In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-19 Onderwerp: aanstelling burger als kapper voor de Bewakingstroepen.

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-19 Onderwerp: aanstelling burger als kapper voor de Bewakingstroepen.

Mededeling van J. Grevelink aan J. Buijvoets over de aanstelling van een burger als kapper

Revisie elektrische installatie, wachtgebouw barak 75 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:50&nbsp; Datum: 1951-09-27

Revisie elektrische installatie, wachtgebouw barak 75 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:50&nbsp; Datum: 1951-09-27

Plattegrond van de elektrische installatie van barak 75 in het woonoord Schattenberg

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 01-06-1943 Nr. 326 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Roos, Sonja geb. 31-01-43 overleden te Westerbork op 28-05-1943 op 31-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 01-06-1943 Nr. 326 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Roos, Sonja geb. 31-01-43 overleden te Westerbork op 28-05-1943 op 31-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Sonja Roos

Orde van den Herdenkingsdienst. Gewijd aan de nagedachtenis van de joden die in de oorlog het leven lieten. Datum: 1945-07-19 Plaats: Synagoge der Portugeesch-Israelitische Gemeente, Amsterdam.

Orde van den Herdenkingsdienst. Gewijd aan de nagedachtenis van de joden die in de oorlog het leven lieten. Datum: 1945-07-19 Plaats: Synagoge der Portugeesch-Israelitische Gemeente, Amsterdam.

Orde van de herdenkingsdienst van de Nederlandsche Zionistenbond (Amsterdam)

Van: DGBR-Bewarings- en Interneringskamp Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-11 Onderwerp: loon (zakje) over de maand november 1948.

Van: DGBR-Bewarings- en Interneringskamp Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-11 Onderwerp: loon (zakje) over de maand november 1948.

Bewijs van uit te betalen loon aan R. Niemeijer in Interneringskamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 01-06-1943 Nr. 330 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Van der Hal, Victor Salli geb. 15-08-42 overleden te Westerbork op 31-05-1943 op 31-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 01-06-1943 Nr. 330 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Van der Hal, Victor Salli geb. 15-08-42 overleden te Westerbork op 31-05-1943 op 31-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Victor Salli van der Hal

Een meisje teruggekeerd uit Auschwitz verteld over haar lotgevallen. Blz.: 6

Een meisje teruggekeerd uit Auschwitz verteld over haar lotgevallen. Blz.: 6

Egodocument waarin een jonge vrouw schrijft over haar reis naar Auschwitz en het overleven van dit kamp

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 294 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Warendorf, Maurits geb. 09-05-76 overleden te Westerbork op 14-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 294 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Warendorf, Maurits geb. 09-05-76 overleden te Westerbork op 14-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Maurits Warendorf

Arbeitskarte Van: Noach, Jaap (Jacob) Geboren: 1919-04-08 Gruppe DB. 3 Ordedienst Datum: 1943-11-03 Plaats: Westerbork, kamp, barak 22

Arbeitskarte Van: Noach, Jaap (Jacob) Geboren: 1919-04-08 Gruppe DB. 3 Ordedienst Datum: 1943-11-03 Plaats: Westerbork, kamp, barak 22

Arbeitskarte van Jacob Noach

Van: Commissaris der prov. Groningen&nbsp; Aan: Burgemeesters prov. Groningen&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1940-10-14&nbsp; Onderwerp: uitvoering van verordening Joodse afkomst (aantal grootouders) bewoners van de gemeente.&nbsp;

Van: Commissaris der prov. Groningen&nbsp; Aan: Burgemeesters prov. Groningen&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1940-10-14&nbsp; Onderwerp: uitvoering van verordening Joodse afkomst (aantal grootouders) bewoners van de gemeente.&nbsp;

Brief van de Commissaris van de provincie Groningen aan de burgemeesters van de provincie

Van: Burgemeester gem. Zuidbroek&nbsp; Aan: Geneeskundig inspecteur Volksgezondheid Groningen&nbsp; Plaats: Zuidbroek&nbsp; Datum: 1940-10-30&nbsp; Onderwerp: artsen van Joodse afkomst.

