In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Aan: de Joodse Raad voor Amsterdam te kamp Westerbork (de heren Hannauer en Eckmann) Van: de Potugeesch Israëlitische Gemeente Plaats: Amsterdam Datum: 1943-10-28 Onderwerp: betreffende het plaatsen van de urn Julius Palache. De twee dochters uit het eerste huwelijk wensen een bijzetting op Zorgvlied en niet op Ouderkerk aan de Amstel. Weduwe Palache-Rosenberg bevindt zich op dat moment in barak 70. Gaarne verneemt de schrijver van de brief of de weduwe zich kan verenigen met het standpunt van de twee dochters….

Aan: de Joodse Raad voor Amsterdam te kamp Westerbork (de heren Hannauer en Eckmann) Van: de Potugeesch Israëlitische Gemeente Plaats: Amsterdam Datum: 1943-10-28 Onderwerp: betreffende het plaatsen van de urn Julius Palache. De twee dochters uit het eerste huwelijk wensen een bijzetting op Zorgvlied en niet op Ouderkerk aan de Amstel. Weduwe Palache-Rosenberg bevindt zich op dat moment in barak 70. Gaarne verneemt de schrijver van de brief of de weduwe zich kan verenigen met het standpunt van de twee dochters….

Brief aan de Joodse Raad voor Amsterdam te kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Spoorlijn kamp Westerbork

Smalspoor kamp Westerbork

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-07 Onderwerp: Beschrijving hoe de Jong van Lier, die Heymans van Amstel in Westerbork wil bezoeken, vanuit de richting Assen bij het kamp moet komen (met talloze (weg-) aanwijzingen en herkenningspunten vanaf Hooghalen naar het kamp toe)

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-07 Onderwerp: Beschrijving hoe de Jong van Lier, die Heymans van Amstel in Westerbork wil bezoeken, vanuit de richting Assen bij het kamp moet komen (met talloze (weg-) aanwijzingen en herkenningspunten vanaf Hooghalen naar het kamp toe)

Brief van E.B. Heijmans van Amstel aan C. de Jong van Lier vanuit kamp Westerbork

Gebouwen kamp Westerbork

Verbouwen gebouwen kamp Westerbork

Beheer kamp Westerbork

Ontstaan kamp Westerbork

Afbraak kamp Westerbork

Verkoop gebouwen kamp Westerbork

Ruiming gebouwen kamp Westerbork

Nieuwe bestemming gebouwen kamp Westerbork

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Departement van Financiën&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-12-06&nbsp; Onderwerp: geen interesse van Staatsbosbeheer voor de aankoop van de Franse barakken.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Departement van Financiën&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-12-06&nbsp; Onderwerp: geen interesse van Staatsbosbeheer voor de aankoop van de Franse barakken.

Brief van Houtvester Assen aan het Ministerie van Financiën

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1948-11-12&nbsp; Onderwerp: Opheffing interneringskamp. Boswachterij alleen geïnteresseerd in de varkensschuur en eventueel barak 11 om het hout te gebruiken voor reparatie van de schuur; een schafkeet en wachthuis 1. Van het stenen wachthuis kunnen misschien 2 woningen voor vaste medewerkers van de Boswachterij Hooghalen kunnen worden gemaakt….; er zijn suggesties voor meer overnames en compensatie voor Staatsbosbeheer bij opruimen van het terrein.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1948-11-12&nbsp; Onderwerp: Opheffing interneringskamp. Boswachterij alleen geïnteresseerd in de varkensschuur en eventueel barak 11 om het hout te gebruiken voor reparatie van de schuur; een schafkeet en wachthuis 1. Van het stenen wachthuis kunnen misschien 2 woningen voor vaste medewerkers van de Boswachterij Hooghalen kunnen worden gemaakt….; er zijn suggesties voor meer overnames en compensatie voor Staatsbosbeheer bij opruimen van het terrein.

Brief van Houtvester Assen aan de directeur van Staatsbosbeheer

Van: van Dam, Iszaak Aan: oom, tante en neefje (gezin Joseph van Dam) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-11 Onderwerp: slaapt driehoog; vader is ziek geweest; Iszaak vraagt of zijn neefje Bobby (Jacques) nog zo druk is en nog steeds met hem wil vechten; oom Levy (van Kollem) en tante Jetje zitten ook bij hun in de barak; vraag om een pakketje; Bram Koopman (barak 12) en Annie Tas behoren tot de vele kennissen die zich in het kamp bevinden…&nbsp;

Van: van Dam, Iszaak Aan: oom, tante en neefje (gezin Joseph van Dam) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-11 Onderwerp: slaapt driehoog; vader is ziek geweest; Iszaak vraagt of zijn neefje Bobby (Jacques) nog zo druk is en nog steeds met hem wil vechten; oom Levy (van Kollem) en tante Jetje zitten ook bij hun in de barak; vraag om een pakketje; Bram Koopman (barak 12) en Annie Tas behoren tot de vele kennissen die zich in het kamp bevinden…&nbsp;

AbrahamHamburg

Abraham
Hamburg