In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Mededeling Datum: 1943-03-12 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: cursussen voor volwassenen

Mededeling Datum: 1943-03-12 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: cursussen voor volwassenen

Mededeling over cursussen voor volwassenen

Aaron Walg kwam op 3 september 1942 met zijn gezin aan in kamp Westerbork. De volgende dag vertrokken ze alweer met een transport naar Auschwitz. Moeder Ester Walg-Cracau en haar vier zoontjes Victor, Marcus, Aaron en Jacques werden op 7 september 1942, meteen na aankomst in Auschwitz, vermoord. Vader Abraham Walg werd in het kader van de Coseltransporten tewerkgesteld. Hij komt uiteindelijk in februari 1944 in Extern Kommando Ludwigsdorf om het leven.&nbsp;

Van: Vader (Philips, E.) Aan: Philips, A. Plaats: Gijsselte Datum: 1942 Onderwerp: hartelijk gefeliciteerd. Arthur bevindt zich in Herstelllingsoord Kareol in Aerdenhout.

Van: Vader (Philips, E.) Aan: Philips, A. Plaats: Gijsselte Datum: 1942 Onderwerp: hartelijk gefeliciteerd. Arthur bevindt zich in Herstelllingsoord Kareol in Aerdenhout.

van Eduard Philips aan Arthur Philips vanuit Werkkamp Gijjsselte

Van: Fam. Slier Aan: Philips, A., Dhr.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: augustus 1942 Onderwerp: omstandigheden, mee wegbrengen van de vader van Abraham, om half vier reed de trein weg. Hopelijk is hij voor korte duur weg. Eduard is op weg naar het Joodse werkkamp Gijsselte.

Van: Fam. Slier Aan: Philips, A., Dhr.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: augustus 1942 Onderwerp: omstandigheden, mee wegbrengen van de vader van Abraham, om half vier reed de trein weg. Hopelijk is hij voor korte duur weg. Eduard is op weg naar het Joodse werkkamp Gijsselte.

Ansichtkaart van de familie Slier aan Arthur Philips vanuit Amsterdam

Van: Stad, S.J.&nbsp; Aan: Schermer, F.&nbsp; Plaats: Rijkswerkkamp Gijsselte (Gijzelte)&nbsp; Datum: 1942 Onderwerp: (werk) omstandigheden&nbsp; Bijzonderheden: op achterzijde is een tekening gemaakt van het ‘putten’. Met bijbehorende enveloppe

Van: Stad, S.J.&nbsp; Aan: Schermer, F.&nbsp; Plaats: Rijkswerkkamp Gijsselte (Gijzelte)&nbsp; Datum: 1942 Onderwerp: (werk) omstandigheden&nbsp; Bijzonderheden: op achterzijde is een tekening gemaakt van het ‘putten’. Met bijbehorende enveloppe

Brief van S. J. Stad aan F. Schermer vanuit het Joodse werkkamp Gijsselte

Joodse werkkampen

Joods werkkamp Gijsselte

Van: Burgemeester van Hoogeveen&nbsp; Aan: Burgemeester van Zuidbroek&nbsp; Plaats: Hoogeveen&nbsp; Datum: 1940-10-15&nbsp; Onderwerp: verklaring dat Lion van der Wijk en Foktje Meijer van Joodse bloede zijn.

Van: Burgemeester van Hoogeveen&nbsp; Aan: Burgemeester van Zuidbroek&nbsp; Plaats: Hoogeveen&nbsp; Datum: 1940-10-15&nbsp; Onderwerp: verklaring dat Lion van der Wijk en Foktje Meijer van Joodse bloede zijn.

Brief van de Burgemeester van Hoogeveen aan de Burgemeester van Zuidbroek

Van: Burgemeester Westerbork Plaats: Westerbork Datum: 1944-06-08 Onderwerp: bevestiging dat persoon op foto Leeven, van, Aaron is.

Van: Burgemeester Westerbork Plaats: Westerbork Datum: 1944-06-08 Onderwerp: bevestiging dat persoon op foto Leeven, van, Aaron is.

Verklaring van de gemeente Westerbork over een foto van Aaron van Leeven

Van: Amsterdam, gemeente Aan: Kortoef, S. Onderwerp: voorlopig bewijs. Het definitieve volgt binnen vier weken.

Van: Amsterdam, gemeente Aan: Kortoef, S. Onderwerp: voorlopig bewijs. Het definitieve volgt binnen vier weken.

Bewijs voor het inleveren van een aanmeldingsformulier door S. Kortoef

Van: van Aalderen, A, de Vertrouwensraad Hoogeveen Aan: van Zuiden, Max Plaats: Hoogeveen Datum: 1946-01-17 Onderwerp: Verklaring van de heer van Olde dat Max is altijd in Hoogeveen woonachtig geweest, tijdens de oorlog moest hij zich als Jood melden en is in onderduik gegaan…

Van: van Aalderen, A, de Vertrouwensraad Hoogeveen Aan: van Zuiden, Max Plaats: Hoogeveen Datum: 1946-01-17 Onderwerp: Verklaring van de heer van Olde dat Max is altijd in Hoogeveen woonachtig geweest, tijdens de oorlog moest hij zich als Jood melden en is in onderduik gegaan…

Verklaring van Van Aalderen van de Vertrouwensraad Hoogeveen over Max van Zuiden

Van: Centraal Registratiebureau voor Joden Aan: Hack, L.E.M.

Van: Centraal Registratiebureau voor Joden Aan: Hack, L.E.M.

Enveloppe van het Centraal Registratiebureau voor Joden aan L.E.M. Hack

Van: Amsterdam, gemeente Aan: Kortoef-Leijden Amstel, van, S. Onderwerp: voorlopig bewijs. Het definitieve volgt binnen vier weken.

Van: Amsterdam, gemeente Aan: Kortoef-Leijden Amstel, van, S. Onderwerp: voorlopig bewijs. Het definitieve volgt binnen vier weken.

Bewijs voor het inleveren van een aanmeldingsformulier door S. Kortoef-Leijden van Amstel

Van: Amsterdam, gemeente Aan: Korthoef, J. Onderwerp: voorlopig bewijs. Het definitieve volgt binnen vier weken.

Van: Amsterdam, gemeente Aan: Korthoef, J. Onderwerp: voorlopig bewijs. Het definitieve volgt binnen vier weken.

Bewijs voor het inleveren van een aanmeldingsformulier door J. Kortoef

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-04-10 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-04-10 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Bewijs van verzending van een pakket aan Sara Kortoef-Leijden van Amstel in kamp Westerbork

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-03-01 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-03-01 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-03-29 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-03-29 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1942-12-23 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1942-12-23 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-01-23 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp: verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-01-23 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp: verzenden van een pakket.

MargareteGoldstein-Stein

Margarete
Goldstein-Stein