In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Sleutelberg-Bamberger, Judikje, Borach en Meijer Aan: van Dam-Sleutelberg, Golina en Aron Plaats: Farmsum Datum: 1942-08-05 Onderwerp: brief ontvangen; pakje; …

Van: Sleutelberg-Bamberger, Judikje, Borach en Meijer Aan: van Dam-Sleutelberg, Golina en Aron Plaats: Farmsum Datum: 1942-08-05 Onderwerp: brief ontvangen; pakje; …

Brief van Judikje Sleutelberg, Borach en Meijer aan het gezin van Dam-Sleutelberg vanuit Farmsum

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-10 Onderwerp: Werkzaam als verpleegster in het Apeldoornsche Bosch, haar vader en rest van het gezin opgepakt en naar Westerbork gestuurd. Ze was twee dagen vrij en heeft hen brieven gestuurd. Ze is blij dat ze samen zijn, maar ze vindt het moeilijk. Vraagt naar ouderlijk huis in Borger en of de spullen er nog staan. Verpleging Apeldoornsche Bosch moet 13 oktober naar Amsterdam en een deel krijgt dan een vrijstelling.&nbsp;

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-10 Onderwerp: Werkzaam als verpleegster in het Apeldoornsche Bosch, haar vader en rest van het gezin opgepakt en naar Westerbork gestuurd. Ze was twee dagen vrij en heeft hen brieven gestuurd. Ze is blij dat ze samen zijn, maar ze vindt het moeilijk. Vraagt naar ouderlijk huis in Borger en of de spullen er nog staan. Verpleging Apeldoornsche Bosch moet 13 oktober naar Amsterdam en een deel krijgt dan een vrijstelling.&nbsp;

Brief van Lina Dalsheim aan Gretha van Dijk vanuit het Apeldoornsche Bosch

Bewijs van crematie Datum: 23-03-1943 Nr. 129 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Rosenfeld, Max Israel geb. 25-05-67 overleden 18-03-1943 te Westerbork op: 22-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 23-03-1943 Nr. 129 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Rosenfeld, Max Israel geb. 25-05-67 overleden 18-03-1943 te Westerbork op: 22-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Max Israel Rosenfeld

Van: Inspectie der Domeinen&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1951-12-07&nbsp; Onderwerp: inzake afbraak van het crematorium te Westerbork. Bevestiging ontvangst van de opbrengst van 351 gulden.

Van: Inspectie der Domeinen&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1951-12-07&nbsp; Onderwerp: inzake afbraak van het crematorium te Westerbork. Bevestiging ontvangst van de opbrengst van 351 gulden.

Brief van de Inspectie der Domeinen aan de Houtvester Assen

Voorschrift uit kamp Vught Elke gevangene mag per week slechts 1 pakket van ten hoogste 2 1/2 kg. ontvangen.

Voorschrift uit kamp Vught Elke gevangene mag per week slechts 1 pakket van ten hoogste 2 1/2 kg. ontvangen.

Voorschrift uit kamp Vught

Van: Presser, Maurits Aan: Huizinga-Swaluw, Christine (moeder) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-07-30 Onderwerp: afscheidsbrief, want bijna op transport; ze zijn in goede gezondheid, voedselrantsoen was niet slecht; vraag aan moeder om op bezoek te gaan bij Loesje (dochter Louise); hoop op weerzien

Van: Presser, Maurits Aan: Huizinga-Swaluw, Christine (moeder) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-07-30 Onderwerp: afscheidsbrief, want bijna op transport; ze zijn in goede gezondheid, voedselrantsoen was niet slecht; vraag aan moeder om op bezoek te gaan bij Loesje (dochter Louise); hoop op weerzien

Ganny Mannyde Groot

Ganny Manny
de Groot