In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Barakken in kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1944.

Barakken in kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1944.

Een doorkijk tussen twee woonbarakken

Van: Pinkhof, Sophie Aan: Asscher-Pinkhof, Clara Plaats: Jerusalem Datum: 1943 Onderwerp: toestemming voor emigratie naar Palestina draagt het nummer: m/438/43/a/3.&nbsp;

Van: Pinkhof, Sophie Aan: Asscher-Pinkhof, Clara Plaats: Jerusalem Datum: 1943 Onderwerp: toestemming voor emigratie naar Palestina draagt het nummer: m/438/43/a/3.&nbsp;

Bericht van Sophie Pinkhof aan Clara Asscher Pinkhof vanuit Jerusalem

Sonder-Ausweis Cohen, Ettie, 28-8-20, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonder-Ausweis Cohen, Ettie, 28-8-20, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonderausweis van Ettie Cohen

Van: Schijveschuurder, Barend Aan: Schijveschuurder-Wessel, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-16 Onderwerp: bevrijding kamp Westerbork op 12 april, 's middags om half vijf; begroeting Canadezen; vertrek van de Duitse bewakers een dag ervoor. Er is geen schot gelost; het is niet bekend wanneer ze vrijgelaten zullen worden. Zoontje Fred en echtgenoot Tilly zijn in onderduik bevrijd.

Van: Schijveschuurder, Barend Aan: Schijveschuurder-Wessel, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-16 Onderwerp: bevrijding kamp Westerbork op 12 april, 's middags om half vijf; begroeting Canadezen; vertrek van de Duitse bewakers een dag ervoor. Er is geen schot gelost; het is niet bekend wanneer ze vrijgelaten zullen worden. Zoontje Fred en echtgenoot Tilly zijn in onderduik bevrijd.

Briefkaart van Barend Schijveschuurder aan T. Schijveschuurder-Wessel vanuit kamp Westerbork

Machtiging voor de geestelijke verzorging van de Christen Joden die ten gevolge van het vertrek uit hun woonplaatsen in kamp Westerbork of elders in Nederland verblijven.&nbsp; Afgegeven door de Algemene Synodale Commissie der Nederlandsche Hervormde Kerk.&nbsp; Datum: 1942-12-18

Machtiging voor de geestelijke verzorging van de Christen Joden die ten gevolge van het vertrek uit hun woonplaatsen in kamp Westerbork of elders in Nederland verblijven.&nbsp; Afgegeven door de Algemene Synodale Commissie der Nederlandsche Hervormde Kerk.&nbsp; Datum: 1942-12-18

Machtiging tot verzorging van gedoopte Joden die in kamp Westerbork of elders verblijven

Van: Stertzenbach, Wener Plaats: Westerbork Blz.: 14

Van: Stertzenbach, Wener Plaats: Westerbork Blz.: 14

Verslag

Van: de Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Lijnbaansgracht Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-12-02 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht vanuit kamp Westerbork van Sara Kortoef van Amstel: ‘zend dekens, al het andere hebben we ontvangen.' Het gevraagde moet uiterlijk op 3 december voor 3 uur bij de Lijnbaansgracht worden bezorgt. &nbsp;

Van: de Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Lijnbaansgracht Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-12-02 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht vanuit kamp Westerbork van Sara Kortoef van Amstel: ‘zend dekens, al het andere hebben we ontvangen.' Het gevraagde moet uiterlijk op 3 december voor 3 uur bij de Lijnbaansgracht worden bezorgt. &nbsp;

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam aan J. Kortoef met het verzoek een pakket te sturen

Van: Wijnschenk, E.&nbsp; Aan: Herinneringscentrum kamp Westerbork&nbsp; Plaats: San Bruno&nbsp; Datum: 1988-09-09&nbsp; Onderwerp: kampervaringen in Auschwitz en de herinneringen van zijn familie.&nbsp;

Van: Wijnschenk, E.&nbsp; Aan: Herinneringscentrum kamp Westerbork&nbsp; Plaats: San Bruno&nbsp; Datum: 1988-09-09&nbsp; Onderwerp: kampervaringen in Auschwitz en de herinneringen van zijn familie.&nbsp;

SalomonHoogstraal

Salomon
Hoogstraal