In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Truus en Kortoef, J. Aan: An (Anna Polak-Kortoef) Datum: 1942-12-10&nbsp; Plaats: Amsterdam Onderwerp: Truus weet niet of An er nog is. ‘Maar we ontvingen een telegram waarin je vader vroeg om levensmiddelen en waarbij stond: “niet voor An.”. Truus zal brieven blijven sturen totdat er zekerheid is. De broer van An (Jopie Kortoef) bakt op het moment van schrijven pannenkoeken. Deze zullen naar Westerbork worden gestuurd. An zal dan vast wat van haar ouders krijgen. Truus hoopt dat An in Westerbork kan blijven totdat de oorlog is afgelopen. ’Maar dat kan nu eenmaal niet. Als je weg moet maak er dan maar van, wat er van te maken is…' Truus en Jopie hebben een divandeken doormidden geknipt voor Pa en Ma, in de hoop dat ze het minder koud krijgen. Truus heeft ook weer een deken gekocht'.&nbsp; &nbsp; Opmerking: Wat Truus en Jopie niet weten is dat An twee dagen ervoor al op transport is gegaan naar Auschwitz en een dag na het schrijven van de brief in dit vernietigingskamp wordt vermoord.

Van: Truus en Kortoef, J. Aan: An (Anna Polak-Kortoef) Datum: 1942-12-10&nbsp; Plaats: Amsterdam Onderwerp: Truus weet niet of An er nog is. ‘Maar we ontvingen een telegram waarin je vader vroeg om levensmiddelen en waarbij stond: “niet voor An.”. Truus zal brieven blijven sturen totdat er zekerheid is. De broer van An (Jopie Kortoef) bakt op het moment van schrijven pannenkoeken. Deze zullen naar Westerbork worden gestuurd. An zal dan vast wat van haar ouders krijgen. Truus hoopt dat An in Westerbork kan blijven totdat de oorlog is afgelopen. ’Maar dat kan nu eenmaal niet. Als je weg moet maak er dan maar van, wat er van te maken is…' Truus en Jopie hebben een divandeken doormidden geknipt voor Pa en Ma, in de hoop dat ze het minder koud krijgen. Truus heeft ook weer een deken gekocht'.&nbsp; &nbsp; Opmerking: Wat Truus en Jopie niet weten is dat An twee dagen ervoor al op transport is gegaan naar Auschwitz en een dag na het schrijven van de brief in dit vernietigingskamp wordt vermoord.

Brief van Truus en J. Kortoef aan Anna Polak-Kortoef

Van: Marianne Aan: Catootje Booij Plaats: Westerbork, kamp, barak 4, zaal 1 Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Marianne ligt in het ziekenhuis; omstandigheden

Van: Marianne Aan: Catootje Booij Plaats: Westerbork, kamp, barak 4, zaal 1 Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Marianne ligt in het ziekenhuis; omstandigheden

Briefkaart van Marianne Heijmann aan Catootje Booij vanuit kamp Westerbork

Schetsontwerp voor een kerkbarak, samen te stellen uit twee Franse barakken. Als locatie een plek tussen de barakken 34, 35 en 36.

Schetsontwerp voor een kerkbarak, samen te stellen uit twee Franse barakken. Als locatie een plek tussen de barakken 34, 35 en 36.

Plattegrond met een schets voor een nieuwe kerkbarak bestaande uit twee Franse barakken

Barakken in het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944.&nbsp; Straat in Westerbork. Links de Centrale keuken en rechts barak 10. Op de achtergrond de schoorsteen van het ketelhuis.

Barakken in het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944.&nbsp; Straat in Westerbork. Links de Centrale keuken en rechts barak 10. Op de achtergrond de schoorsteen van het ketelhuis.

Zicht op de centrale keuken en barak 10 in kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de kousenweverij van het kamp.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de kousenweverij van het kamp.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Verklaring van Boomstra, S.M.&nbsp; Betreffende afkomst van Joodsche bloede.&nbsp; Plaats: Zuidbroek&nbsp; Datum: 1940-10-18

Verklaring van Boomstra, S.M.&nbsp; Betreffende afkomst van Joodsche bloede.&nbsp; Plaats: Zuidbroek&nbsp; Datum: 1940-10-18

LotharGold

Lothar
Gold