In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Fransche barakken kamp Westerbork

Tekening.&nbsp; Tekening van Kok, L. Max Kannewasser en Nol van Wesel (Johnny en Jones) aan het demonteren in de metaalbarak.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944-02

Tekening.&nbsp; Tekening van Kok, L. Max Kannewasser en Nol van Wesel (Johnny en Jones) aan het demonteren in de metaalbarak.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944-02

Max Kannewasser en Nol van Wesel aan het werk in de vliegtuigsloperij

Kamporganisatie kamp Westerbork

Dienstbereiche

Dienstbereich Werkstätten II

Dienstbereich Innendienst

Dienstbereich Besondere Lagerwerkstatten

Dienstbereich Erziehung und Fürsorge

Dienstbereich Gesundheitsdienst

Dienstbereich Ordnungsdienst und Notbereitschaft

Dienstbereich Aussendienst

Dienstbereich Werkstätten I

Dienstbereich Verwaltung

Dienstbereich Frauendienst

Dienstbereich Lagerkommandantur

Dienstbereich Hauptküche

Lagerbefehl No. 46&nbsp; Datum: 1943-08-25&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verlof; nieuw Dienstbereich (12), onder leiding van Beyer.

Lagerbefehl No. 46&nbsp; Datum: 1943-08-25&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verlof; nieuw Dienstbereich (12), onder leiding van Beyer.

Lagerbefehl No. 46

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-06-08, No. 37 Inhoud: Betreft Richard Kahn, barak 57 welke wordt gestraft omdat hij een valse opgave heeft verstrekt.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-06-08, No. 37 Inhoud: Betreft Richard Kahn, barak 57 welke wordt gestraft omdat hij een valse opgave heeft verstrekt.

Lagerbefehl No. 37

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-06-05, No. 36&nbsp; Inhoud: Spertijd; strafmaatregel Anna Pagener; benoeming groepsleiders.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-06-05, No. 36&nbsp; Inhoud: Spertijd; strafmaatregel Anna Pagener; benoeming groepsleiders.

Lagerbefehl No. 36

Verklaring Klaas Jansma verklaard dat het echtpaar Fritz en Helena Tauber vanaf 6 februari 1945 tot 17 april 1945, de dag van de bevrijding in zijn huis te Echten ondergedoken hebben gezeten. Datum: 1964-11-06 Plaats: Echten

Verklaring Klaas Jansma verklaard dat het echtpaar Fritz en Helena Tauber vanaf 6 februari 1945 tot 17 april 1945, de dag van de bevrijding in zijn huis te Echten ondergedoken hebben gezeten. Datum: 1964-11-06 Plaats: Echten

Verklaring van Klaas Jansma dat het echtpaar Tauber bij hem ondergedoken was

Verklaring L. Bruin verklaard dat het echtpaar Fritz en Helena Tauber vanaf 6 juni 1944 tot 6 februari 1945 in zijn huis te Echtenerbrug ondergedoken hebben gezeten. Datum: 1964-11-06 Plaats: Lemmer

Verklaring L. Bruin verklaard dat het echtpaar Fritz en Helena Tauber vanaf 6 juni 1944 tot 6 februari 1945 in zijn huis te Echtenerbrug ondergedoken hebben gezeten. Datum: 1964-11-06 Plaats: Lemmer

Verklaring van L. Bruin dat het echtpaar Tauber bij hem ondergedoken was

Legitimatiebewijs Van: Tauber, Fritz Israel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-18 Op achterzijde staat de aantekening 'bed 238'

Legitimatiebewijs Van: Tauber, Fritz Israel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-18 Op achterzijde staat de aantekening 'bed 238'

Bewijs van legitimatie van Frits Tauber in kamp Westerbork

Ontvangstbewijs Van: Tauber-Büks, Helena&nbsp; Afgegeven: 1942-11-18&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Ontvangstbewijs ingenomen hele en aangebroken bonkaarten voedingsmiddelen door de ambtenaar van de distributiedienst in kamp Westerbork

