderwerp: oom Bennie schrijft dat hij zijn brief niet heeft overlegd met Mathilde en Nathan; voorval in de trein bij Parijs, dans ontsprongen (uitgeweken naar Frankrijk, waren woonachtig in Antwerpen); graag direct een antwoord na ontvangst van de brief om het contact te kunnen continueren; slachtoffers van de brand trokken bij familie of bekenden in; in het begin werd er veel hulp verleend; in het Museumkwartier zijn verschillende noodwinkels opgezet; opsomming van bekende winkels; ook bij Blaak en in Blijdorp zijn noodwinkels opgezet….

Van: Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-02-10 Onderwerp: oom Bennie schrijft dat hij zijn brief niet heeft overlegd met Mathilde en Nathan; voorval in de trein bij Parijs, dans ontsprongen (uitgeweken naar Frankrijk, waren woonachtig in Antwerpen); graag direct een antwoord na ontvangst van de brief om het contact te kunnen continueren; slachtoffers van de brand trokken bij familie of bekenden in; in het begin werd er veel hulp verleend; in het Museumkwartier zijn verschillende noodwinkels opgezet; opsomming van bekende winkels; ook bij Blaak en in Blijdorp zijn noodwinkels opgezet….

Brief van Bennie Bannet aan de familie Smit-Koppelen vanuit Rotterdam

Van: de Militaire Commissaris in den Provincie Drenthe Aan: den heer Luitenant Buijvoets, J. Plaats: Assen Datum: 1945-04-20 Onderwerp: bevoorrading met levensmiddelen van het kamp Hooghalen vanuit kamp Westerbork, rekening houden met zo'n 250 personen.

Van: de Militaire Commissaris in den Provincie Drenthe Aan: den heer Luitenant Buijvoets, J. Plaats: Assen Datum: 1945-04-20 Onderwerp: bevoorrading met levensmiddelen van het kamp Hooghalen vanuit kamp Westerbork, rekening houden met zo'n 250 personen.

MeierJacob

Meier
Jacob