Van: Burgemeester gem. Zuidbroek&nbsp; Aan: Geneeskundig inspecteur Volksgezondheid Groningen&nbsp; Plaats: Zuidbroek&nbsp; Datum: 1940-10-30&nbsp; Onderwerp: artsen van Joodse afkomst.

Brief van de Burgemeester Zuidbroek aan de Geneeskundig Inspecteur Volksgezondheid Groningen

Van: Departement van Justitie (Afwikkelingsbureau voormalig Bewarings- en Verblijfskamp) Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats:&nbsp; Datum: 1949-02 Onderwerp: afwikkeling…

Van: Departement van Justitie (Afwikkelingsbureau voormalig Bewarings- en Verblijfskamp) Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats:&nbsp; Datum: 1949-02 Onderwerp: afwikkeling…

Enveloppe van het Departement van Justitie aan R. Niemeijer

Van: Visser, Bertie (dochter van Asser Visser) Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-13 Onderwerp: Omstandigheden thuis, razzia's

Van: Visser, Bertie (dochter van Asser Visser) Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-13 Onderwerp: Omstandigheden thuis, razzia's

Brief van Bertie Visser aan Asser Visser vanuit Amsterdam

Mededeling Van: Gemmeker, A.K. Aan: Emden, van, Beatrix E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-09 Onderwerp: vrijstelling van transport.

Mededeling Van: Gemmeker, A.K. Aan: Emden, van, Beatrix E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-09 Onderwerp: vrijstelling van transport.

Mededeling van kampcommandant Gemmeker aan Beatrix van Emden

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-04-01, No. 72 Inhoud: Invoering van de zomertijd; bepalingen voor de Paaschdagen.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-04-01, No. 72 Inhoud: Invoering van de zomertijd; bepalingen voor de Paaschdagen.

Lagerbefehl No. 72

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 334 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Biegel, Rebekka Aleida geb. 25-07-86 overleden te Westerbork op 01-06-1943 op 04-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 334 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Biegel, Rebekka Aleida geb. 25-07-86 overleden te Westerbork op 01-06-1943 op 04-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Rebekka Aleida Biegel

Adreswijziging van het echtpaar Van de Hoeden-Cohen, Joseph en Cato van Amsterdam naar kamp Westerbork.

Adreswijziging van het echtpaar Van de Hoeden-Cohen, Joseph en Cato van Amsterdam naar kamp Westerbork.

Adreswijziging van het echtpaar van de Hoeden-Cohen vanuit kamp Westerbork

Van: oom Sal Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-06-11 Onderwerp: zowaar een briefje van oom Sal; hij heeft het druk op het kantoor; briefjes van Chaja gelezen die ze aan haar moeder en opa en oma heeft geschreven; schrijven en een kaart sturen van het Centraal Station voor haar dagboek; hier ontvang je twee van die kaarten, de ene is een luchtfoto; beschrijving van de luchtfoto; geniet maar fijn…

Van: oom Sal Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-06-11 Onderwerp: zowaar een briefje van oom Sal; hij heeft het druk op het kantoor; briefjes van Chaja gelezen die ze aan haar moeder en opa en oma heeft geschreven; schrijven en een kaart sturen van het Centraal Station voor haar dagboek; hier ontvang je twee van die kaarten, de ene is een luchtfoto; beschrijving van de luchtfoto; geniet maar fijn…

Brief van oom Sal aan Chaja van Bergen vanuit Amsterdam

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-11, No. 14 Inhoud: Appèl; intrekkingsbeschikking

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-11, No. 14 Inhoud: Appèl; intrekkingsbeschikking

