In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: van Koppelen Bannet, Mathilda (geschreven door Bennie Bannet) Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-10-14 Onderwerp: brief lag al klaar om verstuurd te worden; vertrek van Mathilda met anderen naar kamp Westerbork…&nbsp;

Van: van Koppelen Bannet, Mathilda (geschreven door Bennie Bannet) Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-10-14 Onderwerp: brief lag al klaar om verstuurd te worden; vertrek van Mathilda met anderen naar kamp Westerbork…&nbsp;

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan het gezin Smit-van Koppelen vanuit Rotterdam

Van: Sitters, (Jo of To) Aan: Annie (Bakker-Dobrowitsky) Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-29 Onderwerp: Greet, haar moeder en Lien zijn vannacht weggehaald, voor alle zekerheid laat ik het je nog maar even weten; geprobeerd Bob te bereiken, maar hij hoorde dat hij ziek was; ze zijn al doorgestuurd naar Westerbork; hij heeft pakketjes gestuurd op het adres van Annie, dus als ze niet terechtkomen en worden teruggestuurd weet ze ervan…

Van: Sitters, (Jo of To) Aan: Annie (Bakker-Dobrowitsky) Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-29 Onderwerp: Greet, haar moeder en Lien zijn vannacht weggehaald, voor alle zekerheid laat ik het je nog maar even weten; geprobeerd Bob te bereiken, maar hij hoorde dat hij ziek was; ze zijn al doorgestuurd naar Westerbork; hij heeft pakketjes gestuurd op het adres van Annie, dus als ze niet terechtkomen en worden teruggestuurd weet ze ervan…

Brief van Sitters aan Annie vanuit Amsterdam

Joodse gemeenschappen in Nederland

Joodse gemeenten in Overijssel

Joodse gemeente Denekamp

Joodse gemeente Bathmen

Joodse gemeente Balkbrug

Joodse gemeente Delden

Joodse gemeente Wierden

Joodse gemeente Deventer

Joodse gemeente Diepenheim

Joodse gemeente Dalfsen

Joodse gemeente Borne

Joodse gemeente Blokzijl

Joodse gemeente Dedemsvaart

Joodse gemeente Vriezenveen

Joodse gemeente Haaksbergen

Joodse gemeente Gramsbergen

Joodse gemeente Hardenberg

Joodse gemeente Nieuwleusen

Joodse gemeente Markelo

Joodse gemeente Vollenhove

Joodse gemeente Losser

Joodse gemeente Zwartsluis

Joodse gemeente Lonneker

Joodse gemeente Goor

Joodse gemeente Kampen

Joodse gemeente Zwolle

Joodse gemeente Holten

Joodse gemeente Hellendoorn

Joodse gemeente Enter

Joodse gemeente Enschede

Joodse gemeente Almelo

Joodse gemeente Hasselt

Joodse gemeente Nijverdal

Joodse gemeente Oldenzaal

Joodse gemeente Ommen

Joodse gemeente Ootmarsum

Joodse gemeente Raalte

Joodse gemeente Rijssen

Joodse gemeente Staphorst

Joodse gemeente Steenwijk

Joodse gemeente Wijhe

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-07-08 Onderwerp: Dagelijks leven en vrije tijd in het Apeldoornsche Bosch; ooms zitten in een (werk)kamp; afleiding zoeken, maar tussendoor veel aan nare dingen denken

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-07-08 Onderwerp: Dagelijks leven en vrije tijd in het Apeldoornsche Bosch; ooms zitten in een (werk)kamp; afleiding zoeken, maar tussendoor veel aan nare dingen denken

Brief van Lina Jacoba Dalsheim aan Gretha van Dijk vanuit het Apeldoornsche Bosch

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-09-29 Onderwerp: Dagelijks leven in het Apeldoornsche Bosch; beschrijving van nachtdiensten en lol met collega's en patiënten; begonnen met volksdansen, is erg leuk

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-09-29 Onderwerp: Dagelijks leven in het Apeldoornsche Bosch; beschrijving van nachtdiensten en lol met collega's en patiënten; begonnen met volksdansen, is erg leuk

Elly DoraGoudvis

Elly Dora
Goudvis