We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Lagersonderbefehl Datum: 1943-08-12 Organisatie; dienstleiders

Lagersonderbefehl Datum: 1943-08-12 Organisatie; dienstleiders

Lagersonderbefehl

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-04, No. 11 Inhoud: Benoeming tot plaatsvervangende dienst- en groepsleider.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-04, No. 11 Inhoud: Benoeming tot plaatsvervangende dienst- en groepsleider.

Lagerbefehl No. 11

Van: Polak, G.&nbsp; Aan: Polak, S.&nbsp;(Westerbork, kamp, barak 22)&nbsp; Plaats: Vught&nbsp; Datum: 1943-06-20 Onderwerp: informatie omtrent familie (ouders). Het is voor Gerard uit te houden met leeftijdsgenoten om hem heen. Zijn ouders zijn ook in Vught. Hij vraagt aan zijn broer of Leo de Beer en de heer Hes nog in kamp Westerbork zijn.&nbsp;

Van: Polak, G.&nbsp; Aan: Polak, S.&nbsp;(Westerbork, kamp, barak 22)&nbsp; Plaats: Vught&nbsp; Datum: 1943-06-20 Onderwerp: informatie omtrent familie (ouders). Het is voor Gerard uit te houden met leeftijdsgenoten om hem heen. Zijn ouders zijn ook in Vught. Hij vraagt aan zijn broer of Leo de Beer en de heer Hes nog in kamp Westerbork zijn.&nbsp;

Brief van Gerard Polak aan zijn broer Salomon vanuit kamp Vught

Anti-Joodse maatregelen

Registratie van Joodse inwoners

Kamporganisatie kamp Westerbork

Joodse Ordedienst

Contactcommissie

Joodse Raad kamp Westerbork

Kampregelementen kamp Westerbork

Contacten kamp Westerbork met overheden

Post kamp Westerbork

Registratie kamp Westerbork

Boekhouding kamp Westerbork

Onderwijs kamp Westerbork

Machtsverhoudingen in kamp Westerbork

Visitatie kamp Westerbork

Beheer kamp Westerbork

Notbereitschaft

Dienstleiders

Dienstbereiche

Arbeidsverdeling kamp Westerbork

Ordonnansen

Fliegende Kolonne

Administratie kamp Westerbork

Brandweer kamp Westerbork

Financiën kamp Westerbork

Barakkenindeling

Overzichtslijst van organisatie van Kamp Westerbork. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Dienstbeiche1 t/m 6&nbsp;

Overzichtslijst van organisatie van Kamp Westerbork. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Dienstbeiche1 t/m 6&nbsp;

Overzicht van de organisatie van kamp Westerbork 1944-1945

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-21 Onderwerp: registratie van het binnenkomende transport uit kamp Vught in de Grote Zaal van kamp Westerbork.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-21 Onderwerp: registratie van het binnenkomende transport uit kamp Vught in de Grote Zaal van kamp Westerbork.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Deportatie naar kamp Westerbork

Aankomst in kamp Westerbork

Van:&nbsp;Abt. Bev. B. St. Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-28&nbsp; Onderwerp: huwelijk van het echtpaar Markstein-Heinemann.

Van:&nbsp;Abt. Bev. B. St. Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-28&nbsp; Onderwerp: huwelijk van het echtpaar Markstein-Heinemann.

Bericht over een gesloten huwelijk in kamp Westerbork

Van: van Dam-Kollem, Betje Aan: familie Plaats: Amsterdam, Adema van Scheltemaplein 1 Datum: 1943-06-20 Onderwerp: Betje is de avond ervoor (19 juni 1943) opgepakt en ondergebracht op de Adama van Scheltemaplein. Ze heeft voor familie wat geld achtergelaten. Bij elk woord dat ze schrijft valt een traan. Ze gaat mogelijk zondagavond naar kamp Westerbork, later in de brief schrijft ze: ‘ ik hoor zojuist dat we pas maandag vertrekken’&nbsp;

Van: van Dam-Kollem, Betje Aan: familie Plaats: Amsterdam, Adema van Scheltemaplein 1 Datum: 1943-06-20 Onderwerp: Betje is de avond ervoor (19 juni 1943) opgepakt en ondergebracht op de Adama van Scheltemaplein. Ze heeft voor familie wat geld achtergelaten. Bij elk woord dat ze schrijft valt een traan. Ze gaat mogelijk zondagavond naar kamp Westerbork, later in de brief schrijft ze: ‘ ik hoor zojuist dat we pas maandag vertrekken’&nbsp;

Brief van Betje van Dam-Kollem aan haar familie vanaf Adama Scheltemaplein 1

Van: Abt. Bev. B. St.&nbsp; Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-20 Onderwerp: in het kamp gesloten huwelijken in de periode april/mei 1943.

Van: Abt. Bev. B. St.&nbsp; Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-20 Onderwerp: in het kamp gesloten huwelijken in de periode april/mei 1943.

Lijst van gesloten huwelijken in kamp Westerbork in 1943

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: onbekend Datum: 1946 Onderwerp: een tekening van een bloem, Chaja van Bergen, groep 16.

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: onbekend Datum: 1946 Onderwerp: een tekening van een bloem, Chaja van Bergen, groep 16.

Tekening gemaakt door Chaja van Bergen voor haar moeder vanuit Engeland

Calendarium kamp Westerbork

1946

Twee werknemers in het administratiegebouw.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Kamp Westerbork, 1939-1940

Twee werknemers in het administratiegebouw.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Kamp Westerbork, 1939-1940

Aaltje Mozesvan der Hak-van den Berg

Aaltje Mozes
van der Hak-van den Berg