In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Foto van Joodse landarbeiders bij de familie Jonkers in Zwiggelte De foto werd gemaakt met de camera van Ernst (Erco) Cosmann. Het object was meegenomen door Ilse Birnbaum tijdens een bezoek aan de boerderij. Zij is zittende rechts op de foto. Links van haar Grete (Reta) Lehmann en Esther Singer.

Foto van Joodse landarbeiders bij de familie Jonkers in Zwiggelte De foto werd gemaakt met de camera van Ernst (Erco) Cosmann. Het object was meegenomen door Ilse Birnbaum tijdens een bezoek aan de boerderij. Zij is zittende rechts op de foto. Links van haar Grete (Reta) Lehmann en Esther Singer.

Foto van drie Joodse landarbeiders op het land van de familie Jonkers

Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-12-31 Plaats: Amsterdam Onderwerp: toewijzing extra voedsel voor de periode van 25-2-1943 tot en met 25-3-1943.

Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-12-31 Plaats: Amsterdam Onderwerp: toewijzing extra voedsel voor de periode van 25-2-1943 tot en met 25-3-1943.

Bewijs voor toewijzing extra voedsel voor J. Kortoef

Van: Kortoef, J. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12-29 Onderwerp: Toewijzing voor boter, gort…

Van: Kortoef, J. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12-29 Onderwerp: Toewijzing voor boter, gort…

Bewijs van toewijzing van voedsel voor J. Kortoef

Van: Kortoef, J. Datum: 1943-02-11 Onderwerp: toewijzing voedsel op doktersadvies

Van: Kortoef, J. Datum: 1943-02-11 Onderwerp: toewijzing voedsel op doktersadvies

Bewijs voor J. Kortoef voor toewijzing voedsel op doktersadvies

Toewijzing extra voedsel voor Kortoef, J. op doktersadvies. Het gaat om lege coupons.

Toewijzing extra voedsel voor Kortoef, J. op doktersadvies. Het gaat om lege coupons.

Bewijs van toewijzing van extra voedsel voor J. Kortoef

Akte in gebruik geven van grond en boerderij&nbsp; Datum: 1939-10-20 Tevens wijzigingen dat met ingang van 16 juli 1940 het kamp is ondergebracht bij het Ministerie van Justitie en dat het beheer van het kamp op 1 juli 1942 door de Duitse bezetter werd overgenomen, Den Haag, november 1942 en Assen, 23 januari 1943. &nbsp;

Akte in gebruik geven van grond en boerderij&nbsp; Datum: 1939-10-20 Tevens wijzigingen dat met ingang van 16 juli 1940 het kamp is ondergebracht bij het Ministerie van Justitie en dat het beheer van het kamp op 1 juli 1942 door de Duitse bezetter werd overgenomen, Den Haag, november 1942 en Assen, 23 januari 1943. &nbsp;

Verklaring van het in gebruik geven van de boerderij met grond ten behoeve van het Vluchtelingenkamp

Omstanders kamp Westerbork

Bezoeken kamp Westerbork

Particulier bezoek kamp Westerbork

Zakelijke bezoek kamp Westerbork

Detail van een familiebarak met raam en deur. Er staat een fiets tegen het raam en er is een vuilnisbak te zien. Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1960-1965

Detail van een familiebarak met raam en deur. Er staat een fiets tegen het raam en er is een vuilnisbak te zien. Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1960-1965

Foto van een detail van een familiebarak in woonoord Schattenberg

Plaatsen in kamp Westerbork

Kappersafdeling kamp Westerbork

Dienstwoning.&nbsp; De dienstwoning van de directeur/commandant van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Het zicht is op de woning van de commandant en het huis ernaast.&nbsp; Op de voorgrond is de grond geëgaliseerd voor wat later de 'Kommandantur' zal worden, grote lege vlakte.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Op de achterkant van de foto staat: 'Woning Dir. en Adj. Dir, Vl kamp'.

Dienstwoning.&nbsp; De dienstwoning van de directeur/commandant van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Het zicht is op de woning van de commandant en het huis ernaast.&nbsp; Op de voorgrond is de grond geëgaliseerd voor wat later de 'Kommandantur' zal worden, grote lege vlakte.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Op de achterkant van de foto staat: 'Woning Dir. en Adj. Dir, Vl kamp'.

van de woning van de directeur en onderdirecteur in aanbouw in een decor van een desolaat landschap

Barakken.&nbsp; Barakken in het Centraal Vluchtelingenkamp.&nbsp; Op de voorgrond is een kale vlakte zichtbaar; in de buurt van de barakken zijn graafwerkzaamheden.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Achter op de foto staat: 'Het noordelijk kampgedeelte, VL.kamp'.

Barakken.&nbsp; Barakken in het Centraal Vluchtelingenkamp.&nbsp; Op de voorgrond is een kale vlakte zichtbaar; in de buurt van de barakken zijn graafwerkzaamheden.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Achter op de foto staat: 'Het noordelijk kampgedeelte, VL.kamp'.

van een kale vlakte met zicht op de bouw van een aantal barakken van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Vos, J.&nbsp; Aan: Lackrooy, Dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-23&nbsp; Onderwerp: pakketten; dagelijkse gang van zaken; voedsel; bezoek; school.

Van: Vos, J.&nbsp; Aan: Lackrooy, Dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-23&nbsp; Onderwerp: pakketten; dagelijkse gang van zaken; voedsel; bezoek; school.

EvaHaagman-de Wit

Eva
Haagman-de Wit