In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Levie, Jo Aan: zijn familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-16 Onderwerp: hij heeft het ellendig; hij gaat naar school, maar daar is het tochtig; hij krijgt om de dag een verkoudheid; hij heeft de pest aan deze school; graag toesturen het boekje: Vaderlandse Geschiedenis II van 1648 tot nu; hij verlangd naar zijn familie en vooral naar huis; geen zware boeken meer sturen, ze hebben liever levensmiddelen; graag ook het aardrijkskundeboekje van Nederland, geen atlas; een boekje waar iets over de provincies geschreven wordt; groeten van een onbekende, die toch en bekende voor jullie is…

Van: Levie, Jo Aan: zijn familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-16 Onderwerp: hij heeft het ellendig; hij gaat naar school, maar daar is het tochtig; hij krijgt om de dag een verkoudheid; hij heeft de pest aan deze school; graag toesturen het boekje: Vaderlandse Geschiedenis II van 1648 tot nu; hij verlangd naar zijn familie en vooral naar huis; geen zware boeken meer sturen, ze hebben liever levensmiddelen; graag ook het aardrijkskundeboekje van Nederland, geen atlas; een boekje waar iets over de provincies geschreven wordt; groeten van een onbekende, die toch en bekende voor jullie is…

Brief van Jo Levie aan zijn familie vanuit kamp Westerbork

Het crematorium in de periode van het interneringskamp (niet meer functionerend) Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.

Het crematorium in de periode van het interneringskamp (niet meer functionerend) Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.

Foto van het crematorium in de periode van het Interneringskamp

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-02-25, No. 10 Inhoud: Spertijd; plaatsvervangende dienstleiders; inleveren van vergunningen; inlichtingen (richtlijnen) van het woningbureau, Lippmann Rosenthal en de Joodse Raad… Blz.: 2

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-02-25, No. 10 Inhoud: Spertijd; plaatsvervangende dienstleiders; inleveren van vergunningen; inlichtingen (richtlijnen) van het woningbureau, Lippmann Rosenthal en de Joodse Raad… Blz.: 2

Lagerbefehl No. 10

Van: Tribunaal voor het Arrondissement Assen Aan: Buursma-Zingstra, Grietje Plaats: Assen Datum: 1948-01-14 Onderwerp: eindigen internering; opheffing beheer; ontzetting &nbsp;actief- en passief kiesrecht.

Van: Tribunaal voor het Arrondissement Assen Aan: Buursma-Zingstra, Grietje Plaats: Assen Datum: 1948-01-14 Onderwerp: eindigen internering; opheffing beheer; ontzetting &nbsp;actief- en passief kiesrecht.

Brief van het Tribunaal Assen aan Grietje Buursma-Zingstra in verband met het eindigen van haar Internering in kamp Westerbork

Toelichting over verschillende collectiestukken die in het bezit van Aad van As waren: Oranje sjerp; prenttekening; fotoalbum Humor und Melodie en de&nbsp;De Westerborker.

Toelichting over verschillende collectiestukken die in het bezit van Aad van As waren: Oranje sjerp; prenttekening; fotoalbum Humor und Melodie en de&nbsp;De Westerborker.

Verslag van Aad van As over verschillende collectiestukken

Van: het Nederlandse Beheersinstituut, Bureau Den Haag Aan: van Cleef-Hilversum, mevrouw Plaats: Den Haag Datum: 1946-11-09 Onderwerp: benoeming tot bewindvoerder over Meijer van Cleef (echtgenoot).

Van: het Nederlandse Beheersinstituut, Bureau Den Haag Aan: van Cleef-Hilversum, mevrouw Plaats: Den Haag Datum: 1946-11-09 Onderwerp: benoeming tot bewindvoerder over Meijer van Cleef (echtgenoot).

Brief van het Nederlandse Beheersinstituut in verband van het benoemen van een bewindvoerder

Foto van de woning in Hoogezand. De woning werd het gezin Bloemhard toegewezen. Vanuit kamp Schattenberg is het gezin op 28 februari 1951 naar deze woning verhuisd. Plaats: Hoogezand Datum: 1951

Foto van de woning in Hoogezand. De woning werd het gezin Bloemhard toegewezen. Vanuit kamp Schattenberg is het gezin op 28 februari 1951 naar deze woning verhuisd. Plaats: Hoogezand Datum: 1951

Foto van de woning in Hoogezand die de familie Bloemhard werd toegewezen

Foto van Salomon Stodel op zijn werkplek met als bijschrift: ‘Zou er in Kremboong soms een toestel gedaald zijn?’ Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942&nbsp;

Foto van Salomon Stodel op zijn werkplek met als bijschrift: ‘Zou er in Kremboong soms een toestel gedaald zijn?’ Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942&nbsp;

Salomon Stodel op zijn werkplek in de buurt van het Joodse werkkamp Kremboong

Van: Klein, Jaap en Levit, Ben Aan: Kampinga, J. Plaats: Bergentheim, Joods werkkamp Kloosterhaar Datum: 1942-07-26 Onderwerp: gedrag en naamsverwisseling van kampgenoot Jacob Klein; de doctoren weten niet wat te doen met hem; ondanks alle ellende is het gevoel voor humor in het kamp nog niet verdwenen….

Van: Klein, Jaap en Levit, Ben Aan: Kampinga, J. Plaats: Bergentheim, Joods werkkamp Kloosterhaar Datum: 1942-07-26 Onderwerp: gedrag en naamsverwisseling van kampgenoot Jacob Klein; de doctoren weten niet wat te doen met hem; ondanks alle ellende is het gevoel voor humor in het kamp nog niet verdwenen….

Brief van Jaap aan J. Kampinga vanuit het Joodse werkkamp Kloosterhaar

Van: de Gemeente Roden Aan: Heijmans-de lange, J. Plaats: Roden&nbsp; Datum: 1942-09-24 Onderwerp: vaststelling status gemengd gehuwd zijnde.

Van: de Gemeente Roden Aan: Heijmans-de lange, J. Plaats: Roden&nbsp; Datum: 1942-09-24 Onderwerp: vaststelling status gemengd gehuwd zijnde.

Bewijs van ontvangst over indiening voor een verklaring van de vaststelling van een gemengd huwelijk

Van: Bed, G. Aan: Wesseldijk, familie Plaats: Westerbork, kamp/Interneringskamp Datum: 1945-04-29 Onderwerp: dank voor wat zij tot nu toe voor zijn zoon Harry hebben gedaan en nog doen; hoopt persoonlijk met zijn vrouw hun te kunnen bedanken; bevrijding; lenen van een fiets, waardoor een bezoek aan kamp Westerbork mogelijk was…&nbsp;

Van: Bed, G. Aan: Wesseldijk, familie Plaats: Westerbork, kamp/Interneringskamp Datum: 1945-04-29 Onderwerp: dank voor wat zij tot nu toe voor zijn zoon Harry hebben gedaan en nog doen; hoopt persoonlijk met zijn vrouw hun te kunnen bedanken; bevrijding; lenen van een fiets, waardoor een bezoek aan kamp Westerbork mogelijk was…&nbsp;

DavidHamburger

David
Hamburger