We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Bram Aan: de familie Sleutelberg Plaats: Amsterdam Datum: 1942-11-28 Onderwerp: alweer 9 maanden in Amsterdam, Bram blijft zich echter een Delfzijler voelen; het is rustig in Amsterdam, alleen zijn nog bij elkaar, je leeft bij de dag; Karel (Hoogstraal) zit bij hem bij de tafel. Ze zijn op deze plek sinds hun aankomst. Flora (Hoogstraal) en haar ouders wonen in het centrum; met Nathan (Hoogstraal) en Lena gaat het nogal mee; Antje en Simon wonen sinds zes weken in de buurt. zij maken het ook goed; hoe het gaat met verschillende personen in Farmsum en Delfzijl (Nieweg); Rine woont nog altijd op de oude plaats; Julius is weg. Een van de velen… Onderaan de brief met potlood: zojuist horen we dat Rine met de twee kinderen is weggehaald, 8 weken na Julius…Wie volgt

Van: Bram Aan: de familie Sleutelberg Plaats: Amsterdam Datum: 1942-11-28 Onderwerp: alweer 9 maanden in Amsterdam, Bram blijft zich echter een Delfzijler voelen; het is rustig in Amsterdam, alleen zijn nog bij elkaar, je leeft bij de dag; Karel (Hoogstraal) zit bij hem bij de tafel. Ze zijn op deze plek sinds hun aankomst. Flora (Hoogstraal) en haar ouders wonen in het centrum; met Nathan (Hoogstraal) en Lena gaat het nogal mee; Antje en Simon wonen sinds zes weken in de buurt. zij maken het ook goed; hoe het gaat met verschillende personen in Farmsum en Delfzijl (Nieweg); Rine woont nog altijd op de oude plaats; Julius is weg. Een van de velen… Onderaan de brief met potlood: zojuist horen we dat Rine met de twee kinderen is weggehaald, 8 weken na Julius…Wie volgt

Brief van Bram aan de familie Sleutelberg vanuit Amsterdam

Margot Abrahams groeide op in Bad Lippspringe. Haar vlucht naar Nederland bracht haar naar de volgende plaatsen:04.01.1939 Zeehuis, Verspijckweg 5, Bergen 22/03/1939 Ons Boschhuis, Arnhemschebovenweg 235, Driebergen-Rijssenburg 10/08/1939 Amsterdam, Z. Amstellaan 101, p/a Meyer Wouthuyzen 31/10/1939 Burgerweeshuis, St. Luciensteg / Kalverstraat 92, Amsterdam 31/05/1940 Amsterdam, Oosterparkstr. 21, N. Sajet 22/07/1940 Meisjesweeshuis, Rapenburgerstraat 171, Amsterdam. Op 5 december 1941 keerde ze terug naar Duitsland. Van mei tot juni 1942 bezocht ze de Joodse lagere scholen in Ahlem bij Hannover (6e klas). Margot werd op 29 mei 1942 ingeschreven in Ahlem, Wunstorfer Str. 1 (adres van de Israëlitische Tuinbouwschool). Ze werd gedeporteerd naar Theresienstadt in juli 1942 toen ze 13 jaar oud was. Van daaruit werd ze op 16 oktober 1944 naar Auschwitz gedeporteerd en na aankomst vermoord. zie ook https://www.dokin.nl/deceased_children/margot-abrahams-born-30-jan-1929

Van: de Burgerlijke Stand Aan: de aanvrager Plaats: Delfzijl Datum: 1952-01-23 Onderwerp: overlijden Lazarus Sleutelberg

Van: de Burgerlijke Stand Aan: de aanvrager Plaats: Delfzijl Datum: 1952-01-23 Onderwerp: overlijden Lazarus Sleutelberg

Uittreksel uit het Register van Overledenen over het overlijden van Lazarus Sleutelberg

Van: de Burgerlijke Stand Aan: de aanvrager Plaats: Delfzijl Datum: 1952-01-22 Onderwerp: overlijden van Esther Meijers

Van: de Burgerlijke Stand Aan: de aanvrager Plaats: Delfzijl Datum: 1952-01-22 Onderwerp: overlijden van Esther Meijers

Uittreksel uit het Register van Overledenen over het overlijden van Esther Meijers

Van: Hetty (moeder) Aan: Hanneke Plaats:&nbsp;Den Haag Datum: 1945 Onderwerp: eindelijk echt kunnen schrijven wat ze willen; weer blij te zijn dat ze terugkomt, briefje van Hanneke; Kees nog niet gezien (broertje Hanneke in onderduik); bloemen zijn gestuurd toen Hannekes naam op de lijst stond; straks weer samen op school; hongerwinter; Duitse bezetter; de moeder van Hetty nu pas verteld dat Hanneke was opgepakt..

Van: Hetty (moeder) Aan: Hanneke Plaats:&nbsp;Den Haag Datum: 1945 Onderwerp: eindelijk echt kunnen schrijven wat ze willen; weer blij te zijn dat ze terugkomt, briefje van Hanneke; Kees nog niet gezien (broertje Hanneke in onderduik); bloemen zijn gestuurd toen Hannekes naam op de lijst stond; straks weer samen op school; hongerwinter; Duitse bezetter; de moeder van Hetty nu pas verteld dat Hanneke was opgepakt..

Jacobde Hond

Jacob
de Hond