In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Verzoek Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, Centraal Voorlichtingsbureau Aan: Jong, de, H. Datum: 1943-05-21 Onderwerp: verzoek of hij langs wil komen met de te verzorgen stukken ten behoeve van Estella de Jong-Cohen.

Verzoek Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, Centraal Voorlichtingsbureau Aan: Jong, de, H. Datum: 1943-05-21 Onderwerp: verzoek of hij langs wil komen met de te verzorgen stukken ten behoeve van Estella de Jong-Cohen.

Verzoek van de Joodsche Raad voor Amsterdam, Centraal Voorlichtingsbureau aan H. de Jong

Van: Spiegel, Edith en &nbsp;Fritz; Spiegel-Berghausen, Elise Datum: 1946 Onderwerp: hereniging met hun moeder die naar Engeland was uitgeweken. Vader was in 1933 overleden.

Van: Spiegel, Edith en &nbsp;Fritz; Spiegel-Berghausen, Elise Datum: 1946 Onderwerp: hereniging met hun moeder die naar Engeland was uitgeweken. Vader was in 1933 overleden.

Foto van het gezin Spiegel in Engeland

Bericht van Adreswijziging Van: Stodel, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-03-09 Onderwerp: verhuizing van Amsterdam naar Kamp Westerbork, barak 67.

Bericht van Adreswijziging Van: Stodel, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-03-09 Onderwerp: verhuizing van Amsterdam naar Kamp Westerbork, barak 67.

Adreswijziging van H. Stodel van Amsterdam naar kamp Westerbork

Slaapbarak.&nbsp; Een slaapzaal; een lege slaapbarak van binnen.&nbsp; Westerbork, kamp, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.&nbsp;

Slaapbarak.&nbsp; Een slaapzaal; een lege slaapbarak van binnen.&nbsp; Westerbork, kamp, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.&nbsp;

van een zaal van een barak in aanbouw in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Werkplaatsen kamp Westerbork

Timmerwerkplaats

Van: Langstadt, Ruth Aan: Frank, M. Plaats: Westerbork, kamp, barak 50 Datum: 1943-10-28 Onderwerp: hartelijk dank voor de heerlijke pakketten; de rode kaart ondertekend door haar vader terugontvangen. Ruth had geld naar hun gestuurd en ze hebben het dus ontvangen; Ruths blijdschap was groot met dit teken van leven, een enorme geruststelling; met Ruth gaat het naar omstandigheden goed, ze ziet er goed uit en houdt zich flink…&nbsp;

Van: Langstadt, Ruth Aan: Frank, M. Plaats: Westerbork, kamp, barak 50 Datum: 1943-10-28 Onderwerp: hartelijk dank voor de heerlijke pakketten; de rode kaart ondertekend door haar vader terugontvangen. Ruth had geld naar hun gestuurd en ze hebben het dus ontvangen; Ruths blijdschap was groot met dit teken van leven, een enorme geruststelling; met Ruth gaat het naar omstandigheden goed, ze ziet er goed uit en houdt zich flink…&nbsp;

Briefkaart van Ruth Langstadt aan M. Frank vanuit kamp Westerbork

Van: Hoorn, van, Betsy Aan: Medema, mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-30 (maandagmorgen) Onderwerp: beschrijving van de situatie, koude, ze ligt drie hoog, het is te koud om haar potlood vast te houden, het is 10 uur en de kachel brand nog niet, ze werkt als ordonnans in het ziekenhuis. Ze heeft dienst van 13.00 tot 18.00. Er is vanmorgen weer een transport. De treinstaat al klaar. De helft van de barak heeft een oproep gekregen.

Van: Hoorn, van, Betsy Aan: Medema, mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-30 (maandagmorgen) Onderwerp: beschrijving van de situatie, koude, ze ligt drie hoog, het is te koud om haar potlood vast te houden, het is 10 uur en de kachel brand nog niet, ze werkt als ordonnans in het ziekenhuis. Ze heeft dienst van 13.00 tot 18.00. Er is vanmorgen weer een transport. De treinstaat al klaar. De helft van de barak heeft een oproep gekregen.

Brief van Betsy van Hoorn aan mej. Medema vanuit kamp Westerbork

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan: van Dam-Sleutelberg, G. Plaats: Amsterdam Datum: 1941-12-29 Onderwerp: voldaan aan de financiële verplichtingen.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan: van Dam-Sleutelberg, G. Plaats: Amsterdam Datum: 1941-12-29 Onderwerp: voldaan aan de financiële verplichtingen.

Verklaring van de Joodse Raad voor Amsterdam voor G. van Dam-Sleutelberg

Van: Meijer, H.I.&nbsp; Aan: Commissie van Advies voor de restitutie van eigendommen in het kamp Westerbork Plaats: Zwijndrecht Datum: 1946-04-15 Onderwerp: achtergelaten boeken in kamp Westerbork (Apotheek, barak 4). Vraag of deze nog aanwezig zijn.

Van: Meijer, H.I.&nbsp; Aan: Commissie van Advies voor de restitutie van eigendommen in het kamp Westerbork Plaats: Zwijndrecht Datum: 1946-04-15 Onderwerp: achtergelaten boeken in kamp Westerbork (Apotheek, barak 4). Vraag of deze nog aanwezig zijn.

Brief van Herman Meijer betreffende restitutie eigendommen

Kamporganisatie kamp Westerbork

Arbeidsverdeling kamp Westerbork

Ausweiskarte van Vlessing-Vomberg, Mientjen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

Ausweiskarte van Vlessing-Vomberg, Mientjen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

AronHärtz

Aron
Härtz