In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging krantenhanger 'Coha'.

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging krantenhanger 'Coha'.

Calculatie voor het vervaardigen van een krantenhanger in Interneringskamp Westerbork onder de naam 'Coha'

Appel van personeel (bewakers en overig personeel) voor de Kommandantur Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1946 Het is onbekend om wat voor gelegenheid het gaat. Rechts op de foto is nog een klein gedeelte van de woning van commandant Buijvoets te zien

Appel van personeel (bewakers en overig personeel) voor de Kommandantur Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1946 Het is onbekend om wat voor gelegenheid het gaat. Rechts op de foto is nog een klein gedeelte van de woning van commandant Buijvoets te zien

Foto van appel van bewakers en overig personeel voor de Kommandantur

Gevangenissen

Gevangenis Amstelveenseweg

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-04-20 No. 4&nbsp; Inhoud: Wie nu niet naar zijn krachten meewerkt; Goed nieuws, verhoging van het broodrantsoen; Mededeling van de kamppolitie, diefstal in het Casino, het bureau van de kamppolitie en recherche bevindt zich in barak 86, hoofd A. van Witsen; Electrische stroom alleen voor verlichting en watervoorziening, radio's en scheerapparaten; uitbreiding kamppolitie, oud-militairen worden verzocht zich te melden in barak 32, werkverdeling; sport, J. Barend neemt de organisatie ervan op zich; oorlogsoverzicht; postkantoor, openingstijden, barak 32; kantine; kledingmagazijn, barak 95, openingstijden; bridgedrive; melk- en etenskannen; was van vrijgezellen kan worden opgehaald.

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-04-20 No. 4&nbsp; Inhoud: Wie nu niet naar zijn krachten meewerkt; Goed nieuws, verhoging van het broodrantsoen; Mededeling van de kamppolitie, diefstal in het Casino, het bureau van de kamppolitie en recherche bevindt zich in barak 86, hoofd A. van Witsen; Electrische stroom alleen voor verlichting en watervoorziening, radio's en scheerapparaten; uitbreiding kamppolitie, oud-militairen worden verzocht zich te melden in barak 32, werkverdeling; sport, J. Barend neemt de organisatie ervan op zich; oorlogsoverzicht; postkantoor, openingstijden, barak 32; kantine; kledingmagazijn, barak 95, openingstijden; bridgedrive; melk- en etenskannen; was van vrijgezellen kan worden opgehaald.

De Westerborker nummer 4 van 20 april 1945

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het gehele personeel Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-05 Onderwerp: instructie over doorgeven van geconstateerde overtredingen door gedetineerden.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het gehele personeel Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-05 Onderwerp: instructie over doorgeven van geconstateerde overtredingen door gedetineerden.

Order van J.G. Buijvoets aan het personeel van Interneringskamp Westerbork

Groepsfoto genomen in de woning van de kampcommandant.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp; V.l.n.r.: Aus der Fünten; Frau Hassel; A.K. Gemmeker en tweede van rechts Frau Winkelkämpfer, secretaresse van Aus de Fünten.

Groepsfoto genomen in de woning van de kampcommandant.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp; V.l.n.r.: Aus der Fünten; Frau Hassel; A.K. Gemmeker en tweede van rechts Frau Winkelkämpfer, secretaresse van Aus de Fünten.

Foto van een gezelschap in de woning van de kampcommandant

Detail uit een grotere foto van Gemmeker, Albert K. tijdens het Joelfeest in kamp Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-19

Detail uit een grotere foto van Gemmeker, Albert K. tijdens het Joelfeest in kamp Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-19

Foto van Albert K. Gemmeker, commnadant van kamp Westerbork

Van: Boekhold C.J.&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-10 Onderwerp: appelplaats Heidekamp. Het aanbrengen van een nieuwe verharding. In de brief het voorstel tot verharding van de appelplaats. Hierbij een kort aanvullend briefje van G.K. Huisman aan J.G. Buijvoets over de uitvoering ervan. Van belang omdat de Gezags-compagnie hier gelegerd gaat worden.

Van: Boekhold C.J.&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-10 Onderwerp: appelplaats Heidekamp. Het aanbrengen van een nieuwe verharding. In de brief het voorstel tot verharding van de appelplaats. Hierbij een kort aanvullend briefje van G.K. Huisman aan J.G. Buijvoets over de uitvoering ervan. Van belang omdat de Gezags-compagnie hier gelegerd gaat worden.

Verzoek van C.J. Boekhold aan J.G Buijvoets over de verharding van de appelplaats in het Heidekamp/Lager

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali, Jettie, Boukje en familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-08 Onderwerp: vernomen dat het met de kinderen goed gaat; censuur; Zomerplaag is sanitaeter en verpleger in barak 67

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali, Jettie, Boukje en familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-08 Onderwerp: vernomen dat het met de kinderen goed gaat; censuur; Zomerplaag is sanitaeter en verpleger in barak 67

Brief van Morris Zomerplaag aan Ali en familie vanuit kamp Westerbork

van: Vlas, H. Mr., Bureau Burgerlijke Stand. Aan: Kockx, Th. en Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-29 Onderwerp: gang van zaken bij geboorte, huwelijk, overlijden etc.

van: Vlas, H. Mr., Bureau Burgerlijke Stand. Aan: Kockx, Th. en Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-29 Onderwerp: gang van zaken bij geboorte, huwelijk, overlijden etc.

Instructie van Mr. H. Vlas aan de commandanten van Interneringskamp Westerbork

Van: As van A. Aan: Cohen, L.A.A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04 Onderwerp: Bewijs van de heer Cohen om het kamp voor werkzaamheden te mogen verlaten. Ondertekend door de heer van As en de Canadese commandant de heer Connally.&nbsp;

Van: As van A. Aan: Cohen, L.A.A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04 Onderwerp: Bewijs van de heer Cohen om het kamp voor werkzaamheden te mogen verlaten. Ondertekend door de heer van As en de Canadese commandant de heer Connally.&nbsp;

Foto van een machtiging voor L.A.A. Cohen

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 95

Barak 32

Foto album&nbsp; Westerbork, kamp Foto album met foto's van huis van de commandant; werkende kampbewoners; voetballen; kinderen; cabaret; vee.&nbsp; Totaal 32 foto's (5101-3-01 t/m 5101-3-32)&nbsp; Op de map bevonden zich de initialen A.G. (Gemmeker) uitgevoerd in brons.

Foto album&nbsp; Westerbork, kamp Foto album met foto's van huis van de commandant; werkende kampbewoners; voetballen; kinderen; cabaret; vee.&nbsp; Totaal 32 foto's (5101-3-01 t/m 5101-3-32)&nbsp; Op de map bevonden zich de initialen A.G. (Gemmeker) uitgevoerd in brons.

JosephIsaac

Joseph
Isaac