Ontvangstbewijs Van: Tauber-Büks, Helena&nbsp; Afgegeven: 1942-11-18&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Ontvangstbewijs ingenomen hele en aangebroken bonkaarten voedingsmiddelen door de ambtenaar van de distributiedienst in kamp Westerbork

Bewijs van ontvangst voor hele en aangebroken bonkaarten in kamp Westerbork

Legitimatiebewijs Van: Tauber- Büks, Helene Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-18 Op achterzijde staat de aantekening 'bed 124'

Legitimatiebewijs Van: Tauber- Büks, Helene Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-18 Op achterzijde staat de aantekening 'bed 124'

Bewijs van legitimatie van Helene Tauber-Büks in kamp Westerbork

Ontvangstbewijs&nbsp; Van: Tauber, Fritz&nbsp; Afgegeven: 1942-11-18&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: ingenomen hele en aangebroken bonkaarten voedingsmiddelen in kamp Westerbork.

Ontvangstbewijs&nbsp; Van: Tauber, Fritz&nbsp; Afgegeven: 1942-11-18&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: ingenomen hele en aangebroken bonkaarten voedingsmiddelen in kamp Westerbork.

Bewijs van ontvangst voor ingenomen hele en aangebroken bonkaarten in kamp Westerbork

Van: Vader&nbsp;(Philips, Eduard) Aan: Arthur en Mientje&nbsp; Plaats: Hoogeveen, ziekenhuis Datum: 1942 Onderwerp: zeer emotionele brief met een beschrijving van de omstandigheden, toekomstverwachtingen ('wie weet of ik je ooit terugzie') en diverse mededelingen. De dokter houdt hem nog vast in het ziekenhuis in Hoogeveen…

Van: Vader&nbsp;(Philips, Eduard) Aan: Arthur en Mientje&nbsp; Plaats: Hoogeveen, ziekenhuis Datum: 1942 Onderwerp: zeer emotionele brief met een beschrijving van de omstandigheden, toekomstverwachtingen ('wie weet of ik je ooit terugzie') en diverse mededelingen. De dokter houdt hem nog vast in het ziekenhuis in Hoogeveen…

Brief van Eduard Philips aan zoon Arthur Philips vanuit het ziekenhuis in Hoogeveen

Van: Nabarro, Jaap&nbsp; Aan: Philips, Arthur&nbsp; Plaats: Hoogeveen&nbsp; Datum: 1942-11 Onderwerp: ouders zijn naar Westerbork vertrokken ondanks een 'gespert' stempel.&nbsp;Er wordt door de Joodse Raad ervan uit gegaan dat Jaap' zijn vader in kamp Westerbork als timmerman aan het werk kan gaan. Jaap zit zelf met het dilemma wel of niet naar kamp Westerbork te gaan. Het feit dat zijn ouders mogelijk een vrijstelling van transport zullen krijgen, weerhoudt hem naar Westerbork te gaan en nog in het ziekenhuis te blijven. Doorsturen van brieven van vader van geadresseerde.&nbsp;

Van: Nabarro, Jaap&nbsp; Aan: Philips, Arthur&nbsp; Plaats: Hoogeveen&nbsp; Datum: 1942-11 Onderwerp: ouders zijn naar Westerbork vertrokken ondanks een 'gespert' stempel.&nbsp;Er wordt door de Joodse Raad ervan uit gegaan dat Jaap' zijn vader in kamp Westerbork als timmerman aan het werk kan gaan. Jaap zit zelf met het dilemma wel of niet naar kamp Westerbork te gaan. Het feit dat zijn ouders mogelijk een vrijstelling van transport zullen krijgen, weerhoudt hem naar Westerbork te gaan en nog in het ziekenhuis te blijven. Doorsturen van brieven van vader van geadresseerde.&nbsp;

Eliasden Hartog

Elias
den Hartog