Lagerbefehl No. 14

Naziconcentratiekampen

Kamp Anhalt

Kazerne Dossin

Kamp Annaburg

Kamp Annaberg

Kamp Stara Kuznica

Kamp Allach

Auschwitz II

Auschwitz I

Kamp Augsburg

Kamp Bisingen

Kamp Biberach

Kamp Beuthen

Kamp Bernhausen

Bergen-Belsen

Kamp Beendorf

Kamp Bad-Warmbrunn

Auschwitz III

Kamp Blechhammer

Kamp Bismarckhütte

Kamp Amersfoort

Kamp Landeshut

Kamp Krenau

Kamp Köningshütte

Kamp Kochanowitz

Kamp Lieberose

Kamp Leitmeritz

Kamp Laurahütte

Kamp Laufen Salzach

Kamp Langenstein-Zwieberge

Kamp Reichenbach

Kamp Lübeck

Kamp Lübben

Kamp Loslau

Kamp Lohheide

Kamp Lippstadt

Kamp Majdanek

Kamp Lüneburg

Kamp Ludwigslust

Kamp Ludwigsdorf

Kamp Lublin

Kamp Maskie

Kamp Mariënburg

Kamp Marbach

Kamp Malchow

Kamp Malapane

Kamp Malachit

Kamp Melk

Kamp Mecklenburg

Kamp Mechtal

Mauthausen

Kamp Natzweiler-Struthof

Kamp Nachod

Kamp Myslowitz

Kamp Mühlerberg

Kamp Mühldorf

Kamp Mittelbau Dora

Kamp Meuselwitz

Kamp Neustadt

Kamp Neukirch

Neuengamme

Kamp Tröglitz

Kamp Friedland

Kamp Flossenbürg

Kamp Feldafing

Kamp Faulbrück

Kamp Fallersleben

Kamp Ellrich

Kamp Eidelstedt

Kamp Echterdingen

Kamp Fürstengrube

Kamp Fürstenberg

Kamp Ganacker

Kamp Gross Schweidnitz

Kamp Gross Rosen

Kamp Gröditz

Kamp Graditz

Kamp Golleschau

Kamp Gogolin

Kamp Gleiwitz

Kamp Gardelegen

Kamp Grünberg

Kamp Gusen

Kamp Günthergrube

Kamp Hillersleben

Kamp Hannover

Kamp Hamburg

Kamp Halle-Salle

Kamp Hajduki

Kamp Hailfingen

Kamp Hagenau

Kamp Haaren

Kamp Hurwenen

Kamp Hirschberg

Kamp Hinterbrühl

Kamp Kleinmangersdorf

Kamp Klein Schönau

Kamp Kittlitztreben

Kamp Kaufering

Kamp Jaworsno

Kamp Jawischowitz

Sonder-Ausweis Wolff, Jacob, 28-6-11, B11 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: arischen Haeusern Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Wolff, Jacob, 28-6-11, B11 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: arischen Haeusern Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Jacob Wolff

Dienstwoning.&nbsp; Dienstwoning van de onderdirecteur, kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.

Dienstwoning.&nbsp; Dienstwoning van de onderdirecteur, kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.

van de bouw van de dienstwoning van de onderdirecteur in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan; de familie Prins Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-30 Onderwerp: verzoek om een voedselpakket te sturen naar Sara Querido in kamp Vught.&nbsp;

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan; de familie Prins Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-30 Onderwerp: verzoek om een voedselpakket te sturen naar Sara Querido in kamp Vught.&nbsp;

Brief van de Joodse Raad aan de familie Prins met het verzoek een pakket te sturen naar Sara Querido in kamp Vught

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Germaans Joelfeest georganiseerd door Gemmeker, A.K.&nbsp; PLaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-19&nbsp; V.l.n.r.: Untersturmfuhrer Hassel; Frau Hassel; Gemmeker en Sturmbannfuhrer Aus der Funten.

Germaans Joelfeest georganiseerd door Gemmeker, A.K.&nbsp; PLaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-19&nbsp; V.l.n.r.: Untersturmfuhrer Hassel; Frau Hassel; Gemmeker en Sturmbannfuhrer Aus der Funten.

Rozettede Groot

Rozette
de Groot