In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Huisman, Emanuel Aan: Brandel, familie Plaats: Westerbork, kamp, barak 70 Datum: 1943-10-07 Onderwerp: pakketjes, goede zorgen; met alle drie kinderen is het fijn; Liesje heeft het druk met de verzorging van de kinderen; de twee oudsten gaan naar school…; pakketten tot 2 kilo…

Van: Huisman, Emanuel Aan: Brandel, familie Plaats: Westerbork, kamp, barak 70 Datum: 1943-10-07 Onderwerp: pakketjes, goede zorgen; met alle drie kinderen is het fijn; Liesje heeft het druk met de verzorging van de kinderen; de twee oudsten gaan naar school…; pakketten tot 2 kilo…

Briefkaart van Emanuel Huisman aan de familie Brandel

Van: Vaart, van de, D.&nbsp; Aan: Beste vriend (Philips, A.) Plaats: Doezum&nbsp; Datum: 1942-11-29&nbsp; Onderwerp: medeleven met omstandigheden over het lot van familie van Arthur en beschrijving van persoonlijke situatie van de schrijver. De schrijver is een (gewond geraakte) strijdmakker tijdens de meidagen van 1940.

Van: Vaart, van de, D.&nbsp; Aan: Beste vriend (Philips, A.) Plaats: Doezum&nbsp; Datum: 1942-11-29&nbsp; Onderwerp: medeleven met omstandigheden over het lot van familie van Arthur en beschrijving van persoonlijke situatie van de schrijver. De schrijver is een (gewond geraakte) strijdmakker tijdens de meidagen van 1940.

Brief van D. van der Vaart aan een vriend vanuit Doezum

Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Westerbork, kamp, 1944 Onderwerp: Tandarts/Zahnstation in brak 88.

Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Westerbork, kamp, 1944 Onderwerp: Tandarts/Zahnstation in brak 88.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: de arts/medische dienst Aan: Langstadt, Sara Plaats: Theresienstadt Datum: 1943/1944 Onderwerp: ziektemelding; Sara is werkzaam bij de Glimmer-afdeling in Theresienstadt.

Van: de arts/medische dienst Aan: Langstadt, Sara Plaats: Theresienstadt Datum: 1943/1944 Onderwerp: ziektemelding; Sara is werkzaam bij de Glimmer-afdeling in Theresienstadt.

Verklaring dat Sara Langstadt werkzaam bij de Glimmer in Theresienstadt ziek is

Bewijs van uitbetaling van de waarde van ingeleverde metalen aan Abraham Nijstad te Lochem, in verband met de inleveringsplicht, 25 juli 1941.

Bewijs uitbetaling ingeleverde metalen aan Abraham Nijstad

Verklaring Afgegeven door de Militaire Commissaris voor de provincie Drenthe Voor: Snoek, Hermine Datum: 1945-06-18 Betreft een vergunning om zich van Drenthe naar Wassenaar te begeven

Verklaring Afgegeven door de Militaire Commissaris voor de provincie Drenthe Voor: Snoek, Hermine Datum: 1945-06-18 Betreft een vergunning om zich van Drenthe naar Wassenaar te begeven

Verklaring van de Militaire Commissaris voor Hermine Snoek

Van: Vader en moeder Aan; Cohen, Lien Plaats: Grindelwald (poststempel) Datum: 1937-08-10 (poststempel) Onderwerp: Hoe laat ze zijn aangekomen in het hotel; een rit met de tandradbaan; veel regen maar warm en de mooie omgeving.

Van: Vader en moeder Aan; Cohen, Lien Plaats: Grindelwald (poststempel) Datum: 1937-08-10 (poststempel) Onderwerp: Hoe laat ze zijn aangekomen in het hotel; een rit met de tandradbaan; veel regen maar warm en de mooie omgeving.

van vader en moeder aan Lien (Sara) Cohen vanuit Grindelwald

Overzichtsfoto. Kaal landschap met op achtergrond barakken. Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1960-1965 Onder andere is te zien op de voorgrond barak 103 met daarachter een latrinebarak, de barakken met de nummers 50, het ketelhuis en het filterhuis.

Overzichtsfoto. Kaal landschap met op achtergrond barakken. Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1960-1965 Onder andere is te zien op de voorgrond barak 103 met daarachter een latrinebarak, de barakken met de nummers 50, het ketelhuis en het filterhuis.

Foto met een zicht op een deel van woonoord Schattenberg

Onderwerp: blanco-waslijst van het Prinses Beatrix Lyceum in Glion (Zwitserland)

Onderwerp: blanco-waslijst van het Prinses Beatrix Lyceum in Glion (Zwitserland)

Hartogde Hoop

Hartog
de Hoop