In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Haagman, Bep (Lion en Clara) Aan: Miep en Mary (De Vrijer, familie) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08 Onderwerp: Dick zelf gesproken, daarom een brief aan Miep en Mary; ze zijn nog in kamp Westerbork; ze hebben katoenen hoofdoeken nodig voor het werk buiten en soda achtige waspoeder voor de zeer vuile was; ook badhanddoeken en washandjes; voor Lion werkhemden en een riem/ceintuur voor Clara, voor haar overall; vanmiddag op koffievisite bij Feldmann (haar masseur), een hele afwisseling; gisteren goulash met vlees en kip, net vrijdagavond…; ze maakt een samenvatting van wat ze nodig hebben…

Van: Haagman, Bep (Lion en Clara) Aan: Miep en Mary (De Vrijer, familie) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08 Onderwerp: Dick zelf gesproken, daarom een brief aan Miep en Mary; ze zijn nog in kamp Westerbork; ze hebben katoenen hoofdoeken nodig voor het werk buiten en soda achtige waspoeder voor de zeer vuile was; ook badhanddoeken en washandjes; voor Lion werkhemden en een riem/ceintuur voor Clara, voor haar overall; vanmiddag op koffievisite bij Feldmann (haar masseur), een hele afwisseling; gisteren goulash met vlees en kip, net vrijdagavond…; ze maakt een samenvatting van wat ze nodig hebben…

Brief van Bep (Lion en Clara) Haagman aan Miep en Mary de Vrijer vanuit kamp Westerbork

Van: Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-01-02 Onderwerp: oom Bennie schrijft over wat Mathilde en Nathan is overkomen: tijdens het bombardement van 14 mei ging hun huis door de brand verloren; hierover willen ze pas praten als hun dochter en schoonzoon weer in Nederland zijn; naar Fietje gevlucht en daar vier weken verbleven; Mathilde wilde graag een eigen kamer en heeft toen iets gehuurd; na vijf weken bleek ook dit niet de oplossing; ze zijn toen bij Bennie ingetrokken; na twee maanden wilde Mathilde graag weer een eigen stekje hebben; schade enquêtecommissie, tegemoetkoming; kamer gehuurd en met meubels hier ingetrokken, bleek veel vocht te zitten; weer verhuisd, nu naar T. waar ze sinds 14 oktober wonen; het is alleen de binnenstad dat verloren is gegaan…

Van: Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-01-02 Onderwerp: oom Bennie schrijft over wat Mathilde en Nathan is overkomen: tijdens het bombardement van 14 mei ging hun huis door de brand verloren; hierover willen ze pas praten als hun dochter en schoonzoon weer in Nederland zijn; naar Fietje gevlucht en daar vier weken verbleven; Mathilde wilde graag een eigen kamer en heeft toen iets gehuurd; na vijf weken bleek ook dit niet de oplossing; ze zijn toen bij Bennie ingetrokken; na twee maanden wilde Mathilde graag weer een eigen stekje hebben; schade enquêtecommissie, tegemoetkoming; kamer gehuurd en met meubels hier ingetrokken, bleek veel vocht te zitten; weer verhuisd, nu naar T. waar ze sinds 14 oktober wonen; het is alleen de binnenstad dat verloren is gegaan…

Brief van oom Bennie en familie aan de familie Smit-van Koppelen vanuit Rotterdam

Van: Gewestelijk Arbeidsbureau Meppel Aan: Muller, Israel Levie Plaats: Meppel Datum: 1944-03-14 Onderwerp: verplicht werken als gemengd-gehuwde op het vliegveld Havelte.

Van: Gewestelijk Arbeidsbureau Meppel Aan: Muller, Israel Levie Plaats: Meppel Datum: 1944-03-14 Onderwerp: verplicht werken als gemengd-gehuwde op het vliegveld Havelte.

Oproep voor Israel Levie Muller om zich te melden in het Joodse werkkamp te Havelte

Van: Gewestelijk Arbeidsbureau Amsterdam Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1944-09-01 Onderwerp: Joseph wordt als gemengd-gehuwde geacht werkzaamheden verrichten op het vliegveld Havelte. Hij moet zich op 8 september melden op het Centraal Station.

Van: Gewestelijk Arbeidsbureau Amsterdam Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1944-09-01 Onderwerp: Joseph wordt als gemengd-gehuwde geacht werkzaamheden verrichten op het vliegveld Havelte. Hij moet zich op 8 september melden op het Centraal Station.

VictorHalberstadt

Victor
Halberstadt