In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Barakken in het interneringskamp. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-1948 Zicht op de barakken 55 tot en met 58 en 93

Barakken in het interneringskamp. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-1948 Zicht op de barakken 55 tot en met 58 en 93

Foto van de hoofdstraat en de barakken 55 tot en met 58 in het Interneringskamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 58

Van: Urbach, J. Aan: K, familie Plaats: de trein Datum: 1942-11-06 Onderwerp: ‘moeder en ik heden vrijdag, 12 uur, op weg naar Polen…’ ‘Uit de trein. Gelieve deze kaart op de bus te gooien, die hem vindt. Hartelijk dank.’&nbsp;

Van: Urbach, J. Aan: K, familie Plaats: de trein Datum: 1942-11-06 Onderwerp: ‘moeder en ik heden vrijdag, 12 uur, op weg naar Polen…’ ‘Uit de trein. Gelieve deze kaart op de bus te gooien, die hem vindt. Hartelijk dank.’&nbsp;

Briefkaart van Joop Urbach gegooid vanuit de trein

Arbeitskarte&nbsp; Van: Hammelburg, Salomon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-01

Arbeitskarte&nbsp; Van: Hammelburg, Salomon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-01

Arbeitskarte van Salomon Hammelburg in kamp Westerbork

Arbeitskarte Van: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-03 Ingedeeld bij Gruppe Reinigungsdienst, Krankenhaus DB 4

Arbeitskarte Van: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-03 Ingedeeld bij Gruppe Reinigungsdienst, Krankenhaus DB 4

Arbeitskarte van Estella de Jong-Cohen in kamp Westerbork

Arbeitskarte van Henriette Clara Cohen-de Haaff Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: werkzaam voor DB 6, groep 13. met stempels van arts A. Bial (vrijstelling van dienst of lichte dienst).

Arbeitskarte van Henriette Clara Cohen-de Haaff Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: werkzaam voor DB 6, groep 13. met stempels van arts A. Bial (vrijstelling van dienst of lichte dienst).

Arbeitskarte van Heriette C. Cohen-de Haaff in kamp Westerbork

Van: Elisabeth Cohen-Franken Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-02-12 Onderwerp: Arbeitskarte; barakkendienst.

Van: Elisabeth Cohen-Franken Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-02-12 Onderwerp: Arbeitskarte; barakkendienst.

Arbeitskarte van Elisabeth Cohen-Franken in kamp Westerbork

Verslag van Siegfried Chits Datum: 1940-1945 Onderwerp: chronologisch overzicht van gebeurtenissen. Siegfried en zijn vrouw Esther; ontslag bij Van Leer concern in verband met opheffing, gedicht gekregen van Rob Heilbut en enveloppe van Mr. van Leer, salaris voor drie jaar; opsomming van anti-Joodse maatregelen; familiegebeurtenissen; razzia's; Siegfried voorlopig gered door aanstelling bij de Joodse Raadkamp Westerbork; vader en moeder gered; arrestatie en ontvluchting; onderduik van Siegfried en Ester in december 1942; laatste diner met zijn ouders in de van Breestraat; oppakken van zijn ouders; &nbsp;in maart 1943 wel naar Westerbork; oppakken van schoonouders; andere bekenden naar Westerbork of verder; op 29 september 1943 naar kamp Westerbork; geboorte en overlijden Tom Gans in Bergen-Belsen; naar Bergen-Belsen samen met Anna Biallosterski; ziekenbarak; Heilbut is blind; overlijden Anna Biallosterski; 35 kilo zwaar als hij wordt bevrijd; met ambulancetrein naar Lübeck overname door het Zweedse Rode Kruis op 23 juni 1945; per schip naar Malmö en vandaar naar Göteborg; vanaf 5 augustus tot en met november 1945 een gedetailleerde beschrijving van verblijf in Zweden tot repatriëring naar Nederland.&nbsp;

Verslag van Siegfried Chits Datum: 1940-1945 Onderwerp: chronologisch overzicht van gebeurtenissen. Siegfried en zijn vrouw Esther; ontslag bij Van Leer concern in verband met opheffing, gedicht gekregen van Rob Heilbut en enveloppe van Mr. van Leer, salaris voor drie jaar; opsomming van anti-Joodse maatregelen; familiegebeurtenissen; razzia's; Siegfried voorlopig gered door aanstelling bij de Joodse Raadkamp Westerbork; vader en moeder gered; arrestatie en ontvluchting; onderduik van Siegfried en Ester in december 1942; laatste diner met zijn ouders in de van Breestraat; oppakken van zijn ouders; &nbsp;in maart 1943 wel naar Westerbork; oppakken van schoonouders; andere bekenden naar Westerbork of verder; op 29 september 1943 naar kamp Westerbork; geboorte en overlijden Tom Gans in Bergen-Belsen; naar Bergen-Belsen samen met Anna Biallosterski; ziekenbarak; Heilbut is blind; overlijden Anna Biallosterski; 35 kilo zwaar als hij wordt bevrijd; met ambulancetrein naar Lübeck overname door het Zweedse Rode Kruis op 23 juni 1945; per schip naar Malmö en vandaar naar Göteborg; vanaf 5 augustus tot en met november 1945 een gedetailleerde beschrijving van verblijf in Zweden tot repatriëring naar Nederland.&nbsp;

Verslag van Siegfried Chits over de periode mei 1940-november 1945

Van: Kockx, Th. Aan: v. Hummelen, e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-15 Onderwerp: Instructie voor het uitreiken van warme maaltijden in verband met een tekort aan gamellen.

Van: Kockx, Th. Aan: v. Hummelen, e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-15 Onderwerp: Instructie voor het uitreiken van warme maaltijden in verband met een tekort aan gamellen.

Elisabethvan Gich-Kuyper

Elisabeth
van Gich-Kuyper