In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Befehlshaber der SS und des SD Lager Westerbork Aan: Müller-Kankelfitz, Martha, Julie Datum: 1942-07-11 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-) Onderwerp: ontslag uit kamp Westerbork. Martha is verplicht zich de melden bij de Zentralstelle für Jüdische Auswanderung te Amsterdam. Het ontslag was op basis van het feit dat Martha niet-Joods was. Ook haar Joodse echtgenoot en haar twee kinderen Gert en Gisela mochten kamp Westerbork verlaten.

Van: Befehlshaber der SS und des SD Lager Westerbork Aan: Müller-Kankelfitz, Martha, Julie Datum: 1942-07-11 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-) Onderwerp: ontslag uit kamp Westerbork. Martha is verplicht zich de melden bij de Zentralstelle für Jüdische Auswanderung te Amsterdam. Het ontslag was op basis van het feit dat Martha niet-Joods was. Ook haar Joodse echtgenoot en haar twee kinderen Gert en Gisela mochten kamp Westerbork verlaten.

Vrijlatingsbewijs voor Martha Müller-Kankelfitz

Van: Tauber, Fritz Israel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-20 Vrijgelaten op grond van: Fernmündliche anweisung der Zentralstelle für jüdische auswanderung, Amsterdam

Van: Tauber, Fritz Israel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-20 Vrijgelaten op grond van: Fernmündliche anweisung der Zentralstelle für jüdische auswanderung, Amsterdam

Vrijlatingsbewijs voor Fritz Tauber

Van: Asscher, Benjamin&nbsp; Onderwerp: zijn vrijlating op 16 juni 1943 uit kamp Westerbork. Benjamins vader William werd op dezelfde dag vrijgelaten.

Van: Asscher, Benjamin&nbsp; Onderwerp: zijn vrijlating op 16 juni 1943 uit kamp Westerbork. Benjamins vader William werd op dezelfde dag vrijgelaten.

Vrijlatingsbewijs voor Benjamin Asscher

De schouwburg.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Het podium in de Grote Zaal, de orkestbak en zitplaatsen (barak 9).

De schouwburg.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Het podium in de Grote Zaal, de orkestbak en zitplaatsen (barak 9).

Foto van de schouwburg in Interneringskamp Westerbork

Ingang van de kantine.&nbsp; Interneringskamp Westerbork, 1945.&nbsp; Ingang vrij personeel (links) en de ingang van de schouwburg (rechts).

Ingang van de kantine.&nbsp; Interneringskamp Westerbork, 1945.&nbsp; Ingang vrij personeel (links) en de ingang van de schouwburg (rechts).

Foto met de ingang van de kantine voor het personeel van het interneringskamp Westerbork

Foto van Sanders, Judith Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1944

Foto van Sanders, Judith Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1944

Foto van Judith Sanders gemaakt door Werner Breslauer in kamp Westerbork

Foto Foto van Sanders, Judith Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

Foto Foto van Sanders, Judith Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

Foto Foto van het gezin Sanders-Feitsma uit Leeuwarden. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1944 De barak op de achtergrond is mogelijk barak 41, waar de moeder met haar kinderen verbleef. Joseph was werkzaam als kippenboer in kamp Westerbork.&nbsp;

Foto Foto van het gezin Sanders-Feitsma uit Leeuwarden. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1944 De barak op de achtergrond is mogelijk barak 41, waar de moeder met haar kinderen verbleef. Joseph was werkzaam als kippenboer in kamp Westerbork.&nbsp;

Foto van het gezin Sanders-Feitsma voor hun barak in kamp Westerbork

Foto van Sanders-Feitsma, Martha en dochter Judith Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

Foto van Sanders-Feitsma, Martha en dochter Judith Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

Foto van Martha Sanders-Feitsma en haar dochter Judith

Kantine van het interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; De kantine voor gedetineerden met tafels en stoelen

Kantine van het interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; De kantine voor gedetineerden met tafels en stoelen

Foto van de kantine voor gedetineerden in het Interneringskamp Westerbork

Van: Tauber-Büks, Helena&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-11-20&nbsp; Vrijgelaten op grond van: Fernmündliche anweisung der Zentralstelle für jüdische Auswanderung, Amsterdam.

Van: Tauber-Büks, Helena&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-11-20&nbsp; Vrijgelaten op grond van: Fernmündliche anweisung der Zentralstelle für jüdische Auswanderung, Amsterdam.

Vrijlatingsbewijs voor Helene Tauber-Büks

Vrijlatingsbewijs/Entlassungsschein Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-15 Ondertekend door Frau Hassel

Vrijlatingsbewijs/Entlassungsschein Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-15 Ondertekend door Frau Hassel

Vrijlatingsbewijs uit kamp Westerbork voor Esther Boom-Jacobs

Vrijlatingsbewijs Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-15 Onderwerp: is op 1944-12-18 ontslagen uit Kamp Westerbork.

Vrijlatingsbewijs Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-15 Onderwerp: is op 1944-12-18 ontslagen uit Kamp Westerbork.

Van: Der Befehlshaber der Sicherheitspolizei und des SD für die besetzen niederl. Gebiete,Lager Westerbork Aan: Friedheim, Hans Geboren: 1918-07-30 Datum: 1942-08-23 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: vrijlating van Hans Friedheim op 23 augustus 1942 om te gaan werken bij een boer. Dit is bevestigd door de Kreisbauernführer en de boer zelf. Zij kunnen geen andere werkkracht vinden.&nbsp;

Van: Der Befehlshaber der Sicherheitspolizei und des SD für die besetzen niederl. Gebiete,Lager Westerbork Aan: Friedheim, Hans Geboren: 1918-07-30 Datum: 1942-08-23 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: vrijlating van Hans Friedheim op 23 augustus 1942 om te gaan werken bij een boer. Dit is bevestigd door de Kreisbauernführer en de boer zelf. Zij kunnen geen andere werkkracht vinden.&nbsp;

Vrijlatingsbewijs voor Hans Friedheim in kamp Westerpork

Foto van Hans Müller en Martha Julie Müller-Kankelfitz zittend voor hun barak. Datum: 1941-09-07 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)

Foto van Hans Müller en Martha Julie Müller-Kankelfitz zittend voor hun barak. Datum: 1941-09-07 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)

Werner GeorgHeinau

Werner Georg
Heinau